İçeriğe atla

Şambali

Kontrol Edilmiş
Şambali
Ankara'da yapılan bir tepsi şambali.
Ülke(ler)Türkiye
YaratıcısıOsmanlı mutfağı
TipiŞerbetli tatlı

Şambali[1] veya Şam tatlısı,[2] Türk mutfağından irmikli bir tatlıdır. Yoğurt, irmik, un ana malzemeleridir. Karışım yağlanmış tepsiye dökülerek üzerine badem veya yer fıstığı dizilir. Öncelikle üzeri kızarana kadar fırında pişirilir. Şeker, su ve limon suyundan oluşan kaynatılmış şerbet sıcak vaziyette üzerine dökülür. Soğuk biçimde servisi yapılır.[3][4]

Başta İzmir olmak üzere Batı Anadolu'ya özgü bir tatlıdır.[5][6][7][8] İzmir Şambalisi adıyla coğrafi işaret almıştır.[9] Ramazan aylarında özellikle yapılmaktadır.[10]

Kaynakça

  1. ^ "Şambali Tatlısı". Arda'nın Mutfağı. 30 Haziran 2014. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  2. ^ "Fıstıklı Şam tatlısı tarifi". Hürriyet. 29 Mart 2019. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  3. ^ "Şambali tatlısı tarifi - şambali tatlısı nasıl yapılır?". Sabah. 28 Aralık 2016. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  4. ^ "Şambali tatlısı nasıl yapılır? Şambali tarifi". Yeni Akit. 16 Eylül 2019. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  5. ^ "İzmir'in özgün tatlısı şambali". Ege'de Son Söz. 7 Nisan 2017. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  6. ^ "İzmir'in ağız tadı Şambali". İzmir Kültür ve Turizm Dergisi. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  7. ^ "Sokak lezzetlerinin başında geliyor! Şambali tatlısına yoğun ilgi". CNN Türk. 24 Mayıs 2020. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  8. ^ "Şambali tatlısı tarifi". Milliyet. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  9. ^ "İzmir Şambalisi". Coğrafi İşaretler Portalı. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 
  10. ^ "Şambali tatlısı tarifi ve kalorisi - Şam tatlısı nasıl yapılır?". Sözcü. 19 Haziran 2018. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Baklava</span> şerbetli bir Türk tatlısı

Baklava Türk, Orta Doğu, Balkan ve Güney Asya mutfaklarında yer etmiş önemli bir hamur tatlısıdır. İnce yufkaların arasına yöreye göre ceviz, antep fıstığı, badem veya fındık konarak yapılır. Genel olarak şeker şerbeti ile tatlandırılır. Ayrıca bal şerbeti de kullanılabilir. Bazı ticari firmalar kendi özel şerbetlerini kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Lokma</span> Türk mutfağından bir hamur tatlısı

Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kemalpaşa tatlısı</span> Türk mutfağından şerbetli peynir ve hamur tatlısı

Kemalpaşa tatlısı, Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde, küçük süthanelerde üretilmeye başlanan bir peynir tatlısıdır. Halen 15'e yakın tesiste, günde 1 milyon adete varan üretim miktarlarına erişmektedir. Ramazan aylarında tüketim artmaktadır. Kemalpaşa Tatlısı, Mustafakemalpaşa Peynir Tatlısı veya Mustafakemalpaşa Tatlısı 18.06.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İrmik helvası</span> Türk mutfağına özgü irmik helvası, genellikle dondurmalı yenir.

İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.

<span class="mw-page-title-main">Revani (tatlı)</span> Arap mutfağından şerbetli tatlı

Revani, Türk mutfağındaki tatlılardan biridir. Osmanlı döneminde Ermenistan'ın ve Erivan'ın fethedilmesi şerefine Saray aşçılarının icat ettikleri ve Erivan zaferi sebebiyle "Revani" adı verdikleri bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Un helvası</span> Türk mutfağından bir tatlı

Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekmek kadayıfı</span> şerbetli Türk tatlısı

Ekmek kadayıfı veya kaymaklı saray ekmeği, Türk mutfağında yer alan, Afyonkarahisar kökenli bir tatlı. Yapılan hamurun arasına, fıstık veya ceviz konularak hazırlanır. Daha sonra üzerine şerbet dökülerek pişirilir. Genellikle üzerine kaymak veya dondurma konulur. Afyon Kaymaklı Ekmek Kadayıfı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

Gerdan tatlısı koyunun gerdan etinden yapılan bir tatlıdır. Kurban bayramında kesilen kuzuların gerdan kısmından yapılır. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır.

Bağdat hurma tatlısı şerbetli bir tatlıdır. İlk olarak Güngör Sevinç 1971 yılında bu tatlıyı üretmiştir. Malzemeleri un, şeker, yumurta, yoğurt ve özel 10 baharat karışımından oluşur.Şerbet ve Hindistan cevizi üzerine dökülerek servis yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Halka tatlı</span> Şerbetli Türk tatlısı

Halka tatlı, Türk mutfağında yağda kızartılan tatlılardan biridir. Bir tür tulumba çeşididir. Çoğunlukla seyyar satıcılarda bulunsa da pastane ve tatlıcılarda da satılabilir. Şekil olarak Meksika mutfağındaki churroya benzer.

<span class="mw-page-title-main">İzmir bombası</span>

İzmir bombası, kısaca bomba veya pralin dolgulu çikolatalı kurabiye , Türk mutfağında yer alan, çikolatalı krema ve türevlerini içeren bir bisküvi türüdür. Tatlı dış kısmında çıtır bir hamur katmanına, içerisinde ise akışkan bir krema dolgusuna sahiptir. Tatlı Türk ve Osmanlı mutfağına geleneksel olan kurabiye içine nutella konularak ilk yapılmıştır. Osmanlı mutfağındaki Murabbalı mecidiye kayısı murabbalı (marmelât) çeşididir. Türk mutfağında içi dolgulu birçok çeşit dolgulu kurabiye bulunmaktadır. Fındık ezmeli çeşidi bunlardan biridir. Kurabiye içerisinden tereyağ yerine sıvı yağın ekonomik nedenlerle eklenmesi ve yumurtanın çıkarılması ile daha ince yapılı kurabiye hamuru elde edilmiştir. Orijinal tarifinde tereyağ ve yumurta vardır. Tatlının Türkiye'de yaygınlaşmasında sosyal medyada paylaşılan fotoğrafların etkisi olduğu düşünülmektedir. Google Trendler'e göre 2020 yılında Türkiye'de aranmış en popüler 6. yemek tarifini İzmir bombasının yapımı oluşturmuştur. Bomba kurabiyesinin ilk kim tarafından yapıldığına ait medyada farklı haberler çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paluze</span>

Paluze (Felûzec), nişasta ve şekerle yapılan ve üzerine dövülmüş ceviz serpilerek servis edilen bir tür Osmanlı tatlısıdır. Kıbrıs mutfağında yer alır. Geleneksel Türk tatlılarındandır. Bolu yöresinde palize, Şanlıurfa yöresinde palıza, Aydın yöresinde pelvize, Samsun ve yöresinde palüze Mersin yöresinde paluza, denilmektedir. Diyarbakır mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Lor tatlısı</span>

Lor tatlısı, şerbetli bir tatlıdır. Ege Bölgesin'de yapılır. Kullanılan lor peynirinin kesinlikle tuzsuz olmalıdır. Ayrıca pek çok şerbetli tatlıda olduğu gibi lor tatlısının yapımında da tatlının sıcak, şerbetin ise soğuk olması gerekir. Balıkesir Ayvalık mutfağında yer alır. Lor tatlısı 1920'li yıllarda Yunanistan'ın Girit adasından Balıkesir'in Ayvalık ilçesine yerleşen aileler tarafından getirilmiştir. Giritli Türklerin mutfağına ait bir tatlıdır. Ayvalık Lor Tatlısı 26.12.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hayrabolu tatlısı</span>

Hayrabolu tatlısı veya Hayrabol tatlısı, lor peyniri ile yapılan peynir tatlısıdır. Hayrabolu'da yapılır. Kullanılan lor peyniri kesinlikle tuzsuz olmalıdır. Kemalpaşa tatlısına benzese de ondan farklı şekilde hazırlanır. Tekirdağ Hayrabolu Tatlısı 09.08.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir lor peynirli baklava</span>

İzmir lor peynirli baklava, lor peyniri ile yapılan baklavadır. İzmir 'de yapılır. Osmanlı tatlılarındandır. Kullanılan lor peyniri kesinlikle tuzsuz olmalıdır. Eski tarifte piştikten sonra bal dökülür. Günümüzde üzerine şerbet dökülmektedir. Mudanya'da bir çeşidi Girit tatlısı (katmer) olarak yapılmaktadır. Bu tarifte içinde tarçın ve ceviz bulunmaktadır. Konya Akşehir'de peynir baklavası olarak adlandırılan bir çeşidi yapılmaktadır.

Cevizli irmik tatlısı , Türk mutfağından bir çeşit şerbetli tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oklava tatlısı</span>

Oklava tatlısı, oklava burması, büzme tatlı, cevizli oklava büzmesi bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya çok benzer. Kırklareli, Edirne ve Tekirdağ'da yapılan bir tatlıdır.Genellikle içine ceviz konur. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır. İsmini oklavaya sarılarak yapılmasından alır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir mutfağı</span>

İzmir mutfağı İzmir ili ve ilçelerinin sofra ve yemek kültürlerini tanımlamak için kullanılır.