İçeriğe atla

Şehir kapısı

Şehir kapısı, bir yerleşim biriminde kale veya surun bir parçası olacak şekilde giriş çıkışın yapıldığı ve aynı zamanda savunmayı da güçlendiren tahkimat türüdür.

Genel bilgiler

Şehir kapısı, kaleyle ve surlarla çevrili olan kentlere kontrollü giriş çıkış sağlanan bir noktadır. Tarihsel dönemlerine göre şehir kapıları savunma, güvenlik, kamu sağlığı, ticaret, vergilendirme ve törensel faaliyetlerde kullanılmıştır. Çoğunlukla oldukça tahkim olan kapı kentin simgelerini içeren armalarla süslüdür. Şehir kapıları her gece sokağa çıkma yasağından sonra kapatılırdı. Siyasi dengelerin yerleşmesiyle birlikte şehirlerin surlarının ve tahkimatının kaldırılmasıyla birlikte şehir kapıları tarihsel bir anıt olarak ayakta kalmıştır.[1]

Örnekleri

Galeri

Kaynakça

  1. ^ Genişleyen şehirlerde eski şehir kapıları çok merkezde kaldıklarından, araç trafiğine engel olmaması için kaldırıldığı da olmuştur. Bakınız Londra'daki Temple Bar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bahçekapı, Fatih</span>

Bahçekapı, İstanbul ilinin Fatih ilçesi sınırları bulunan şehrin en eski semtlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Surları</span> Konstantinopolisin surları (modern İstanbul, Türkiye)

Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Lecce</span> İtalyanın Apulia bölgesinde, Lecce iline bağlı ilçe (komün)

Lecce, güney İtalya'nın Puglia Bölgesi'nde ve kendi ismini taşıyan Lecce ilinin merkezi olan bir şehir ve bir komün. Lecce, barok stili mimari eserler açısından oldukça zengindir. Barok tarzı mimarinin altın çağında yapılan, günümüzde iz bırakan yapı örneklerini Lecce'de görmek mümkündür. Salento Güzel sanatlar ve folklor Müzesi Heykel ve Roma Dönemi kalıntıların sergilendiği Bölgesel Müzeye Lecce ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Kale</span> Orta Çağ boyunca Avrupa, Asya ve Orta Doğuda soylular tarafından inşa edilen müstahkem yapı

Kale ya da kermen, düşmanın gelişinin beklendiği yollar üzerine, stratejik öneme sahip olan şehirlere, geçit ve dar boğazlara savunma amaçlı olarak inşa edilen ordusal yapı. Bu tür tahkimatlar antik çağlardan beri kullanılmıştır. ve askerî işlevlerinin yanı sıra idari, siyasi ve ekonomik merkez olarak iş görmüştür. Kimi kaleler saray halkına konaklama imkanı sağlardı. Kalelerde kuleler ve surlar gibi farklı özelliklere sahip bölümler bulunurdu. 15. yüzyılda topların yaygınlaşmasıyla Orta Çağ kaleleri işlevlerini yitirdi ve yerini İtalyan tarzı kalelere bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Hoşap Kalesi</span>

Hoşap Kalesi, Van'a yaklaşık 50–60 km arası uzaklıkta Van-Başkale yolu üzerinde, Güzelsu mevkiinde bulunan ve son halini Orta Çağ' da alan kale.

<span class="mw-page-title-main">Gela, Sicilya</span> Caltanissetta iline bağlı komün (Sicilya, İtalya)

Gela, İtalya'nın Sicilya Özerk Bölgesi'nde Caltanissetta iline bağlı bulunan bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Sinop Kalesi</span>

Sinop Kalesi, Sinop kentinin bulunduğu yarımada üzerinde kurulu kaledir. Kale, MÖ 7. yüzyılda da kenti korumak amacıyla kuruldu. Roma, Bizans ve Anadolu Selçukluları döneminde birkaç kez onarıldı. Günümüzde hâlâ özelliğini koruyan kalenin duvarları 2.050 metre uzunluğu, 25 metre yüksekliği, 3 metre genişliğindedir. İki ana giriş kapısı vardır. Kale duvarı şehri çevrelemektedir. Bu kale şehrin tarihî eserleri arasında öne gelenler arasındadır. UNESCO, 2013'te kaleyi Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil etti.

Kuşatma ya da muhasara, bir şehrin, bir ülkenin ya da bir bölgenin abluka altına alınıp dış dünya ile ilişkisinin kesilmesidir. Kuşatma diplomasi, casusluk ve muharebe gibi pek çok aşamayı içeren bir süreçtir. Bu yollarla tahkimatın ele geçirilmesi planlanır.

<span class="mw-page-title-main">Mağusa Kapısı</span>

Mağusa Kapısı veya Porta Giuliana, Lefkoşa surlarında bir kapı. Mağusa, Karpaz, Larnaka ve Limasol'dan gelen yollar bu kapıda birleşir ve bu kentlerden gelenler şehre bu kapıdan girerlerdi. Lefkoşa'nın en güçlü kapısı olup Venedikliler döneminde ana kapısı olarak kullanılmaktaydı. Kapı günümüzde iyi korunmuş bir durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Sur</span> bir alanı potansiyel saldırganlardan korumak için kullanılan güçlendirme

Sur, bir yerleşim yerini savunma amacıyla inşa edilen bir tür tahkimattır. Antik dönemlerden beri yerleşim yerleri ya da kalelerin etrafına inşa edilen surlar, Berlin Duvarı örneğindeki gibi modern dönemlerde de kullanılır. Tarihî surlar üzerinde, savunmayı ve gözetleme kabiliyetini artırmak amacıyla yuvarlak ya da köşeli surdan daha yüksek şekilde yapılan kulelere 'burç' adı verilir. Modern sur amacını taşıyan duvarlarda ise bu yapılara sadece gözetleme kulesi denir. Kimi surlarda, etkinliği artırmak için surun dış cephesine hendek kazılır.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimat</span> savunma savaşı ve üsler için tasarlanan savunma yapıları

Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İç kale</span> bir kentin tahkim edilmiş çekirdek kısmı

İç kale, bir kentin tahkim edilmiş çekirdek kısmıdır. Tahkimatın dış bölümleri düşman eline geçtiğinde insanlar buraya sığınırdı. Önceleri ahmedek adıyla bilinirdi.

Yıldız kale, ilk olarak 15. yüzyılda İtalya'da görülen, Orta Çağ'da özellikle barutun ve topun muharebe alanlarına girmesiyle birlikte yapılmaya başlanan kale türevi bir tahkimattır.

<span class="mw-page-title-main">Kleopatra Kapısı</span> Kleopatra

Kleoptra Kapısı veya Deniz Kapısı, adını Mısır kraliçesi VII. Kleopatra'dan alan, Mersin'in Tarsus ilçesinde bulunan bir şehir kapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İştar Kapısı</span>

İştar Kapısı, Mezopotamya'da Yeni Babil İmparatorluğu kralı Nebukadnezar tarafından savaş ve aşk tanrısı İştar (İnanna) adına yaptırılmış kent giriş kapısı. Günümüzde Irak toprakları içinde bulunan Babil şehrinin surları üzerinde ve Tören Yolu denen merkezi caddeye çıkan bölgede yapıldı. Yapı malzemesi olarak tuğlanın tercih edildiği kapı oldukça büyüktü ve hem şehrin hem de krallığın önemli simgelerinden biriydi. MÖ 575'lerde şehrin sekizinci büyük kapısı olarak tasarlanmıştı. Yüksekliği ise kaba hatlarıyla beraber 12 metreden biraz yüksekti. Arka arkaya dizilmiş şekilde iki kapısı vardı ve güney kısmında geniş bir alan mevcuttu. Tören Yolu ise taş ve tuğla döşeliydi. Yan kısımlarda birer ayağını kaldırmış olan ve dönem şartlarına uygun olarak pişmiş topraktan yapılmış aslan heykelleri mevcuttu. Yol boyunca yaklaşık 120 heykel vardı. Kapının cephe kısmı ise çeşitli boğa ve ejderha kaplamalı figürlerle bezeliydi. Bu figürler de yaklaşık olarak 575 adetti.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Surları</span> Lefkoşayı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır.

Lefkoşa surları, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'yı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır. İlk şehir surları Orta Çağ'da inşa edilmiş ancak 16. yüzyıl ortalarında Venedik Cumhuriyeti tarafından tamamen yeniden inşa edilmiştir. Venedikli mühendis Guilio Savorgnan'nun bir sanat eseri olarak görülen surlar 4,8 kilometre (3,0 mi) uzunluğunda olup on bir burç ile üç giriş kapısına sahiptir. Günümüzde büyük ölçüde bozulmamış bir hâlde olan surlar, Doğu Akdeniz'deki en iyi korunmuş Rönesans surları arasındadır. Önemli bir turistik cazibe merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İç Kale</span> Diyarbakırda tarihî bir yer

İç Kale, Diyarbakır kentinin ilk yerleşim yeri olarak kabul edilen yerdir. Kentin kuzeydoğusunda, Dicle Nehri'nin 100 m kadar yükseğinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kotor'un Tahkimatı</span>

Kotor surları, surlar, kuleler, hisarlar, kapılar, burçlar, tahkimatlar, sarnıçlar, bir kale ve yardımcı binalar ve yapıları içeren Orta Çağ Kotor kentini koruyan entegre bir tarihi sur sistemidir. Askeri yapıları ağırlıklı olarak Venedik'in, bunun yanı sıra İlirya, Bizantion ve Avusturya'nın da mimari sistemlerini içermektedir. Eski şehir ve doğal çevresi ile birlikte, surlar 1979'da Kotor'un Doğal ve Kültürel-Tarihi Bölgesi Dünya Mirası olarak listelenmiştir ve Karadağ'daki bu tür kültürel öneme sahip tek bölgeyi temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Eski Şehri Kapıları</span>

Aşağıdaki liste, Tapınak Tepesi Kapıları hariç , Kudüs'ün Eski Şehrinin Kapılarını listeler. Kapılar, son 1500 yılda Kudüs'ün eski haritalarının çoğunda görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Şehir Kapısı (Valletta)</span>

Şehir Kapısı, Malta'nın başkenti Valletta girişinde bulunan bir kapıdır. Günümüzdeki kapı aynı yerde inşa edilen beşinci kapıdır. Mevcut kapı İtalyan mimar Renzo Piano'nun tasarımlarına göre 2011 ve 2014 yılları arasında inşa edildi