Şayzar Muharebesi

Şayzar Muharebesi, 1111'de Kudüs Kralı I. Baudouin komutasındaki bir Haçlı ordusu ve Mevdud bin Altuntegin liderliğindeki bir Selçuklu ordusu arasında taktik bir beraberlik ile sonuçlanan çatışmadır. Haçlı kuvvetleri geri çekilmiştir.

1110'da başlayıp 1115'e kadar, Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar, Bağdat'ta Haçlı devletlerinin yıllık işgallerini başlattı. Urfa'ya ilk yıl yapılan saldırı püskürtüldü. Halep'teki bazı vatandaşların yakarışlarıyla tahrik edilen ve Bizanslılar tarafından teşvik edilen Sultan, 1111 yılında kuzey Suriye'deki Frenk mülklerine karşı büyük bir saldırı emri verdi. Padişah, ordunun başına Musul valisi Mevdud bin Altuntegin'i atadı. Birleşik kuvvet, Sökmen el-Kutbî komutasındaki Diyarbakır ve Ahlat'tan, Porsuk bin Porsuk komutasındaki Hemedan'dan ve Ahmedîl komutasındaki Mezopotamya'dan ve diğer emirler gelen birliklerden oluşuyordu.

Büyük Müslüman ordusunun yaklaşması üzerine, Urfa Kontluğu'nun küçük Frank kuvvetleri iki büyük kentinin duvarları içine çekildi. Selçuklular, Latin devletinin toprakları üzerinden cezasız hareket etmelerine rağmen, önce Urfa'da sonra Tilbaşar Kalesi'nde bir etki bırakamadılar. Kısa süre sonra engellenen Selçuklu ordusu Halep'e taşındı. O şehirde, Tuğtekin liderliğindeki Şam kuvvetleri Mevdud'un ordusuna katıldı.

Halep vatandaşlarının çoğunluğu Selçuklu ordusuna karşı iyi niyetli olmasına rağmen, şehrin hükümdarı Fahrülmülk Rıdvan şehrin kapılarını açmayı reddetti. Rıdvan, sultanın ordusunu otoritesi için bir tehdit olarak görüyordu. Hem Porsuk hem de Sökmen el-Kutbi hastaydılar ve birbirleriyle tartıştılar. Sökmen'in sağlığı bozulunca yandaşlarıyla birlikte ordudan çekildi, ancak eve varamadan öldü. Porsuk da ordudan ayrıldı ve birliğini evine götürdü. Sökmen'in topraklarını almak için ümitlenen Ahmedîl, iddialarını Sultan'a bildirmek için ordudan ayrıldı.

Bu sırada Tancred, Antakya ordusunu toplamış ve onu, Antakya'nın yaklaşık 50 kilometre güneyinde, Asi Nehri üzerinde bir köprü olan Cisr eş-Şuğur yakınlarındaki Rugia kalesine yerleştirmişti. Şayzar'ın bağımsız Münkız hükümdarlarından yardım talebi alan Mevdud'un ordusu Halep'ten 120 kilometre güney-güneybatıya, o şehrin dışındaki kampa taşındı.

Tancred'in yardım çağrısı üzerine Kral I. Baudouin, hem Kudüs Krallığı'ndan kendi ordusunu hem de Trablus Kontluğu'ndan Kont Bertrand'ın kuvvetlerini getirdi. Kont Baudouin yönetimindeki Urfa'dan bir birlik Rugia'da onlara katıldı. Güçlerini birleştirdikten sonra, Haçlılar önce Hristiyanların elindeki Epemiye kasabasına, ardından Şayzar'ın dışındaki Müslüman ordusuna doğru ilerlediler.

Mevdud'un ordusu "Frankların erzakını kesmek ve Asi'de atlarını sulamalarını engellemek için normal taciz taktiklerini uyguladı."^[1] Hristiyan ordu, muharebe içine çekilecek kışkırtmalara kanmadı, bunun yerine kapalı bir dizide hareket etti. Türk atlı okçuları onları çok sıkı bastırdıklarında, onları geri itmek için savaştılar. Bir muharebeden ziyade, eylem Selçukluların Baudouin'in ordusunun ilerlemesini durduramadığı sürekli devam eden bir çatışmaydı.

Franklar Şayzar yakınlarında kamp kurdular, ancak iki hafta içinde Türkler erzaklarını kestikleri için Epemiye'ye geri çekilmek zorunda kaldılar. Geri çekilme sırasında tekrar taciz edildiler, ancak kendilerini bir meydan muharebesine sürüklenmelerine izin vermediler. Bunun üzerine Mevdud'un savaşçıları, başarı ve yağma eksikliğinden cesaretleri kırılarak evlerine doğru dağıldılar.

Geleceğin şairi ve diplomat Usamah ibn Munqidh, o zamanlar 16 yaşındaydı, muharebeye katıldı ve daha sonra Kitab al-I'tibar eserinde anılarını anlattı.

Bu çekişmeli muharebe, gerçekten devam eden bir çatışma, Kral I. Baudouin ve Tancred'in Antakya Prensliği'ni başarılı bir şekilde savunmasına izin verdi. Sefer sırasında Selçuklu Türkleri hiçbir Haçlı kasabası veya kalesi ele geçiremedi. Kuzey Suriye'deki bir sonraki büyük eylem, 1115'teki Sarmin Muharebesi'dir.

• Smail, R. C. (1995) [1956]. Crusading Warfare 1097-1193. New York: Barnes & Noble Books. ISBN 1-56619-769-4.