İçeriğe atla

Şangay Halk Komünü

Şangay Halk Komünü (Çince: 上海人民公社), Büyük Proleter Kültür Devrimi sırasında kurulmuş ve Paris Komünü'ne benzetilmiştir. Ocak Fırtınası (Çince: 一月风暴) olarak da bilinen komün Ocak 1967'de kurulmuştur.

Gelişimi

Mao Zedong, sosyalist yolda ilerleyen hareketin halktan kopuk olmaması ve parti içerisinde yuvalanmış revizyonistlere karşı halkı harekete geçmesini istedi. Bu sırada Şanghay'da muazzam bir politik güç yavaşça uykusundan uyanıyordu. İşçi Genel Karargahı (İGK), Vang Hongven isimli genç bir tekstil işçisinin önderliğinde on binlerce fabrikada örgütlenmiş, işçi inisiyatifine ket vuran revizyonist uygulamaları topa tutan siyasi bir mücadele başlatmıştı. Ülke genelinde revizyonist parti teşkilatına karşı işçiler greve gitmiş durumdaydı.

Bazı revizyonist liderler işçilere yüksek maaş gibi vaatlerde bulunsa da Şanghaylı işçiler ülke genelinde oluşan Kızıl Muhafızlarla iletişime geçerek, işçilerden, kitle örgütlerinden, devrimci parti kadrolarından ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun politik kadrolarından oluşan devrimci komiteler örgütlemeye başladılar. Şangay Devrimci Komitesi temel devlet binalarının, sınai teşekküllerin ve ulaşım araçlarının kontrolü revizyonistlerin elinden almıştı.

Yıkılışı

Komün kurulduktan sonra parti içerisindeki revizyonistler, ordu içerisindeki revizyonistlerle işbirliği yaparak saldırılar düzenledi ise de başarılı olamamışlardır. Bu saldırılar 1976 yılında Mao'nun ölmesiyle yoğunlaştı. Aynı yıl içerisinde gerçekleşen darbeye direnseler de başarılı olmamış ve komün yıkılmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Çin Kültür Devrimi - Büyük Proleter Kültür Devrimi'ne Kısa Bir Bakış, ISBN 9786056361708

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

Leninizm veya Lenincilik, Marksizm üzerine kurulmuş siyâsî ve iktisâdî bir teoridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci Komünist Partisi</span> Yasa dışı sol görüşlü siyasi parti

Türkiye Devrimci Komünist Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren yasa dışı siyasi partidir. Parti 2 Şubat 1980'de İzmir'de toplanan I. (Kuruluş) Kongresi'yle Halkın Kurtuluşu hareketinin partileşmesi sonucu kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kültür Devrimi</span> Çinde var olmuş ekin çalışması

Büyük Proleter Kültür Devrimi ya da kısaca Kültür Devrimi, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong'un iktidardaki son 10 yılı içinde (1966-1976) Çin Devrimi'nin ruhunu yeniden canlandırmak için başlattığı hareket.

Halk savaşı; Mao Zedong'un, Çin Devrimi pratiği içerisinde geliştirdiği, yarı-sömürge konumunda olan ülkelerde, işçi sınıfı önderliğinde, temel gücü köylü kitlelere dayanan bir işçi-köylü ordusunun emperyalizme ve feodalizme karşı verdiği savaştır. İşçi sınıfı ve köylülüğün bazı kesimlerinin yanı sıra kent küçük-burjuvazisini de kapsayan bir ordunun savaşı olmasından kaynaklı, bu savaşa halk savaşı denir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci İşçi Partisi, Haziran 2007'de İşçi Mücadelesi adlı Marksist gazetenin çağrısıyla kuruluşuna başlanan, Şubat 2011'de yapılan kongresiyle kuruluşunu tamamlayan, Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Yolu</span> Türkiyede komünist topluluk

Halkın Yolu yasadışı politik dergi çevresidir. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi'nin 12 Mart Muhtırası ile yenilgiye uğrayıp kadroları arasında çıkan ayrışmadan sonra Devrimci Yol, THKP-C/MLSPB ve THKP-C/HDÖ ile aynı yılda Maoizm ideolojisini benimseyen Militan Gençlik Dergisi grubunun Halkın Yolu dergisini çıkarmasıyla kurulmuştur. Kuruluşundan itibaren grup yayın organı "Halkın Yolu" ve "Kızıl Bayrak" dergilerini çıkarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl siyasi üs</span>

Kızıl siyasi üs, Mao Zedong'un ortaya attığı, şehir merkezlerine uzak kırsal bölgelerde köylüleri örgütleme yoluyla kurulan komün köylerin genel kapitalist rejime baskısını ifade eden terimdir. 1949 yılında gerçekleşen Çin Komünist Devrimi'nin ardından Marksist literatüre girmiştir. "Kızıl" ifadesi sosyalizmi sembolize etmesinden ileri gelir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi tarihi</span>

Bu maddede Çin Komünist Partisi tarihi ayrıntılı bir şeklide anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Liu Şaoçi</span> Çinli devrimci, siyasetçi ve kuramcı

Liu Şaoçi Çinli devrimci, siyasetçi ve kuramcı. Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi Başkanı (1954-1959), Çin Komünist Partisi'nin ilk Başkan Yardımcısı (1956-1966) ve Çin'in de jure Devlet Başkanı (1959-1968). Döneminde ekonomik yeniden yapılanma politikaları uygulamıştır.