İçeriğe atla

Şamlı (etnik grup)

Kontrol Edilmiş

Şamlu; Oğuz Türkleri'nin Avşar koluna bağlı bir oymak.

Selçuklu Devleti'nde önemli bir yer tutan Avşarların çoğunluğu, Rum tarzı yönetime geçiş sırasında[1] iskana yönelirken bazı Avşar aşiretleri Halep'e göç ederek Yörük yaşam tarzını sürdürmüşlerdir. Bundan dolayı bu Türkmenler'e göçebe de denilmektedir.

Safevî devletinin kurulması sırasında öncülük eden Selçuklu ardılı Oğuz Türk boylarından biri olan Şamlu oymağı başlıca Beğdili, İnallu (İnanlı) ve Harbendelu (Harmandalı) aşiretlerinden oluşmaktadır.[2] 17. yüzyılda bu oymağa Abdallu aşireti de katılmıştır.[3]

İskan politikaları öncesi Şamluların genelde yayla olarak Sivas-Uzun Yayla, kışla olarak da Halep-Antep yörelerini kullandığı tahmin edilmektedir.[4][5] …Selçuklular devrinden beri Halep-Antep arasında kışlayan ve Sivas-Gürün-Gemerek arasında yaylayan Türkmen oymaklarına Farsça tarihlerde Etrâk-i Şâm veya Türkmân-ı Şâm, Türk halkı arasında ve Türkçe eserlerde de Şamlu deniliyordu. Osmanlı devrinde resmi vesikalarda Haleb Türkmenleri denilen Haleb-Antep arasındaki topluluk başlıca Avşar (Afşar), Beğdili, İnallu, Harbendelu, Bayat gibi oymaklara ayrılmıştı.[6][7]

Şamlu yörüklerinin önemli bir bölümü Kanuni döneminde İçel yöresine yerleştirilmiştir.[8][9][10] Ayrıca Toroslar, Karaman ve Aydın yörelerinde iskan edilen Şamlu toplulukları da bulunmaktadır. Genel itibarıyla bilinen Şamluların iskan bölgeleri şunlardır:[10]

AlanyaAnamurAydınBeyşehirDenizliDuşanbeEdirne
EflaniEğridirGüzelhisarHamitİçelKaramanKıbrıs
KütahyaLazkiyeManavgatManisaMenteşeRakkaSarıçam
SaruhanTarsusTekeYalvaçZaraErzurumUzundere

Şamlu aşiretlerine bağlı kişiler Safevî Devleti'nin ilk dönemlerinde Alevi yörük aşiretlerine öncülük etmiş ve devlet kademelerinde önemli görevler üstlenmişlerdir.[11]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  3. ^ "ABDAL". TDV İslâm Ansiklopedisi. 30 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  4. ^ Vurmay, Miray. H. “Suriye Türkleri”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf. 45-46.
  5. ^ Savaş, Saim. “XVI. Asırda Anadolu’da Alevilik”. 1. bsk. – Ankara: Vadi Yayınları, 2002. syf 256
  6. ^ http://turkoloji.cu.edu.tr/CAGDAS%20TURK%20LEHCELERI/eldeniz_abbasli_samli_alevi_boyu.pdf 9 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sayfa 3. faruk sümer safevi devletinin kuruluşu ve gelişmesinde anadolu türklerinin rolü ttk ankara 1987 sayfa 46.
  7. ^  Ali Bıyık; KASABA ve KÖYLERİ GEMEREK (TARİHİ ve TARİHİ YERLERİ), Berikan Yayınevi, Ankara 2009, sayfa 28.
  8. ^ Savaş, Saim. “XVI. Asırda Anadolu’da Alevilik”. 1. bsk. – Ankara: Vadi Yayınları, 2002. 256Syf.
  9. ^ Yurtsever, Cezmi. “Çukurova Türkmenleri”. Adana: Çukurova Yayınları, 2007. 400 Syf. 10. Ilık, Yılmaz. “Dikenin Gülü Avşarlar”. 1. Basım, 2005. 224 Syf.
  10. ^ a b Topuz, Necip. “Kor Yığını Ağıtlarımız”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf. 28-32
  11. ^ 13. Avşar, Mezahir. “Azerbaycan’da Afşarlar”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf.34-35

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ceritler</span>

Ceritler soy kökünün Oğuzların Bozok koluna bağlı Beğdili (Begtili) boyu olduğu bildirilir. Yerleştikleri yer olarak da Dulkadiroğlu Beyliği'nin sınırları içi olduğu değişik kaynaklarda belirtilmektedir. Dulkadir veya Zülkadiriye denen yer 1831 yılında Maraş adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karamanoğulları Beyliği</span> Türk beyliği

Karamanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmadan önce Nureddin Bey tarafından temelleri atılan ve Kerimüddin Karaman Bey tarafından kurulan Larende merkezli beyliktir. Karamanoğlu Mehmet Bey, Türkçeyi beylik sınırları içerisinde konuşulacak dil ilan etmişti ancak zamanla beylikte Farsça resmî dil olmuştur. 13. yüzyılda Anadolu'daki en güçlü Türk beyliği kabul ediliyordu. Beylerinin Afşar boyuna veya Salur boyunun, Karamanlı oymağının, Begbölük uruğunun, Kallaklar tiresine bağlı olduğu belirtilmiştir. Beyliğin halk kitlesi ise çoğunlukla Salur ve Afşar boyuna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Safevîler</span> 1501–1736 arasında İranda varlığını sürdürmüş devlet

Safevî İmparatorluğu, Safevîler veya Safevî Devleti, 1501 ve 1736 yılları arasında varlığını sürdürmüş, sıkça modern İran tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen, İran tarihindeki en önemli hanedanlıklardan biri olan Türk kökenli Safevi Hanedanı tarafından yönetilmiş devlet. Bugünkü İran, Azerbaycan, Ermenistan, Irak, Afganistan, Türkmenistan ve Türkiye'nin doğu kesiminde varlığını sürdürmüş, Şiî Onikiciliği resmî mezhep olarak kabul etmiş ve İran'ın varisi olduğu Safevî Hanedanı'nın devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yörükler</span> Göçebe Türk topluluğu

Yörükler, göçebe olan, çoğunlukla Anadolu dağlarında ve kısmen Balkan Yarımadası'nda yaşayan Oğuz kökenli bir Türk alt grubudur. Balkanlar'daki Yörükler, Kuzey Makedonya'nın doğu kesimlerinden Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Trakya'ya kadar geniş bir alana yayılmıştır. İsimleri, "yürümek" anlamına gelen "yürü" fiilinden türemiştir, yürük olarak da adlandırılırlar. Yörükler, diğer sancaklar gibi bir toprak birimi değil, Osmanlı İmparatorluğu'nun ayrı bir örgüt birimi olan Yörük Sancağına bağlıydı.

<span class="mw-page-title-main">Afşar boyu</span> Oğuz Türklerinin yirmidört boyundan biri

Afşar boyu veya Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Türkmenleri</span> Etnik grup

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

Oymak, ulusun ayrıldığı bölümlerden her biri. "Oymak" sözcüğü, Türkiye Türkçesi dışındaki Altay, Teleüt, Kazak, Kırgız vb. dillerde aymak şeklindedir. Bu şivelerde kelime şu anlamlara gelir: Halk, kavim, boy, soy, aile, köy, yabancı, yabancı göçebe, memleket vb. Moğolca'da "büyük kavim birlikleri" anlamını taşır. Moğol teşkilat bölümlerinde uluslar utuklara, utuklar da ayımaglara (oymak) ayrılırdı. Batı Anadolu ile Güneybatı Anadolu'daki göçebe ve yarı göçebe Türkmen boylarına "oymak" deniyordu. Bunlar 16. yüzyıldan sonra yörük adını aldılar, bir süre bunlara cemaat ve aşiret de dendi.

Bozoklar, Türk mitolojisinde "göksel boylar"ı ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bunlar, Oğuz Han’ın ikinci eşinden olan üç oğlu ve onlardan türeyen boylardır. Altın Yay’ın sahibidirler. 24 Oğuz boyundan 12'sini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Salmanlı, Bigadiç</span>

Salmanlı, Balıkesir ilinin Bigadiç ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Gündüzlü, Yakakent</span>

Gündüzlü, Samsun ilinin Yakakent ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Beğdili boyu</span>

Beğdili boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden yedincisi; "Begtili"lerdir. Belgeleri şudur: diye tanımladığı bir Oğuz boyudur.

Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Bulhasan</span> Gemerekte bir köy

Bulhasan, Sivas ilinin Gemerek ilçesine bağlı bir köydür.

Kozanoğlu, Afşar boyuna bağlı Kozanlı aşiretinin reisidir.

<span class="mw-page-title-main">İran Türkleri</span>

İran Türkleri, İran'da yaşayan Türk halkları. Başta İran Azerileri olmak üzere Türkmenler, Kaşkaylar, Horasan Türkleri, Halaçlar, Sungurlar, Ebiverdiler, Kazaklar ve Özbekler gibi Türk dilli halklar İran’ın belirli bölgelerinde yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

Salmanlı obası, Afşar boyuna bağlı obalardan biridir.

Harbendelu ya da Harmandalı, Oğuz Türkleri'nin Avşar boyunun Şamlu koluna bağlı bir yörük oymağıdır.

Yağlevend oymağı, Cevanşir boy birliğine katılmış olan Şiî ve Alevî / Câferî Türkmen bir oymaktır.

Harbendelu veya Harmandalı Yörükleri, Oğuz Türkleri'nin Avşar boyunun Şamlu koluna bağlı oymak.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.