İçeriğe atla

Şavalanlı aşireti

Şavalanlı Aşireti, (Savalanlı) XIII. yy. ortalarında Horasan'dan Güney Azerbaycan göç yolunu kullanarak Anadoluya gelmiş ilk zamanlarda Antalya, Elmalı ve Erzincan ilçelerine yerleşmiştir. 1519 yılında başlayan Celali isyanları neticesinde Erzincan, Erzurum, Tunceli illerinde yoğunlaşan yerleşimler kurmuş Alevi Kurmanc/Zaza aşiretidir. Ayrıca Güney Azerbaycan bölgesinde aynı isimde Savalan Dağı bulunur.[1][2][3]

Tarihçe

Aşiret Anadolu'ya ilk olarak XII yy ortalarında Horasan'dan gelmiştir. 1500 yılına kadar göçleri devam etmiştir. Aşiretin Anadolu dışında Güney Azerbaycan ve Azerbaycan, Şeki bölgesinde bir kolu bulunmaktadır. 1519 yılında başlayan Celali isyanlarında, Antalya Elmalı ve çevre köylerinde bulunan Şavalanlı Aşireti üyeleri Doğuya doğru göç etmek zorunda kalmıştır. 1900'lü yılların başına kadar Erzurum, Erzincan ve Tunceli illerinin olduğu bölgede, çoğunlukla dağlık alanlarda yerleşimler kurmuşlardır. Şah İsmail'in etkisiyle Aleviliği benimsemiş olsalar dahi günlük yaşamda Animizm ve Tengricilik inancı etkileri, aşiretin günlük yaşantısında yer bulmuştur. Aşiretin çok büyük kısmı hala Alevi inanç ve geleneğini sürdürmektedir. Türk Kurtuluş Savaşı sürecinde Doğu cephesinde Rus işgaline karşı milis kuvvetleri olarak mücadele vermişlerdir. 17 Mayıs 1919 yılında İzmir'in Yunan İşgaline Karşı Pülümür'den çektikleri telgraf ile Yunan işgaline karşı mücadeleye destek verdiklerini belirtmişlerdir.[4][5][6][7][8][9]

Nüfus

Günümüzde aşiretin toplam sayısı tam olarak bilinmemekle beraber çoğunlukla Erzurum, Erzincan, Tunceli, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya illerine yaşamaktadırlar. Türkiye dışında; Azerbaycan, Almanya, Fransa, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde göç neticesinde nüfusları bulunmaktadır.

Dil

Dilleri yaşadıkları bölgelere göre şekil almıştır Aşiretin yoğun olarak kullandığı diller ise Türkçe Zazaca olarak tanımlanabilir.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  2. ^ https://www.researchgate.net/publication/298698488_Enterance_of_TunceliDersim_to_Ottoman_domination_and_attitude_of_Ottoman_Empire_to_Kizilbashs_within_the_borders_since_16th_century_and_effect_of_this_on_Dersim.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  3. ^ (PDF) https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423933589.pdf. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin doğusundaki coğrafi bölgesi

Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiştir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Kurmançça</span> genellikle Doğu Anadolu, Kuzey Irak ve İranda konuşulan dil

Kurmançça veya Kuzey Kürtçesi, İran dillerinin Kürt dilleri alt kolunda yer alan bir dildir. Kürtler tarafından en fazla konuşulan dildir.

Celâlî isyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda, Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da Yavuz Sultan Selim döneminde başlayan ve Sultan I.Ahmet dönemine kadar devam eden zaman zarfında devlete karşı ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi nedenlerle çıkarılan ayaklanmalara verilen addır.

Koçgiri aşireti veya Koçkiri aşireti, Çoğunlukla Sivas'ın İmranlı ve Zara ilçelerinde yaşayıp Kayseri, Tunceli, Erzincan ve Kahramanmaraş illerinde de görülmektedir. Alevi itikadına bağlı, Kürtçenin Kurmanci lehçesini konuşun bir aşiretdir. Aşiretin etnik yapısına bakacak olursak Koçgiri Aşiret mensupları kendilerini Kürt olarak görürken İngiliz Sir Mark Skayes ise kürt değil Türkmen Aşireti olduğunu savunmuştur. Aşiret İran'nın Horasan Bölgesinden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Salur, Elmalı</span>

Salur, Antalya ilinin Elmalı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Aşıkoğlu, Balâ</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Aşıkoğlu, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Bahçekaradalak, Bala</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Bahçekaradalak, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Çatalören, Bala</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Çatalören, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Keklicek, Bala</span> Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı mahalle

Keklicek, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Küçükbayat, Bala</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Küçükbayat, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Sırapınar, Bala</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Sırapınar, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Üçem, Bala</span> Bala, Ankara, Türkiyede mahalle

Üçem, Ankara ilinin Balâ ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Şahverdi, Refahiye</span> Erzincan köyü

Şahverdi, Erzincan ilinin Refahiye ilçesine bağlı bir köydür.

Şadıllı Aşireti Türkiye'nin Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Akdeniz bölgelerinde, İran ve Azerbaycan'da mensupları bulunan, Kürt asıllı bir aşirettir. Bazı araştırmacılar ise Türk kökenli olduğu iddiasında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dersim aşiretleri</span> Yerel insan grupları

Dersim aşiretleri, Doğu ve İç Anadolu Bölgesi'nde Tunceli, Sivas, Tokat, Erzincan, Bingöl, Muş, Kahramanmaraş, Kayseri, Amasya, Gümüşhane, Elazığ, Adana, Adıyaman, Malatya, Ardahan, Erzurum çevresine yayılmışlardır. Aşiretlerin çıkış noktası "İç Dersim" olup aşiretlerin Dersim ile birlikte en yoğun olduğu diğer yöre, zamanla çeşitli nedenlerle verdiği göçlerle, Dersimlilerin yoğun ve hakim olduğu iki bölgeden biri haline gelen Koçgiri yöresidir.

<span class="mw-page-title-main">Seyit Rıza</span> Kürt aşiret reisi

Seyit Rıza veya Pir Seyit Rıza, Alevi-Zaza Dersim Vilayeti’ndeki Şeyh Hasanlılar aşiretine mensup 1937–1938 Dersim İsyanı'nın lideri.

Alevî nüfusu, Türkiye'de üçte biri İstanbul bölgesinde yaşayan Alevîler’in daha sonra en yoğun olarak bulundukları yöreler arasında Ankara, Adana, Bursa, Antalya, Aydın Damal ve Zile şehirleriyle, Orta ve Doğu Anadolu'da yer alan Erzincan, Sivas, Malatya, Tunceli illeri gelmektedir. Türkiye'de en çok Alevî köyü ise 60'ı karışık olmak üzere toplam yaklaşık 460 adet köy olup Sivas ilinde yer almaktadır. Bunların ardından sırasıyla, Tunceli, Erzincan, Tokat, Çorum, Kahramanmaraş, Bingöl, Amasya, Erzurum, Malatya, Adıyaman, Yozgat, Hatay, Elazığ, Muş, Balıkesir, Mersin, Kars, Adana, Ankara, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kırıkkale, Kütahya ve Ordu illeri gelmektedir.

Balaban , Türkiye'nin Marmara, Ege, İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde bulunan, Afşar'ın (Avşar) Köpekli kolunun bir oymağıdır. Tarih sahnesinde 16. yüzyılın başlarından itibaren bir Alevi-Türkmen aşireti olarak yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Kürt isyanları</span>

I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu içinde çeşitli Kürt isyanları patlak verdi. Bu isyanlar başta Kürtlere bağımsız bir devlet vadetmiş olan Birleşik Krallık olmak üzere İtilaf Devletleri tarafından teşvik edilmişti. Buna rağmen İtilaf Devletleri Kürt isyancılara yalnızca sınırlı derecede askeri destek sağladı. İngilizlerin bağımsız bir Kürt devleti vaatleri planlanmış bir Kürt devletine küçük bir bölge ayıran 1920'deki Sevr Antlaşması'nda yer aldı, ancak bu planlar Türk Kurtuluş Savaşı'nı Anadolu Hareketi'nin kazanmasıyla ve 1923'teki Lozan Antlaşması'yla iptal edildi.

Çarekan Aşireti, XVI yy ilk yıllarında Palu'dan gelerek Kiği-Pülümür ve Tercan ilçelerinin tam ortasında yer alan Bağır Baba Dağı yakınlarındaki aşirete adını veren Çarek yaylasına gelip yerleşen büyük bir Zaza aşiretidir


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.