Şehzade Yahya
| Şehzade Yahya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Şehzadelik, veliahtlık ve tahta oturma hakkı kendisine tanınmamıştır. | |||||
| Doğum | 1585 Manisa, Osmanlı İmparatorluğu (İddia) | ||||
| Ölüm | 1649 Kotor, Karadağ | ||||
| Defin | Kotor, Karadağ | ||||
| |||||
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı (İddia) | ||||
| Babası | III. Murad (İddia) | ||||
| Dini | Ortodoksluk | ||||
Şehzade Yahya (1585-1649), III. Murad'ın oğlu olduğunu iddia eden kişidir. Buna göre Annesi Trabzon İmparatorluğu'nda hüküm sürmüş Komninos Hanedanı'ndan gelmektedir. Ağabeyi III. Mehmed tahta çıkınca tüm erkek kardeşlerini öldürtünce ileride benzer bir kaderi paylaşmaması için annesi tarafından saraydan kaçırıldığı öne sürülmüştür. Bugünkü Makedonya topraklarında bir manastıra bırakılmış ve Hristiyan olarak vaftiz edilmiştir.[1] Taht iddiasıyla Avrupa kentlerinde dolaşarak çeşitli hükümdarlardan destek arayışında olmuş ancak başarılı olamamıştır. Bu hükümdarların bazıları ve modern tarihçilerin önemli bir bölümü tarafından sahtekâr olarak değerlendirilmiştir.
Hayatı
Ağabeyi III. Mehmed'in 1603 yılında hayatını kaybetmesinin ardından kendisinden küçük yeğeni I. Ahmet tahta geçer. Hayattaki en büyük şehzade olan Yahya tahtın kendi hakkı olduğunu iddia ederek hayatını Osmanlı tahtına geçebilmek amacına adayacaktır.[2]
Taht kavgası
1603 yılından sonra Avrupa'da sürekli olarak davasına destek arayan Şehzade Yahya Floransa, Madrid, Roma, Kraków, Anvers ve Prag başta olmak üzere çok sayıda şehri ve ülkeyi gezer.[3] 1614-1617 yılları arasında Sırp Ortodoks Kilisesiyle birlikte Nobırda ve Şar Dağlarında çeşitli ayaklanma girişimlerine karışmış, sipahi kılığında yolculuk etmiştir.[3] Bu dönemin ardından Kazakların desteğiyle meydana getirdiği donanmayla İstanbul'a saldırsa da başarılı olamayacaktır.[3] Sonraki dönemde çeşitli Avrupa saraylarında destek arama çabalarını sürdürür. 1643 yılında Nobırda'ya döner. 1649 yılında Karadağ'da çatışmaların içinde hastalanarak hayatını kaybedecektir.
Tarihi önemi
17. yüzyılın başlarındaki dönemde özellikle Balkanlarda dinler arasındaki geçişkenlik günümüzden farklı olarak çok kesin çizgilerle ayrılmamıştır. Özellikle Osmanlı şehzadelerinin büyük çoğunluğunun Hristiyan geçmişli annelerden olduğu hatırlanırsa bu durum daha da iyi kavranabilir. Balkanlar bölgesinde Osmanlı askeri varlığını kabul etmiş görünse de gizlice bağımsızlık idealini hayatta tutma geleneği İskender Bey gibi örnekleri yaratmıştır.[4] Bu açıdan bakıldığında Osmanlı egemenliğini tanımak istemeyen bölge halkları için Şehzade Yahya'nın varlığı kullanılabilir olsa da Yahya'nın tahta geçerse Osmanlı topraklarında Hristiyanlığı yayacağı tamamen bir spekülasyondur.[5]
Popüler kültürdeki yeri
- 8 Ekim 2015'te başlayan Muhteşem Yüzyıl Kösem adlı Türk dizisinde Şehzade Yahya karakterini Berk Cankat canlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ Medici arşivleri 20 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 22 Aralık 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Ancak buna rağmen bu dönemdeki Osmanlı pratiği şehzadelerin çeşitli illerde valilik görevi yapmaları, sonrasında da tahtın boşalmasıyla beraber kardeşlerine karşı hak iddia etmeleri şeklindeydi
- ^ a b c Malcolm, Noel, Kosovo : a short history New York, Harper Perennial, 1999 s.122-124 [1]
- ^ 28 Eylül 2008 tarihli 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Reuters haberi (İngilizce) 22 Aralık 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Bu türden bir makale 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) 22 Aralık 2011 tarihinde erişilmiştir
