İçeriğe atla

Şartname

Bir şartname genellikle bir malzeme, tasarım, ürün veya hizmet tarafından karşılanması gereken bir dizi belgelenmiş resmi gereksinimi ifade eder.[1] Şartname genellikle bir teknik standart türüdür.

Şartnameler, hem kamu hem de özel sektörlerde çeşitli organizasyon türlerinden herhangi biri tarafından geliştirilebilen bir teknik standart türüdür. Örnek kuruluş türleri arasında bir şirket, bir konsorsiyum (küçük bir şirketler grubu), bir ticaret birliği (endüstri çapında bir şirketler grubu), bir ulusal hükûmet (farklı kamu kuruluşları, düzenleyici kurumlar ve ulusal laboratuvarlar ve enstitüler dahil), bir meslek birliği (toplum), ISO gibi amaca yönelik bir standartlar organizasyonu veya satıcıdan bağımsız olarak geliştirilen genel gereksinimler yer alır. Bir kuruluşun diğerinin standartlarına atıfta bulunması (referans, çağrı, alıntı) yaygındır. Gönüllü standartlar, bir hükûmet veya iş sözleşmesi tarafından kabul edilirse zorunlu hale gelebilir.

Şartname türleri

Farklı türlerde teknik veya mühendislik şartnameleri (specs) vardır ve bu terim farklı teknik bağlamlarda farklı şekillerde kullanılır. Genellikle belirli belgelere ve/veya bu belgelerdeki belirli bilgilere atıfta bulunurlar. "Şartname" kelimesi genel olarak "açıkça veya ayrıntılı olarak belirtmek" veya "spesifik olmak" olarak tanımlanır.

  • Gereksinim şartnamesi, belirli bir malzeme, tasarım, ürün, hizmet vb. tarafından karşılanması gereken belgelenmiş bir gereksinim veya belgelenmiş gereksinimler kümesidir.[1] Birçok alanda mühendislik tasarımı ve ürün geliştirme süreçlerinin yaygın bir ön parçasıdır.
  • Fonksiyonel şartname bir tür gereksinim spesifikasyonudur ve fonksiyonel blok diyagramlarını gösterebilir.[]
  • Tasarım veya ürün şartnamesi, tasarlanan bir çözüme veya nihai olarak üretilen çözüme atıfta bulunarak, "Gereksinim şartnamesi" için çözümlerin özelliklerini açıklar. Genellikle imalatı/üretimi yönlendirmek için kullanılır. Bazen "şartname" terimi burada veri sayfası (veya "spesifikasyon sayfası") ile bağlantılı olarak kullanılır, bu da kafa karıştırıcı olabilir. Bir veri sayfası, genellikle bir üretici tarafından insanların ürünleri seçmesine veya kullanmasına yardımcı olmak için yayınlanan bir öğenin veya ürünün teknik özelliklerini açıklar. Veri sayfası, nasıl üretileceğini bildirme anlamında teknik bir şartname değildir.
  • Hizmet içi veya bakımı yapılmış şartname, aşınma ve bakımın (konfigürasyon değişiklikleri) etkileri de dahil olmak üzere, bir sistemin veya nesnenin yıllarca çalıştıktan sonraki koşullarını belirtir.

Kullanım alanları

Mühendislik, üretim ve alanlarında, tedarikçiler, satın alanlar ve malzeme, ürün veya hizmet kullanıcıları için tüm gereksinimleri anlamak ve bunlar üzerinde anlaşmaya varmak hayati önem taşır.[2]

Bir şartname, genellikle bir sözleşme veya tedarik belgesi tarafından atıfta bulunulan bir standart veya başka bir şekilde üzerinde anlaşmaya varılan bir dizi gereksinimi (yine de genellikle tekil olarak kullanılır) ifade edebilir. Her durumda, belirli gereksinimler hakkında gerekli ayrıntıları sağlar.

Kaynakça

  1. ^ a b Form and Style of Standards, ASTM Blue Book (PDF). ASTM International. 2012. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ocak 2013. 
  2. ^ Gary Blake ve Robert W. Bly, The Elements of Technical Writing, s. 108. New York: Macmillan Publishers, 1993. 0020130856

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Malzeme bilimi</span> yeni malzemelerin keşfi ve tasarımı ile ilgilenen disiplinlerarası alan; öncelikli olarak katıların fiziksel ve kimyasal özellikleriyle ilgilidir

Malzeme bilimi, malzemelerin yapı ve özelliklerini inceleyen, yeni malzemelerin üretilmesini veya sentezlenmesini de içine alan disiplinlerarası bir bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Endüstri mühendisliği</span> Mühendislik

Endüstri mühendisliği ya da sanayi mühendisliği, insan, malzeme ve makineden oluşan bütünleşik sistemlerin kuruluş ve devamlılığının yönetimi ile ilgilenen mühendislik dalıdır. Endüstri mühendisleri, diğer mühendislik dallarının birçoğunun derslerini de alıp, üzerine işletme, yönetim, üretim, ekonomi ve endüstri mühendisliğine özel derslerle birlikte diğer mühendislik alanlarının yöneticilik yetkisine sahip mühendislik dalı.

<span class="mw-page-title-main">İş süreçleri modelleme</span>

İş süreci yönetimi ve sistem mühendisliği'ndeki iş süreci modellemesi (İSM), bir kuruluşun süreçleri temsil etme etkinliğidir. Böylece mevcut iş süreçleri analiz edilebilir, iyileştirilebilir ve otomatikleştirilebilir. İSM genellikle modelleme disiplininde uzmanlık sağlayan iş analistlerince, modellenen süreçler hakkında özel bilgili konu uzmanlarınca veya daha yaygını her ikisinin de olduğu bir ekip tarafından tarafından yapılır. Alternatif şekilde süreç modeli, işlem madenciliği araçları kullanılarak doğrudan olay günlüklerinden türetilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Otomotiv mühendisliği</span>

Otomotiv mühendisliği, taşıt mühendisliğinin bir koludur, makine mühendisliği, elektrik mühendisliği, elektronik mühendisliği, yazılım mühendisliği ve güvenlik mühendisliği dallarının tasarımda ve üretimde ortak olarak çalışmasıyla yapılır. Motosikletler, otomobiller, otobüsler ve kamyonlar otomotiv mühendisliğinin ana uğraş alanlarıdır.

Kalite yönetim sistemleri felsefesi, sistemi bir bütün olarak kabul eden ve kaliteyi bu bütünün içindeki her elemanın müşteri odaklı ortak bir fonksiyonu olarak gören bütünsel bir anlayıştır. En genel anlamda, bir kuruluşta hedeflenen kalitenin gerçekleşmesi amacı ile sürdürülen planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür. Son zamanlarda kullanımına daha sık rastlanan kalite yönetim sistemleri (KYS), tarihsel gelişim sürecinde; az sayıda çalışanın bulunduğu işletmelerde, müşteri ilişkilerine odaklanan kalite kontrol uygulamaları yapılan Sanayi Devrimi Öncesi, fabrikaların kurulmasıyla birlikte üretimi yapılan ürünlerin kontrolünün yapıldığı Sanayi Devrimi sonrası, Japonya'da istatistiksel sonuçları baz alarak uygulanmaya başlanan Toplam Kalite Yönetimi'nin var olduğu II. Dünya Savaşı sonrası ve TKY'nin daha geniş çapta kullanılmaya başlandığı ve tüm işletmede kalite yönetiminin yapıldığı 1980 sonrası olmak üzere dört döneme ayrılmıştır.

Proje yönetimi, belirli bir projenin hedef ve amaçlarına ulaşıp bitirilmesi için kaynakların planlanması, organize edilmesi, tedarik edilmesi ve yönetilmesi disiplinidir.

Güvenilirlik mühendisliği, güvenilirlik öğrenimi, gelişimi ve Ömür Devri Yönetimi ile ilgilenen bir mühendislik dalıdır. Güvenilirlik, bir sistem veya parçanın, belirlenen süre ve şartlar altında, istenen fonksiyonları gerçekleştirebilme yeteneği olarak tanımlanır. Kavram çoğu zaman, sistemin hata verme olasılığı şeklinde algılanır. Güvenilirlik, ayrıca belirli bir zaman aralığında işlevsellik yeteneğini tanımlama için de kullanılabilir. Güvenilirlik mühendisliği Sistem Mühendisliği alt-disiplini olarak kabul edilir ve Entegre Lojistik Destek disiplinine sürekli girdi teşkil eder. Güvenilirlik mühendisliği, hatalar arasındaki ortalama sürenin hesaplanması ile sistem güvenilirliğini ve sürekliliğini sağlar.

Peyzaj mühendisliği, ekolojik ölçütler doğrultusunda araziyi ve suyu şekillendirmek için matematik ve bilimin uygulamasıdır. Ayrıca yeşil mühendislik diye tariflenebilir ama peyzaj mühendisliği için bilinen en iyi tasarım profesyonelleri peyzaj mimarıdır. Peyzaj mühendisliği, antropojenik peyzajın yaratılması ve tasarlanması için mühendislik ve diğer bilimlerin disiplinler arası uygulamasıdır. Bu farklılık geleneksel olarak alanın, arazinin yeniden ıslahı, iyileştirilmesi, yeniden kullanımını ve geri kazanımını kapsamaktadır. Bunu yaparken Peyzaj mühendisliği;

<span class="mw-page-title-main">Yazılım testi</span>

Yazılım testi, test altında hizmetlerin veya ürünlerin kalitesi hakkında paydaşlara bilgi sağlamak için yürütülen bir araştırmadır. Yazılım testi aynı zamanda, yazılım uygulamalarının risklerini anlamak için yazılımı bağımsız ve nesnel olarak incelemektir. Test teknikleri yazılım böceklerini bulma niyetiyle uygulama veya bir programı çalıştırma süreçlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">V-Model (Yazılım geliştirme)</span>

V-model şelale (waterfall) modelinin gelişmiş hali olarak düşünülebilecek bir yazılım geliştirme süreci sunar. Doğrusal bir yönde ilerlemek yerine, süreç adımları kodlama evresinden sonra yukarıya doğru eğim alır ve tipik V şeklini oluşturur. V-Model geliştirme yaşam çevriminin her bir evresi arasındaki ilişkileri gösterir. Yatay ve dikey açılar zaman veya projenin tamamlanabilirliğini ve soyut seviyeyi gösterir.

Entegre Lojistik Destek (ELD), ürün geliştirilirken fonksiyonel desteği en iyi şekilde kullanan, var olan kaynaklardan en yüksek seviyede faydalanılmasını sağlayan, ürün ömür devri maliyetini azaltacak ve sistem mühendisliği sürecinin niteliğini belirleyecek yöntemler sunan, sistemin desteklenebilirliğini kolaylaştıran tekrarlanan ve entegre bir süreçtir. Çıkış noktası askeri amaçlarla olmakla birlikte, ticari ürün desteği veya müşteri servisi organizasyonlarında da sıklıkla kullanılmaktadır.

Bir sistem mimarisi veya çoklu sistemlerin mimarisi; sistemin yapısını, davranışını ve biçimselliğini tanımlayan kavramsal modeldir. Bir mimari tanımı; sistemin yapıları ve davranışları hakkında mantıksallığı destekleyecek şekilde organize edilen ilişkiselliğin standart bir açıklaması veya temsilidir.

<span class="mw-page-title-main">Gereksinim çözümleme</span>

Bilgisayar bilimlerinde, gereksinim analizi ya da gereksinim çözümleme; çeşitli sistemlerin gerekliliklerini ve olası çelişkili durumlarını göz önüne alarak, yazılımı analiz etmek, belgelemek, doğrulamak ve yönetmek için yeni veya değiştirilmiş bir ürün üzerinde projenin ihtiyaçlarını, sistem gereksinimlerini ve koşullarını belirleyen görevleri kapsamaktadır.

Kalite fonksiyon(işlev) yayılımı (KFY) müşteri ihtiyaçlarını bir ürün veya hizmet için mühendislik özelliklerine dönüştürmeye yardımcı olan bir yöntemdir. İhtiyaçların operasyonel tanımlamaları oluşturulmasına yardımcı olur ve ilk ifade edildiğinde belirsiz olabilir. Ürün veya hizmet için aynı zamanda geliştirme hedefleri belirlerken, her bir ürün veya hizmet karakteristiğini önceliklendirir.

<span class="mw-page-title-main">ASTM International</span>

ASTM International, çok çeşitli malzemeler, ürün ve sistemler için teknik standartları geliştiren ve yayınlayan bir standart organizasyonudur. Örgütün merkezi Pensilvanya'dadır.

Maliyet muhasebesinde, direkt maliyetler doğrudan bir referans nesneye atfedilebilen maliyetleri ifade eder. Genelde direkt maliyetlerin dayandığı üretim faktörleri üretim sürecinde tamamen tüketilir yani oluşturulan maliyet nesnesinin bir parçası haline gelirler.

<span class="mw-page-title-main">Çemberleme</span>

Çemberleme, bantlama olarak bilinen bir ambalaj işlemi olup ambalajlanacak veya bir arada tutulacak mal veya ambalajları plastik veya metal bandı bir arada tutmak için kullanılır. Plastik band ayrıca çemberleme olarak da adlandırılır. Çemberleme en yaygın olarak ambalaj endüstrisinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İleri ürün kalite planlaması</span>

İleri ürün kalite planlaması (APQP), sanayi'de, özellikle otomotiv sanayinde, ürün geliştirmek için kullanılan yöntemler ve tekniklerin çerçevesidir. DFSS'nin amacı değişimi azaltmak olduğu için Design For Six Sigma 'dan farklıdır. Çoğu zaman İngilizce ‘Advanced product quality planning’ cümlesindeki kelimelerin baş harflerinin birleşimi olan APQP kısaltmasıyla ifade edilir.

Yazılım kalite yönetimi (SQM), ürünün müşterinin beklediği kalite standartlarını karşılamasını ve varsa gerekli düzenleyici ve geliştirici gereksinimlerini karşılamasını en iyi şekilde sağlayacak şekilde yazılım kalitesini geliştirmeyi ve yönetmeyi amaçlayan bir yönetim sürecidir. Yazılım kalite yöneticileri, yazılımların piyasaya sürülmeden önce test edilmesini isterler ve bunu, hataları piyasaya sürülmeden önce ortaya çıkarmak ve düzeltmek için döngüsel, süreç tabanlı bir kalite değerlendirmesi kullanarak yaparlar. Görevleri yalnızca yazılımlarının tüketici için iyi durumda olmasını sağlamak değil, aynı zamanda kuruluş genelinde bir kalite kültürü teşvik etmektir.