Başlığın diğer anlamları için, bakınız Rum
Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.
I. Hüsrev ya da Farsçada bilinen haliyle Enûşirvân, Âdil Enûşirvân adıyla da tanınan 531–579 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.
II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.
II. Kubâd ya da II. Kavâd, II. Hüsrev'in oğlu, Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı.
III. Erdeşîr, 628–630 yılları arasındaki Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. II. Kubâd'ın (628) oğludur. Yedi yaşında bir çocukken tahta çıkarıldı. Ancak 630 yılında kısa süreliğine hükümdarlık yapmakta iken generali Şehrbârâz tarafından 18 ay sonra öldürüldü.
Buran ya da Puran veya daha doğru şekliyle Purandokht, Sasaniler'in kralı II. Hüsrev'in (590–628) kızıydı. Sasani İmparatorluğu'nda tahta çıkan iki kadından biridir. 629 - 631 yılları arasında tahtta kalmıştır. İlk İran Şahbanusu olarak bilinir.
III. Yezdicerd, III. Yezdigird ya da III. Yezdicürd,, Sasani İmparatorluğu'nun yirmi dokuzuncu ve son hükümdarıdır. 628 yılında oğlu II. Kubâd tarafından öldürülen II. Hüsrev'in (590–628) torunudur. Babası Şahryar'dı ve babaannesi Bizans İmparatoru Mauricius'un kızı Miriam'dı. Ayrıca, Ali'nin torunu Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn'in annesi Şehre-Bânû'nun da babası olur.
Mauricius veya Mavrikyüs, 582 – 602 döneminde Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu imparatorudur. Bizans imparatorluğunun başlangıç döneminde çok önemli bir hükümdardır. Bir general olarak kayın-babası II. Tiberius ölünce imparator olmuştur. Saltanatının neredeyse tümünde imparatorluğun ya doğu sınırlarında ya da batı Balkanlar sınırlarında neredeyse devamlı savaşlar meydana gelmiştir.
Şirin Sasani Kralların kralı (şahinşah) II. Hüsrev'in Hristiyan karısıdır. Hüsrev'in babası IV. Hürmüz'ün ölümünden sonraki devrimde, General Behrâm-ı Çûbîn, Pers imparatorluğu üzerinde iktidarı ele geçirdi. Şirin, Hüsrev ile birlikte Suriye'ye kaçtı ve burada Bizans imparatoru Mauricius'un koruması altında yaşadılar. 591'de Hüsrev, imparatorluğun kontrolünü ele geçirmek için İran'a döndü ve Şirin, kraliçe oldu. Yeni nüfuzunu İran'daki Hristiyan azınlığı desteklemek için kullandı, ancak siyasi durum bunu gizlice yapmasını gerektiriyordu. Başlangıçta Nestûrîler olarak adlandırılan Doğu Kilisesi'ne bağlıydı, ancak daha sonra günümüzde Süryani Ortodoks Kilisesi olarak bilinen Miafizit Antakya kilisesine katıldı. 602-628 Bizans-Sasani Savaşı'nın ortasında 614'te Kudüs'ün fethinden sonra, Persler İsa'nın Gerçek Haç'ını ele geçirdiler ve onu Şirin'in sarayında haçı aldığı başkentleri Tizpon'a getirdiler.
Müslümanların İran'ı fethi veya Arapların İran'ı fethi, İran'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Sasani İmparatorluğu yıkıldı ve İran İslamlaşmaya başladı.
Şahraplakan, Yunan kaynaklarında Sarablangas olarak tercüme edilir. 602-628 Bizans-Sasani Savaşı'na katılmış, Sasani İmparatorluğu generali.
Ashtat Yeztayar Sasani Şahı II. Hüsrev döneminde İranlı asker.
Dioecesis Orientis, Akdeniz ile Mezopotamya arasında Orta Doğu'nun batı bölgelerini kapsayan Geç Roma İmparatorluğu Dioecesisidir. Geç Antik Çağ'da, İmparatorluğun en önemli ticari, tarımsal, dini ve entelektüel bölgelerinden biriydi ve Sasani İmparatorluğu'na ve asi çöl kabilelerine bakan stratejik konumu ona olağanüstü askeri bir önem verdi.
Bizans-Sasani Savaşı 440 Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında kısa süren bir çatışmadır. Kısa sürmesinin nedeni, güney Roma eyaletleri Vandallar tarafından işgaline odaklanmak için savaşa Bizanslıların hızlı bir şekilde son vermeleridir. Sasaniler da barış karşılığında bir miktar para ödendi.
Martyropolis Kuşatması, 531 Sonbaharında, I. Kavad altındaki Sasani İmparatorluğu ile I. Justinianus altındaki Bizans İmparatorluğu arasındaki İberya Savaşı sırasında meydana gelmiştir.
Thannuris Muharebesi 528 Yazında, Kuzey Mezopotamya'da Dara yakınlarında Serhas komutasındaki Sasani İmparatorluğu ile Belisarius ve Coutzes komutasındaki Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında gerçekleşen askeri çatışmadır. Minduous'ta bir kale inşa etmeye çalışırlarken, Bizanslılar Sasani ordusu tarafından mağlup edilmiştir. Belisarius kaçmayı başardı ama Sasaniler binaları yıktı. Zaferlerine rağmen, Persler, Sasani şahı I. Kubâd'ı kızdıracak ağır kayıplara maruz kalmışlardır.
Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.
Sheroe veba salgını (627-628) Sasani İmparatorluğunun batı bölgeleri çoğunlukta olmak üzere Mezopotamya'da meydana gelen salgındır. Şah II. Kubâd Sheroe dahil nüfusun yarısı ölmüştür, salgın ismini hastalıktan ölen şahın isminden alır.
