İçeriğe atla

Şehristanî

Şehristanî
الشهرستاني
Doğum1086(?)
Şehristan
Ölüm1153
Şehristan

Şehristanî ya da tam adıyla Ebü’l-Feth Tâcüddîn Muhammed b. Abdülkerîm b. Ahmed eş-Şehristânî (Arapça: أبو الفتح الشهرستاني), (d. 1086(?) - ö. 1153) Orta Çağ İslam dünyasının meşhur dinler tarihçisi.

Çeşitli hocalardan Arap dili ve edebiyatı, mantık, matematik öğrendi. Kuşeyri'den fıkıh, Nişaburi'den tefsir ve kelam, Medainî'den hadis okudu. 1117 yılında hac görevini yerine getirdikten sonra dönüşte Bağdat'ta kalarak Nizamiye Medresesinde ders okutmaya başladı. Burada üç yıl eğitim verdikten sonra 1120'de Horasan'a giderek Selçuklu veziri Ebü'l-Kasım el-Mervezî'nin hizmetine girdi ve Sultan Sencer'in sırdaşı oldu. Vezir ölünce Horasan'dan ayrılıp Tirmiz'e gitti. Ölümüne yakın Şehristan'a geri döndü.

Eleştiriler

Eserlerinde bilimsel objektif bir tutum sergilemesinden ve diğer müellifler gibi İslamî tenkitlere yer vermediğinden ötürü kimileri tarafından İsmailî, Şii olmakla itham edilmiştir. İbni Teymiyye Şiilik'e meylettiğini Diane Steigerwald ise gizli bir İsmailî olduğunu iddia etmiştir. Ancak Şehristanî, Hasan Sabbah'ın eserini tercüme ederken kendisinin sadece bir mütercim olduğunu ve eserdeki görüşlerden mesul addedilemeyeceğini ifade etmiştir.[1] Bütün bu iddiaların aksine üstadım dediği Ebü'l Hasan Eş'arî taraftarı olduğu dile getirilerek Sünni olduğu söylenmiştir.[1]

Eserleri

  • el-Milel ve'n-Nihal
  • Nihayetü'l-ikdam
  • Şerhu Sureti Yusuf
  • Nihayetü'l-İkdam fi İlmi'l-Kelam
  • el-Aktar fi'l Usul
  • Muhasena.tü'l-Felasefe
  • Muaşeratü'l-Felasefe
  • Gayetü'l-Meram fi İlm 'l-Kelam
  • el- Mebde ve'l-Mead
  • Dekaiku'l-Evham
  • el-İrşad ila Akaidi'l-İbad
  • Kitabu'l-Uyün ve'l- Enhar
  • Kıssatu Musa ve'l-Hıdır
  • Kitabu'l-Menahici ve'I-Ayat
  • el-Musaraa
  • Mesʾele fî is̱bâti’l-cevheri’l-ferd
  • el-Menâhic ve’l-âyât
  • Meclisü’l-ḫalḳ ve’l-emr

Kaynakça

  1. ^ a b TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 38, sayfa: 467-468

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kâşgarlı Mahmud</span> 11. Yüzyılda yaşamış sözlükbilimci

Mahmûd bin Hüseyîn bin Muhammed el-Kâşgarî veya bilinen adıyla Kâşgarlı Mahmud (1008-1102), Türk dilleriyle ilgili çalışmalarıyla tanınmış 11. yüzyıl leksikografı. Kâşgar'ın 45 km güneybatısındaki Opal kasabasında dünyaya geldi. Bazı kaynaklara göre ise Isık Göl yakınındaki Bars Kul'da doğmuştur.

Zemahşerî, İranlı İslam bilgini.

Kelâm ya da İlm-i Kelâm ; İslâm dininin akāid konularını irdeleyen ve tarihî olarak bu çerçevede gelişen dinî-felsefî teorilerle ilgilenen ilim dalı. Bu anlamda kelâm, imanla ilgili konu ve sorulara izâh ve ispat getirme amacıyla geliştirilen teolojik felsefenin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Haşhaşîler</span> Nizârî–İsmaili koluna mensup dinî ve siyasi tarikat

Haşhâşîler (Arapça: حشیشیة Haşîşiyye ya da Arapça: حشاشون Haşşaşun), Sabbâhîler ya da Suikastçılar (İngilizce: Assassins), Şî'a mezhebinin İsmâîliyye koluna mensup din adamı Hasan bin Sabbah tarafından 1090 yılının Eylül ayında Alamut Kalesi'ni (Elemût) zapt ettiğinde kurulmuş olan dinî tarikat ve siyasî örgüt.

Eş'ârîyye veya Eş'ârîlik, İslâm içinde bir teoloji ekolü ve Sünnî itikadi mezheplerinden birisidir. Kurucusu Ebü'l Hasan Eş'arî'dir. Sünnî Müslümanlar arasında Mâtûrîdîlik ve Selefîlik gibi yaygındır. Aklı Mu'tezile kadar önemsememekle birlikte, Selefîyye kadar da küçük çapta ele almaz.

Faṣlü'l-Maḳâl, İslam filozofu İbn Rüşd tarafından yaklaşık 1179-1180'te yazıldığı düşünülen eser. Genelde kabul gören ve tercih edilen görüşe göre eserin tam ismi Kitabu Fasli'l-makâl ve takriru mâ beyne'ş-şeria ve'l-hikme mine'l-ittisâl'dir.

El-Keşf an menâhici'l-edille, İbn Rüşd'ün kısaca El-Menâhic veya El-Keşf olarak da anılan eseri. Eser felsefe karşısında dinin konumunu savunur, şer'î esasların felsefeyle çatışmadığını ileri sürer, İslam felsefesindeki bazı temel hususlara değinir. Eser çoğunlukla Faṣlü'l-Maḳâl ile birlikte neşredilmiştir; bunlar birbirlerini tamamlayıcı niteliktedir denilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü'l-Hasan Eşarî</span>

Ebü'l Hasan Eş'arî, İslam dininin iki itikadi mezhebinden birisi olan Eş'arilik mezhebinin kurucusu ve Şâfiîlik, Mâlikîlik, Hanbelilik mezhebine bağlı olanların itikad imamı sayılan İslâm alimi.

Ali İbnü'l-Esîr, İbnü'l-Esîr ailesinden üç erkek kardeşlerden ortancasıdır. Tam ismi 1160 ila 1233 yılları arasında yaşamış olan Arap kökenli İslam tarihçisi.

Muhammed bin Ahmed el-Kurtubi,, Eserlerinde Ehl-i Sünnet'i savunan, başta Mu’tezile olmak üzere İmâmiye, Râfiziyye, Kerrâm’îyye gibi fırkaları eleştiren âmelde Malikî, i'tikatta Eş’ari olmakla birlikte, mezhep taassubuna karşı tavır takınan ve taklitçiliği bir metot olarak benimsemediğini dile getiren Endülüslü ve Arap, muhaddis, müfessir, fakih, dilci ve kıraat âlimi.

Teftazanî ya da tam adıyla Sadeddîn Messud b. Fahrüddîn Ömer b. Burhâneddîn Abdullâh el-Herevî el-Horâsânî et-Teftâzânî eş-Şâfiî, 14. yüzyıl'da yaşamış Fars mutasavvıf ve İslam düşünürü.

<span class="mw-page-title-main">Nâsır-ı Hüsrev</span>

Nâsır-ı Hüsrev, İsmailî şair, filozof, seyyah.

Ebü'l-Berekât Nesefî, Hanefi fıkıh, kelam ve tefsir alimi.

<span class="mw-page-title-main">Râşidüddîn Sinân el-İsmâîlî</span>

Raşidüddin Sinan (Arapça: رشيد الدين سنان ; Rašīd ad-Dīn Sinān) ; 1126'lı yıllarda Basra yakınlarında Vâsıt yolu üzerindeki Akrüssûdan Köyü'nde İmamiye Şiası'na mensup bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Nizari İsmailiyye'ce genellikle Sinan Râşidüddin diye anılır. Aynı zamanda "Dağın Yaşlısı" ve "Öğretmen" olarak da bilinir.

İmam Kuşeyrî, müderris, mutasavvıf ve yazar. Ailesi Arap asıllı olup, Horasan civarına yerleşmişti. Annesi de Sülemi ailesine mensuptur.

Muhammed Zahid Kevserî, Osmanlı dönemi din alimi, düşünür ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Müfid</span> 11. yüzyılda yaşamış Şii din bilgini

Şeyh Müfid tam adıyla Muhammed bin Muhammed bin Numan, Şii tarihçi, mütekellim; fıkıh, kelâm ve hadis alimi.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Tusi</span>

Muhammed b. Hasan Tusi ; meşhur adıyla "Şeyh Tusi" hicri 385 / 460 yılında Tus şehrinde dünyaya gelmiştir. Hicri kameri dördüncü ve beşinci asırlarda yaşayan Şeyh Tusi, İranlı şii alim ve büyük fakihlerinden sayılmaktadır. 51 kadar eserinin olduğu belirtilmiştir. Şeyh Tusi, şiilerin büyüğü olarak da bilinmektedir.

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yayınlanan kitaplar listesi, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından muhtelif konularda yayınlanan eserleri içerir.

Kays b. Sa'd b. Ubade el-Ensari el-Hazrecî, Mısır valisi.