Şamkor Muharebesi

Gürcü-İldenizli Savaşları

Tarih	1 Haziran 1195
Bölge	Şamkor yakınları (günümüzde Şemkir, Azerbaycan)
Sonuç	Kesin Gürcü zaferi

Taraflar

Gürcistan Krallığı

İldenizliler

Komutanlar ve liderler

Davit Soslan

Nusrettin Ebu Bekir

Güçler

Yaklaşık 60.000

Yaklaşık 80.000

Kayıplar

Hafif kayıp

Ağır

Şamkor Muharebesi 1 Haziran 1195 yılında Arran, Şamkor şehri yakınlarında gerçekleşmiş muharebedir. Muharebe de, Davit Soslan komutasındaki Gürcü ordusu, İldenizli atabeyi Nusrettin Ebu Bekir'e karşı galip gelmiştir.

Muharebe ayrıca yönetici hanedanının ismi ile İldenizliler olarak bilinen "Azerbaycan Atabeyleri" ve Gürcistan Krallığı arasındaki birkaç çatışmanın bir parçasıydı. 1130'lu yıllarda İldenizlilerin yükselişi Gürcü kralları tarafından yeniden başlatılan askeri yayılmacılık ile Müslüman Şirvan ve Arran bölgelerinde karşı karşıya geldi.

Muharebe öncesi

Muharebenin kökeni İldenizliler içerisindeki bir hanedanlık iç savaşına (1191-1195) dayanmaktadır. İktidar mücadelesinde galip gelen Ebu Bekr (1195-1210) abisi Kutluk İnanç'a suikast düzenlemiş ve genç kardeşi Amir Mihran'ı kendi üvey kardeşi Şirvanşah hükümdarı I. Ahsitan'ı (1160-1196) sarayında esir alması için zorlamıştı. Ahsitan ve Amir Mihran Gürcistan Krallığı'nın başkenti Tiflis'e doğru yola koyuldular ve Şirvan'ın resmi koruyucusu Kraliçe Tamar'dan yardım istediler. Gürcü sarayında hoş karşılandılar ve istedikleri yardımı aldılar. Davit Soslan tarafından yönetilen Gürcü ordusu Şirvan'a doğru harekete geçti.

Muharebe

Ebu Bekr vasalı olan Müslüman emirlerden gelen kuvvetlerle desteklendi ve 1 Haziran 1195'te iyi korunaklı Şamkor şehrinde Gürcü ordusu ile karşı karşıya geldi. Davit Soslan göreceli küçük bir birliği şehrin kapılarını kırması için gönderirken ana Gürcü ordusuna düşmanın arka kısmından dolaşıp akın etme emri verdi. Ancak kötü yollar ve zor coğrafya Gürcüleri yavaşlatıyordu ve Atabey bir müddet şehri savunmaya devam etti. Yine de Davit Soslan'ın manevraları savaşın gidişatında belirleyici oldu ve Ebu Bekr'in ordusu birkaç sefer yenilgiye uğradı. Şamkor, sonunda Gürcüler tarafından ele geçirilmişti. Gürcüler daha sonra yine Gürcü hakimiyetine geçecek olan Gence şehrine dek düşmanı kovaladılar.

Muharebe Sonrası

Gürcüler, daha sonra Kraliçe Tamar tarafından Hahuli Manastırı'na bağışlanan Halife'nin sancağı da dahil olmak üzere muazzam sayıda ganimet ve esir ele geçirdiler. Şamkor'un ele geçirilmesinden sonra Davit Soslan Gence'ye doğru harekete geçti ve şehre ulaştığında soylular, tüccarlar, kadı ve bilim insanları onu karşıladılar. Şehrin kapılarını açtılar, Sultan'ın sarayının kapısına altın işlemeli halı serdiler. Davit saraya girdi, Sultan'ın tahtına oturdu ve meclisi çağırdı daha sonra bu kutlu gün için hazırlanan festivale katıldı. Şamkor ve çevresindeki topraklar Şirvanşah Amir Mihran'ın vasallığına geri döndü. Ebu Bekr kardeşi Amir Mihran'ı zehirlettikten sonra başkentine dönmeyi başarabilmişti.^[1]

Kaynakça

^ RAYFIELD, D. (2012). Edge of empires: a history of Georgia. London, Reaktion Books.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tamar, Gürcistan Krallığı’nı 1184-1213 arasında yöneten ünlü kraliçedir. Hükümdarlık dönemi Gürcistan’ın “Altın Çağı” olarak bilinir. “Krallar kralı” ve "Kraliçeler kraliçesi” olarak adlandırılmıştır. Bagrationi (Bagratlılar) hanedanından gelir. Bazı dillerde Tamara olarak da yazılır.

Atabeg, atabey ya da atabekü'l-asâkir, Selçuklu Devleti'nde ve sonrasında bazı Türk devletlerinde şehzadeleri eğitip yetiştiren memurlara verilen ünvandır.

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

Eldenizler, ayrıca Eldegezler, İldenizliler veya Azerbaycan Atabeyleri [Azerice: Eldənizlər] - 1136-1225'te Azerbaycan'ı, Doğu Anadolu'yu, Kuzey Irak'ı, İran'ı ve Cibal'ı yöneten tarihi bir devlet. Hanedanlığın kuruluşu Kıpçak asıllı Şemseddin İldeniz ile bağlantılıdır. Böylece Arran'ı Sultan Mesud'dan ikta olarak alan Eldeniz, gücünü kısa sürede tüm Azerbaycan'a yaydı. Eldeniz, oğulluğu Arslanşah'ı 1160 yılında hükümdar yaptıktan sonra Irak Selçuklu Devleti'nde fiilen iktidarı ele geçirdi. Şemseddin İldeniz döneminde Azerbaycan atabeylerinin toprakları Arran, Azerbaycan, Şirvan, Cibal, Hemedan, Gilan, Mazenderan, İsfahan, Rey, Musul, Kirman, Fars, Huzistan, Ahlat, Erzurum ve Meraga topraklarını içeriyordu.

II. Mahmud Büyük Selçuklu Sultanı ve Muhammed Tapar'ın oğlu.

Şirvanşahlar Devleti ,(Arapça/Farsça: شروانشاه) — 861-1538 yılları arasında Güneydoğu Kafkasya'da, ağırlıklı olarak günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti'de ve kısmen de günümüz Dağıstan topraklarında var olmuş ve sonradan Azerbaycanlılaşmış bir devlettir. Devletin sınırları doğuda Derbent'ten, Kür Nehri'nin Hazar Denizi'ne döküldüğü noktaya kadar uzanarak, Şirvan tarihi bölgesi ile bazen batıda Gence şehrine kadar ulaşmış, ayrıca farklı dönemlerde Şeki, Karabağ ve Beylegan'ı da kapsamıştır. Başkenti Şamahı ve Bakü olmuştur.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

VII. Davit Ulu, Bagrationi hanedanına mensup 1247-1270 yılları arasında hüküm sürmüş Gürcü Kralı. Gürcü Krallığının ikiye bölünmesinden sonra Tiflis başkentli doğu kısmında Moğol İmparatorluğu boyunduruğunda hüküm sürmüştür.

IV. Davit, Kurucu Davit olarak da bilinir, Bagrationi hanedanından Gürcü kralı. 1089 yılından öldüğü 1125 yılına kadar hüküm sürmüştür. "Ağmaşenebeli" lakabı kurucu, imar eden anlamlarına gelir.

I. Ali ya da Ali bin Heysem - Şirvanşahlar Devleti'nin 4. şahı ve Şirvanşah I. Yezid Mezyed'in babası.

I. Yezid Mezyed ya da Ebu Tahir Yezid bin Muhammet, Şirvanşahlar Devleti'nin 6. şahı ve Şirvanşah III. Muhammet'in babası.

I. Manuçehr ya da Manuçehr bin Yezid - Şirvanşahlar Devleti'nin 11. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu.

Kesranî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 355 yıl yöneten hanedandır. Hanedan, Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet'in son yıllarında etkinleşen fars siyaseti yüzünden tarihçiler tarafından Mezyedi Hanedanı'ndan ayrılmıştır. Oysaki, ilk Kesrani Şirvanşahı I. Manuçehr, II. Yezid Mezyed'in büyük oğluydu. Tarihçilere göre, Kesraniler ilk kez 1027 yılında I. Manuçehr dönemiyle iktidara ulaştı ve 1382 tarihinde Şirvanşah Huşeng'in bir saray devrimiyle öldürülmesi üzerine son buldu.

I. Fariburz ya da Fariburz bin Salar - Şirvanşahlar Devleti'nin 16. şahı ve kendinden sonra gelen 2 şirvanşahın babası.

Hereti Krallığı, Kafkasya'da İberya-Albanya sınırında ortaya çıkmış bir Orta Çağ monarşisiydi. Günümüzde kabaca Gürcistan'ın Kaheti bölgesinin güneydoğu köşesi ve Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgelerinin bir bölümüne tekabül eder.

Basiani Muharebesi, 13. yüzyılda Gürcistan Krallığı orduları ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında, Erzurum şehrinin 60 km kuzeydoğusundaki Basiani Vadisi'nde gerçekleşen savaş. Savaş, 1202 ve 1205 arasında çeşitli tarihlere dayanmaktadır, ancak son zamanlarda 1203 ve 1204 olarak geçmektedir. Müslüman tarihçi İbn Bîbî, savaşın hicri 598'de olduğunu iddia etti. Türk tarihçileri, Micingerd (Malazgirt) Kalesi'ni savaşın yeri olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Ahsitan</span> şirvanşah (12. yüzyıl)

I. Ahsitan en çok günümüzde Azerbaycan'da yer alan başkentini Şamahı'dan Bakü'ye taşımasıyla tanınan 21. Şirvanşah kralıdır.

Nusret el-Din Muhammed ibn İldeniz, daha çok Muhammed Cihan-Pehlevan olarak bilinir, 1175'ten 1186'ya kadar İldenizliler hükümdarı (atabeg) olan devlet adamıdır. Eldiguz'un oğlu ve halefiydi ve daha sonra yerine kardeşi Kızıl Arslan geçti.

Zakaria Zakaryan veya Zakaria II Mhargrdzeli, 12. yüzyılın sonları ve 13. yüzyılın başlarında Gürcistan Kraliçesi Tamar'ın ordusunun Ermeni generaliydi. Aynı zamanda Gürcistan Krallığı'ndaki feodal toprakların hükümdarıydı.

Gürcü-Selçuklu savaşları, aynı zamanda Gürcü Haçlı Seferi olarak da bilinir, y. 1048'den 1213'e kadar, Gürcistan Krallığı ile Güney Kafkasya'nın çoğunu işgal eden farklı Selçuklu devletleri arasında gerçekleşmiştir. Çatışmanın öncesinde, Gürcü tarihyazımında Büyük Türk İstilası olarak bilinen, 11. yüzyılda Türklerin Kafkasya'ya yaptığı baskınlar yaşanmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.