İçeriğe atla

Şam (eyalet)

Eyalet-i Şam
إيالة شام
Osmanlı İmparatorluğu Eyaleti
←
1517–1864 →
 
→
Şam Eyalet harita üzerinde
Şam Eyalet harita üzerinde
Şam Eyaleti (1795)
MerkezŞam[1]
Tarih
 - Mercidabık Muharebesi 1517
 - Kaldırılış 1864
Bugün parçası Suriye
 Ürdün
 İsrail
 Filistin
 Gazze Şeridi

Şam Eyaleti veya Şam Beylerbeyliği (Osmanlıca: ایالت شام; Eyālet-i Šām), Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir eyalet. 1516'daki Mercidabık Muharebesi'nin kazanılmasının ardından, 1517 yılında eyalet olmuştur.[2] 19. yüzyılda yüz ölçümünün yaklaşık 20.020 km2 olduğu bilinmektedir.[3]

Sancakları

Kurulduğu dönelerde Şam Eyaleti'nin sancakları aşağıdaki gibidir:[4]

  1. Halep Sancağı
  2. Hama Sancağı
  3. Ayntâb Sancağı
  4. Trablus Sancağı
  5. Malatya Sancağı
  6. Humus Sancağı
  7. Tarsus Sancağı
  8. Divriği Sancağı
  9. Birecik Sancağı
  10. Darende Sancağı
  11. Kâhta ve Gerger Sancağı
  12. Rum Kal'a Sancağı
  13. Behisni Sancağı
  14. Sis Sancağı
  15. Şam Sancağı

1522 yılındaki idarî taksimata göre sancaklar aşağıdaki gibidir:[5]

  1. Şam Sancağı
  2. Gazze Sancağı
  3. Kudüs Sancağı
  4. Safed Sancağı
  5. Halep Sancağı
  6. Trablus Sancağı
  7. Hama ve Humus Sancağı
  8. Ayntâb Sancağı
  9. Antakya Sancağı
  10. Birecik ve Rum-kal'a Sancağı
  11. Adana Sancağı
  12. Tarsus Sancağı
  13. Sis Sancağı

1527 yılındaki idarî taksimata göre Kudüs ve Gazze sancakları birleştirildi, Diyarbekir Eyaleti'ne bağlı olan Deyr ve Rahba Sancağı Şam Eyaleti'ne dahil edildi.

Eyaletin küçülmesi

1534 yılında Halep, Şam'dan bağımsız eyalet oldu. 1579 yılında Şam Eyaletine dahil olan Trablusşam sancağı ayrı bir eyalet oldu. 1660 yılında Sayda sancağı da ayrıldı.

Kaynakça

  1. ^ Google Kitaplar'da Commercial statistics: A digest of the productive resources, commercial... By John Macgregor, s. 12,
  2. ^ Ágoston, Gábor; Masters, Bruce Alan. Encyclopedia of the Ottoman Empire. ss. sf. 169. 
  3. ^ The Popular encyclopedia: or, conversations lexicon, Volume 6. s. 698. 
  4. ^ Barkan, Ömer Lütfi (1953-1954). H. 933-934 (M. 1527-1528) Malî Yılına Ait Bir Bütçe Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. s. 303. 
  5. ^ Kanun-nâme-i Sultan Süleyman Han. Beyazıt Kütüphanesi. ss. varak 121. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vilayet</span> Osmanlı Devletinin son dönemlerindeki birinci derece mülki yönetim birimi

Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Karaman (eyalet)</span>

Karaman Eyaleti veya Karaman Beylerbeyliği, 1397-1402 ve 1470'te Konya merkez olmak üzere kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Eyaletin merkezi 1522-1562 arası Kayseri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rum (eyalet)</span> Osmanlı Devletinin, 1398-1864 arasında varolmuş eyaleti

Rum Eyaleti veya Rum Beylerbeyliği 1398'de kurulan Osmanlı Devleti eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Türkmenleri</span> Etnik grup

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Halep (eyalet)</span>

Halep Eyaleti veya Halep Beylerbeyliği, 1516 yılında kurulan Osmanlı eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Rakka (eyalet)</span> III. Murad zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti

Rakka Eyaleti veya Rakka Beylerbeyliği, 1594 yılında III. Murad zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">İlgazi Bey</span>

İlgazi Bey veya tam ismiyle Necmeddin İlgazi bin Artuk, Türk asker ve yönetici.

<span class="mw-page-title-main">Canberdi Gazâlî İsyanı</span>

Canberdi Gazâlî İsyanı, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Şam Eyaleti'nin Beylerbeyi Canberdi Gazâlî tarafından 1521 yılında çıkarılan isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Zülkadriye (eyalet)</span>

Zülkadriye Eyaleti veya 1831'den sonraki adıyla Maraş Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 19. yüzyıldaki yüzölçümü 77.352 milkare (200.340 km2) kadardı.

<span class="mw-page-title-main">Kars (eyalet)</span>

Kars Eyaleti veya Kars Beylerbeyliği, bir Osmanlı eyaletidir. 19. yüzyılda yüzölçümü 16,090 km2'dir. Kars, önceden Süleyman zamanında da ele geçirilmişti. 1616 yılında Kars eyaleti ve sancakları yeniden Çıldır Eyaletine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musul (eyalet)</span>

Musul Eyaleti veya Musul Beylerbeyliği, 1517'de kurulan Osmanlı eyaleti. 19. yüzyılda 7.832 milkare (20.280 km2) alan kapladığı bilinmektedir. 1517'de I. Selim tarafından böylece alınmasına karşın 1520'lerde yeniden Safevîlerin eline geçen Musul, 1534'te yeniden fethedilmiştir. 1864 yılında yeni vilayet sistemine geçilmesiyle Musul eyaleti ortadan kaldırılmasına rağmen 1867'den 1918'e de değin Osmanlı sınırları altında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon (eyalet)</span>

Trabzon Eyaleti ya da Trabzon Beylerbeyliği 1598 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. 1461'de Rum Eyaleti'ne bağlı Trabzon sancağı olarak kuruldu. 1520'de Erzurum Eyaleti'ne bağlanan sancak 1598'de ayrı bir eyalet oldu. Sınırları bir ara Anapa'ya kadar uzanan eyaletin 19. yüzyılda sınırları yaklaşık 27.210 km2 idi. 1864 yılında yeni vilayet sistemine geçilmesiyle Trabzon Vilayeti adını almıştır.

Birinci Humus Muharebesi, 10 Aralık 1260 tarihinde, Moğol İmparatorluğu'nun, Suriye'ye akınlar düzenleyen, İran kolu İlhanlılar ile Suriye'yi elinde bulunduran Eyyubiler Devleti arasında yapılmıştır. Moğollar Halep'i istilâ edip yağmaladıktan sonra ileri harekâta devam ederek Humus'a geldiler. Burada Hâlid b. Velîd'in kabri civarında meydana gelen ve I. Humus Savaşı olarak bilinen savaşta Eyyûbîler'in Humus, Hama ve Halep askerlerinden oluşan müttefik kuvvetleri karşısında bozguna uğradılar

<span class="mw-page-title-main">Trablusşam (eyalet)</span> Osmanlı İmparatorluğuna bağlı bir eyalet

Trablusşam Eyaleti veya Trablusşam Beylerbeyliği, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir eyalet. 1516'daki Mercidabık Muharebesi'nde Suriye ve civar bölgenin kazanılmasının ardından, 1517 yılında eyalet olan Şam Eyaleti'nin ve 1534'te eyalet yapılan Halep Eyaleti'nin içerdiği topraklar idari bakımdan düzenlenerek, 1579 yılında eyalet olmuştur.

Humus Sancağı veya Hıms Sancağı, ilk başta, 1516'daki, Mercidabık Muharebesi sonucu Suriye ve civarındaki toprakların Memlükler'den alınmasıyla beraber 1517'de kurulan Şam Eyaleti'nin bir sancağı olmuştur. Daha sonra, 1522'de, ayrı sancaklar olan, Hama ve Humus sancakları birbirine bağlanarak Hama ve Humus Sancağı kurulmuştur. 1550lere kadar böyle devam eden sistem, o yıllarda ayrılarak, Hama sancağı Şam Eyaleti'nde kalmış, Humus Sancağı ise, yeni kurulan, Halep Eyaleti'ne bağlanmıştır. 1565'te tekrar Şam Eyaleti'ne bağlanan Humus Sancağı, 14 yıl sonra, nihayet, yeni teşkil edilen Trablusşam Eyaleti'ne bağlanmış ve Osmanlı Eyalet Dönemi'nin sonuna kadar, Trablusşam Eyaleti'ne bağlı 5 sancaktan birisi olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Sancağı</span> 1872-1917 Osmanlı İmparatorluğunun özel idari bölgesi

Kudüs Sancağı asıl adı Kudüs-i Şerif Mutassarıflığı; 1872 yılında özel yönetim statüsü ile kurulan, 1874 yılında Şam Vilayetinden ayrılan; Kudüs ile birlikte; Gazze (Gaza), Yafa (Jaffa), Halilü’l Rahman (Hebron), Beytülrahim (Bethlehem), Birüssebi (Beersheba) kentlerini kapsayan müstakil sancak. Osmanlı dönemi boyunca Kudüs Sancağı, Nablus ve Akka sancakları ile birlikte Güney Suriye ya da Filistin olarak isimlendirilmiştir. 12 Aralık 1917 yılında Osmanlı Devletinin elinden çıkana kadar sürmüştür.

Tuğtekin veya tam adıyla Zahireddin Tuğtekin, Türk asıllı asker ve Büyük Selçuklu Devleti altında, 1097 - 1128 arasında, Suriye Selçuklu Devleti Şam Emiri ve sonra aynı devlete tabi Böriler Şam Atabeyi olan yönetici. Kalıtsal Şam Atabeyleri olan Böriler hanedanı kurucusu.

Fahrülmülk Rıdvan bin Tutuş Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Alp Arslan'ın torunu ve Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı Tutuş'un oğlu idi. 1095-1113 döneminde Suriye Selçuklu Halep Meliki olarak hüküm sürdü.

Şehabeddin Mahmud, (Arapça, Türk asıllı dördüncü Böriler Şam atabeyi. 1135-1139 arasında, Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi Böriler Şam Atabeyiliği yapan hükümdardır.

Sultanşah, (1108-1117) Suriye Filistin Halep Hükümdarı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.