İçeriğe atla

Şehit Kâmil Olayı

Şehit Kâmil Olayı
Tarih21 Ocak 1920 (1920-01-21)
KonumGaziantep
SonuçHalk galeyana geldi, Antep'te halk Fransız kuvvetlerine karşı şehri savunmaya başladı.

Şehit Kâmil Olayı, 21 Ocak 1920 tarihinde o zamanki adı Antep olan Gaziantep'te gerçekleşen olay.

Olay

I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Mondros Mütarekesinin İtilaf Devletlerine verdiği yetkilere dayanarak[1] önce İngiliz, ardından da Fransız kuvvetlerince işgal edilen[2] Antep'te gerçekleşmiştir. Olayın gerçekleştiği tarihte, 14 yaşında olan Mehmet Kâmil,[3] üvey annesi Hatice Hanım ile birlikte sırtlarında kendir çubukları taşımaktaydı.[4] Evlerine döndükleri sırada, Hatice Hanım, o dönemde Fransız askerlerinin erzak deposu olarak kullandıkları bir fırının önünde dinlenmek istedi.[5] Mehmet Kâmil ise arkadaşı Zavar Halil ile birlikte arkasından geliyordu.[4] Bu sırada karşılarına çıkan üç Fransız askeri, Hatice Hanım'a saldırarak peçesini açmak istedi.[6][7] Hatice Hanımın askerlere direnmesi ve bağırması[3] üzerine, Mehmet Kâmil koşarak askerlerin üzerine saldırdı.[8] Askerler, süngü ile Mehmet Kâmil'i öldürerek fırının içerisine saklandılar.[2][3] Olayı gören Antep halkı galeyana gelerek fırına saldırdı.[4]

Halkı sakinleştirmek için olay yerine gelen jandarma ve polis birlikleri çağrıldı.[7] Mehmet Kâmil'in cenazesi ise, ertesi gün öğle namazının ardından kaldırılarak defnedildi.[4]

Sonrası

Mehmet Kâmil'in öldürülmesi Antep halkının tepkisine neden oldu. Olayın ardından, şehir genelinde büyük bir miting düzenlendi. Mitingde "Fransızlar yurdumuzdan çekilin, burası Türk memleketidir" sloganları atıldı.[4] Şehirde bulunan Fransız kumandanı Yarbay Saint-Marie, Mehmet Kâmil'in ailesine taziye ziyaretinde bulundu. Yarbay, olay nedeniyle aileye tazminat teklif etse de, Mehmet Kâmil'in babası Ökkeş Ağa, bu teklifi reddetti.[7] Kaynaklarda, Antep'in kurtuluşunu başlatan olayın bu olduğu ileri sürülmüştür.[4][7][8]

Olayı izleyen aylarda, Fransız güçleri ile Antep halkı arasındaki çatışmaların şiddeti artmaya başladı. Bu süreçte Fransız askerlerine karşı mücadelesi ile halkın da takdirini kazanan Teğmen Sait Bey'in de öldürülmesi,[8] Antep halkının direncini daha da artırsa da, düzenli güçlere karşı direnemeyen şehir 9 Şubat 1921 tarihinde teslim oldu. Fakat Sakarya Meydan Muharebesinin ardından imzalanan Ankara Anlaşması ile, Fransız güçleri şehri boşalttı.[2]

İlerleyen yıllarda, Mehmet Kâmil'in adı Gaziantep'in çeşitli yerlerinde yapılan okullara, camilere, sosyal tesislere verilmiş, anısına bir de anıt yapılmıştır.[7] Ayrıca Gaziantep'in ilçelerinden birinin de (Şehitkamil) adı olmuştur.

Dipnotlar

  1. ^ Bu yetkilerin İtilaf Devletlerince anlaşmaya aykırı olarak kullanıldığı bazı kaynaklarda dile getirilmektedir. Mesela; ŞENOL, KÜÇÜKDEMİRCİ, IŞILDAK, s. 38
  2. ^ a b c ÖZGÜR, s. ?
  3. ^ a b c Türkiye Kültür Portalı (25 Şubat 2013). "ŞEHİT KAMİL HİKAYESİ - Gaziantep". kulturportali.gov.tr. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  4. ^ a b c d e f "Şehit Kâmil'in belgeseli yapıldı". Hürriyet. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  5. ^ ÖZTÜRK, s. 78
  6. ^ "'Şehit Kamil annesinin örtüsü için şehit oldu'". Milliyet.com.tr. 15 Ağustos 2010. 20 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2010. 
  7. ^ a b c d e Şehit Kâmil Kaymakamlığı. "Şehit Kâmil Kimdir?". sehitkamil.gov.tr. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  8. ^ a b c ŞENOL, KÜÇÜKDEMİRCİ, IŞILDAK, s. 38

Kaynakça

Kitaplar

  • ŞENOL, Cevat; KÜÇÜKDEMİRCİ, Serdar; IŞILDAK, Neşe (2011). Gazi Paşam. Nakkaş Yapım. 
  • ÖZGÜR, M. Necat (2016). Dört Nesilden Yansımalar - Türkmenistan - Antep - Ankara. İmleç Kitap. ISBN 9786054262502. 
  • ÖZTÜRK, Ayhan (1994). Millı̂ Mücadele'de Gaziantep. Geçit Yayınları. 

İnternet siteleri

İlgili Araştırma Makaleleri

1914 bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Gaziantepspor</span> Türk spor kulübü

Gaziantepspor, 1969 yılında kurulan ve 2020 yılında kapanan futbol takımıdır. Lakapları Şahinler olan takımın renkleri, kırmızı ve siyahtır.

Şehitkamil, Gaziantep ilinin bir ilçesidir. Şahinbey ile birlikte şehrin 2 merkez ilçesinden biri ve kuzeyde olanıdır. Şahinbey'den sonra şehrin en büyük 2. merkez ilçesidir. Akdeniz Ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kesişmesinde yer alan ilçede Akdeniz iklimi hüküm sürer.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Güney Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Güney Cephesi, Fransız Cephesi veya Kilikya Cephesi, I. Dünya Savaşı'nın ardından Fransız kuvvetleri ve beraberindeki Ermeni Lejyonu ile TBMM idaresindeki Kuvâ-yi Milliye arasında gerçekleşen muharebelerden meydana gelen cephedir. Fransa, Sykes-Picot Anlaşması ve ardından Ermeniler ile imzalanan antlaşma ile kendisine düşen topraklara yönelmiştir. 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Anlaşması ile cephe kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maraş Muharebesi</span> Maraş Savunması

Maraş Muharebesi, I. Dünya Savaşı'nda yenilmesi üzerine, Osmanlı İmparatorluğu ile 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi çerçevesinde Anadolu'nun birçok yeri gibi Maraş'ın da işgal altına girmesi ile işgal güçlerine karşı 21 Ocak 1920'de başlayan direniş, 12 Şubat 1920 tarihinde işgalin ortadan kalkması ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sultanahmet Mitingleri</span> 1919da İzmirin İşgali üzerine düzenlenen mitingler

Sultanahmet Mitingleri, 15 Mayıs 1919'da İzmir'in İşgali üzerine Türk Ocağı ve Karakol Cemiyeti tarafından İstanbul'da Sultanahmet Meydanı'nda ilki 23 Mayıs 1919'da düzenlenen, her birine yaklaşık 150-200 bin kişinin katıldığı dört mitingdir.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in İşgali</span> Yunanistanın 1919-1922 yıllarında İzmirde gerçekleştirdiği işgal

İzmir'in İşgali, I. Dünya Savaşı sonrasında Paris'te toplanan uluslararası barış konferansının kararıyla İzmir kentinin 15 Mayıs 1919'da Yunanistan Krallığı tarafından işgaliyle başlayan ve 7 Eylül 1922'de Yunan ordusunun İzmir'i terk etmesinin ardından 9 Eylül 1922'de Türk ordusunun kente girmesiyle sona eren işgal.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in Kurtuluşu</span> İzmirin Yunan işgalinden kurtuluşu

İzmir'in Kurtuluşu, 26 Ağustos'ta başlayan Büyük Taarruz harekâtı sonucu Türk ordusunun Yunan işgali altındaki İzmir'e 9 Eylül 1922'de girmesini belirten tarih terimidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'un İşgali</span> Mağlup Osmanlı İmparatorluğunun başkentinin İtilaf Devletleri tarafından işgali

İstanbul'un İşgali, Osmanlı İmparatorluğu ve İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mondros Bırakışması ile Birinci Dünya Savaşı'nın bu ülkeler arasında sona erdiğinin ilan edilmesinin ardından gerçekleşmiştir. Osmanlı başkenti İstanbul, önce 13 Kasım 1918, sonra 16 Mart 1920'de olmak üzere iki kez işgal edildi. İlk işgalde, İstanbul'un önemli ve stratejik noktaları kontrol altına alındı ancak idareye el konulmadı; ikinci işgal ile idareye el konuldu. Eylül 1922'ye gelindiğinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra, Mustafa Kemal Paşa İstanbul'u kurtarmak için Türk birliklerine İngiliz ve Fransız işgalindeki Çanakkale'ye hareket etmeleri emrini verdi. Bu emir üzerine Çanakkale Krizi patlak verdi. Türkler Kurtuluş Savaşı verdiği sırada İrlanda sorunuyla uğraşan Birleşik Krallık, Ankara Hükûmeti ile savaşın eşiğine geldi. Liberal Başbakan David Lloyd George Mustafa Kemal'in birliklerine karşı taarruza geçilmesini istediyse de müttefiklerinin desteğini alamadı ve ülkesindeki savaş karşıtı muhalefet ile dominyonların güçlü direnişiyle karşılaştı. Lloyd George'u gereksiz bir savaş başlatmaya çabalamakla itham eden Muhafazakâr Parti'nin 19 Ekim 1922'de Carlton Club deklarasyonu ile koalisyondan ayrılması sonucu Lloyd George hükûmeti düştü. İlerleyen süreçte diplomatik olaylar Türklerin lehine gelişti. İşgal, son İtilaf birliklerinin 4 Ekim 1923'te şehri terk etmesinden sonra, Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu birliklerinin 6 Ekim 1923'te tören eşliğinde şehre girmesiyle sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Kuvâ-yi Milliye</span> Mütareke döneminde direnişçi paramiliter gruplar

Kuvâ-yi Milliye, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini takiben Mütareke döneminde ortaya çıkan milis gruplarıdır. Kuvâ-yi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı savunma kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Ülkü Tamer</span> Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen

Ülkü Tamer, Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.

<i>Karayılan</i> (dizi)

Karayılan, Gaziantep'in Fransız işgalinden kurtuluşu sırasında Molla Mehmet Karayılan'ın hayatını konu alan dram ve tarihî türündeki Türk televizyon dizisidir. Türkiye'nin en yüksek bütçeli ikinci dizisi olma özelliğini taşıyan "Karayılan"ın çekimleri; İstanbul, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa'da yapılmıştır. Dizi, 22 Nisan 2008 tarihinde yayımlanan 18. bölümü ile final yaparak sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Gaziantep</span> Gaziantep ilinin merkezi olan şehir

Gaziantep ya da eski ve halk arasındaki kısa adıyla Antep Türkiye'nin Gaziantep ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı</span> Mustafa Kemalin Bandırma Vapuru ile yapılan yolculuk sonrası Samsuna ulaşması olayı

Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı, 19 Mayıs 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile yaptığı yolculuk sonrası Samsun'a ulaşması olayı. Bu olay Kurtuluş Savaşı'nın fiili başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Antep Kuşatması, Kuvâ-yi Milliye ile Fransa arasında gerçekleşen, Kuvâ-yi Milliye'nin 10 ay süren direnişinin ardından 9 Şubat 1921 tarihinde şehrin Fransızların eline geçmesiyle sonuçlanan kuşatma. Kuşatma sırasında Fransız ordusunun 70.000-80.000 kadar top mermisi ile şehri bombardımana tutması sonucu 8.000 bina harap oldu ve bir o kadar bina da hasar gördü. 6.000 üzerinde Türk öldü.

<span class="mw-page-title-main">Şahin Bey</span> Kuvâ-yi Milliye önderlerinden olan Türk asker (1877–1920)

Şahin Bey, Kuvâ-yi Milliye önderlerinden Türk asker. Antep Savunması'nın önemli isimlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Şehzadebaşı Baskını</span>

Şehzadebaşı Baskını, 16 Mart 1920 sabahı saat 05.45’e karşı İstanbul’da bir İngiliz müfrezesinin Şehzadebaşı'nda 10. Kafkas Tümeni ve Mızıka Takımının koğuş olarak kullandığı binaya aniden girerek, yataklarında uyuyan Türk askerlerinin üzerine ateş açması olayıdır.

Kaç Kaç Olayı, Çukurova'da Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında gerçekleşmiş bir toplu kaçış olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Molla Mehmet Karayılan</span>

Molla Mehmet Karayılan ya da sadece Karayılan, Antep Kuşatması'nda savaşmış bir Türk direnişçisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.