İçeriğe atla

Şehrengiz

Şehrengiz, Divan edebiyatında bir şehri ve o şehrin güzellerini anlatan eserlerdir.

Daha çok klasik mesnevî tarzında kaleme alınan bu yapıtlarda tevhid, münacaat, na't gibi Allah'ı, birliğini ve Muhammed'i anlatan kısımlara rastlanmaz. Bu eserlerin başında şehirle ilgili çok umumi bilgiler verilir ve şehre övgü düzülür. Bazen bahar ve tabiat tasvirleri yapıldıktan sonra, bir şehirdeki güzellerin bir veya iki beyitlik tanımları verilir. Bu güzeller güzellikleriyle şehri birbirine kattıklarından eserlere 'Şehr-engiz', yani Şehir Karıştıran denilmiştir.

Türk edebiyatında ilk şehrengizler XVI. yüzyıl başlarında görülmeye başlanmış ve kısa sürede yaygınlık kazanmıştır. Priştineli Mesihi’nin Edirne’ye dair şehrengizinin ilk, Zâtî’nin aynı şehir hakkında kaleme aldığı eserin ise ikinci şehrengiz olduğu sanılmaktadır. Şehrengiz türü XVIII. yüzyılın sonlarında kendine has özelliklerini kaybetmeye başlamış ve klasik şekliyle ortadan kalkmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Kaya, Bayram Ali (2010). "Şehrengiz". TDV İslâm Ansiklopedisi. 38. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 461-462. 12 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

Tevhit ya da Tevhid, Türk ve İslam edebiyatında Allah'ı, yaratılış ve kainatın aslı gibi unsurları bir arada yorumlayan manzum –mensur edebî tür.

<span class="mw-page-title-main">Leylâ ile Mecnun</span> Arap efsanesine dayanan aşk hikâyesi

Leylâ ile Mecnun, Arap efsanesine dayanan klasik bir aşk hikâyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Valparaíso, Şili</span>

Valparaíso Şili'de bir liman şehridir. Yaklaşık nüfusu 278.000 kişidir. Valparaíso'nun ilçe ve banliyöleri ile nüfusu 905.300 kişiyi bulur (2004). Şili Kongresi bu şehirde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Canterbury</span>

Canterbury, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Güney Doğu İngiltere bölgesinde bulunup Kent Kontluğu'na bağlı ikincil Canterbury Şehir Yerel İdaresi merkezi ve Orta Çağ'dan beri şehir statüsü de taşıyan bir yörel idare ve yerleşim birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Lüksemburg (şehir)</span> Lüksemburgun başkenti ve komün

Lüksemburg, bilinen şehir, şehir unvanına da sahip bir komün olmanın yanı sıra Lüksemburg’un başkentidir. Şehrin kuzeyinde Alzette Nehri, güneyinde Pétrusse Nehri ve ortasında Orta Çağ’da Franklar tarafından inşa edilen Lüksemburg Kalesi bulunmaktadır.

Mesnevi, özellikle Arap, Fars ve Osmanlı edebiyatında kendi aralarında uyaklı beyitlerden oluşan ve aruz ölçüsüyle yazılan divan edebiyatı şiir biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Şiraz</span> İranın en büyük beşinci şehri

Şiraz, İran'ın en büyük beşinci şehri ve Fars Eyaleti'nin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Verona</span> Verona iline bağlı komün (Veneto, İtalya)

Verona, kuzeydoğu İtalya'nın Veneto bölgesinde 2019 itibarıyla 259.608 nüfuslu bir şehirdir. Verona, Veneto bölgesinde bulunan yedi ilden biri olan Verona ili merkezidir. Verona şehri kuzey-doğu İtalya'nın en önemli turizm merkezlerinden biridir. Bunun başlıca nedeni kültürel, mimarî ve tarihî eserleridir, yıl içinde organize edilen birkaç önemli uluslararası fuar ve yaz aylarında Klasik Romalılardan kalma antik Arena da yapımlanan tiyatro ve opera temsilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Bordeaux</span> Fransada komün

Bordeaux veya Bordo, Güneybatı Fransa'nın Gironde departmanında, Garonne Nehri üzerinde bulunan bir şehirdir. Bir liman kenti olan şehir, Yeni Akitanya bölgesinin başkenti ve Gironde departmanının ilidir. Sakinleri "Bordelais" (eril) veya "Bordelaises" (dişil) olarak adlandırılır. "Bordelais" terimi şehir ve çevresindeki bölgeyi de ifade edebilir.

<span class="mw-page-title-main">Âşık Çelebi</span> XVI.yyde Osmanlı sahasında yaşamış divan şairi

Âşık Çelebi, 16. yüzyıl şair, mütercim, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Brescia</span> Brescia iline bağlı komün (Lombardiya, İtalya)

Brescia, kuzey İtalya'da Lombardiya bolgesinde, merkezi olduğu Brescia ilinde bulunan bir sanayi şehri ve bir komün'dür. Şehir Alp Dağları eteklerinde kuruludur. Lombardiya Bölge merkezi olan Milano'dan sonra, Lombardiya bölgesinde ikinci büyüklükte olan yerleşim merkezidir. Şehir sınırları içindeki nüfusu 2019 itibarıyla 200.423 kişidir. Brescia ili, İtalya'da bulunan en büyük il olup nüfusu 1.2 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Carlisle</span>

Carlisle, İngiltere'nin kuzey batısında bulunan Cumbria Kontluğu'na bağlı, Carlisle Vilayeti'nin ve Cumbria Kontluğu'nun idarî merkezlerinin bulunduğu kenttir.

Priştineli klasik dönem Türk şairi. Döneminde Osmanlı Devleti’nin önemli Balkan şehirlerinden biri olan Priştine’de 15. yüzyılda doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alessandria</span> Alessandria iline bağlı komün (Piemonte, İtalya)

Alessandria, kuzeybatı İtalya'da, Piyemonte bölgesinde aynı ismi taşıyan Alessandria ili merkezi olan bir komünüdür. Belediye sınırları içindeki nüfus 92.104 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Viterbo</span> İtalyanın Lazio bölgesinde, Viterbo iline bağlı ilçe (komün)

Viterbo, İtalya'da Lazio Bölgesi'nde, Viterbo ili'nin merkezi bir kent ve bir komün. Viterbo'nun "Şehir " olma statüsü kaynağı bilinmeyecek kadar geçmişlere uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vigevano</span> İtalyanın Lombardia bölgesinde, Pavia iline bağlı ilçe (komün)

Vigevano, Kuzeydoğu İtalya'da Lombardiya Bölgesi'nde, Pavia ili'ne bağlı ve bulunan bir kent ve bir komün. Vigevano'ya şehir olma şerefi 2 Şubat 1532'de Milano Dükü II. Francesco tarafından verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Imola</span> Bologna iline bağlı komün (Emilia-Romagna, İtalya)

Imola, Kuzey Doğu İtalya'da Emilia-Romagna bölgesinde Santerno nehri üzerinde bulunan ve Bologna ilinde yer alan bir şehir ve komündür.

<span class="mw-page-title-main">Foligno</span> İtalyanın Umbria bölgesinde, Perugia iline bağlı ilçe (komün)

Foligno, merkezî İtalya'da Umbria Bölgesi'nde, Perugia iline bağlı ve Perugia şehrinin merkezinin 10 km güneydoğusunda bulunan bir kent ve bir komün.