İçeriğe atla

Şam'ın Zaptı

Şam'ın Zaptı
1516-1517 Osmanlı-Memlûk Savaşı

I. Selim'in Büyük Mısır Seferi/Şam'ın Zaptı
Tarih27 Eylül-3 Ekim 1516
Bölge
Şam
SebepSuriye
Sonuç Kesin Osmanlı zaferi
Coğrafi
Değişiklikler		Şam ve Lübnan Osmanlı topraklarına katıldı
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Memlûk Sultanlığı
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu I. Selim
 Nâsireddin Bey
Güçler
55-60.000

Şam'ın Zaptı, 1516-1517 Osmanlı-Memlûk Savaşında evre.

24 Ağustos 1516'da Kansu Gavri komutasındaki Memlûk ordusunu Mercidâbık Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğratan Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusu ileri harekâtını sürdürerek 27 Eylül 1516 tarihinde Şam'ın dış mahallelerine, 3 Ekim'de ise merkezine girdi.

Harekat ve Şam'da Osmanlı idaresinin kurulması

Osmanlı-Memlûk Savaşına dair tasvirî bir gravür

Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusu 15 Eylül 1516 tarihinde Halep'ten ayrılarak Şam'a doğru ilerledi. 19 Eylül'de Hama'yı, 21 Eylül'de de Humus'u teslim alan Osmanlı ordusu, Memlûk Beylerinin Mercidabık Muharebesi'nde ölen Kansu Gavri'nin yerine yeni Sultan belirlemek üzere Şam'da yaptıkları toplantının sonuçsuz dağılıp Beylerin de 22 Eylül'de Kahire'ye gitmelerini bekledi.[1]

Ardından ileri harekâtını sürdüren Osmanlı ordusu Eylül sonlarına doğru Şam'ın dış mahallelerinden Mastaba'ya girdi. Şam'daki Memlûk Emiri Nâsireddîn, Osmanlı tarafına geçmiş Hayır Bey'in telkiniyle teslim oldu. 3 Ekim 1516'da ise Osmanlı ordusu Şam'ın merkezine girdi.[2] Kasr-ı Ablak'ta Suriye'deki muhtelif Memlûk kalelerinin komutanları, Arap emirleri ve Lübnan'daki Dürzîler Yavuz Sultan Selim'e tâbiyetlerini sundular. Selim; Trablusşam'a İskenderpaşazade Mustafa Bey'i, Kudüs'e Evrenosoğlu'nu ve Safed'e Mustansıroğlu'nu sancakbeyi olarak tayin etti. Dürzîlerin başına ise İbn el-Hanaş'ı atadı. Ayrıca, İsabeyzade Mehmed Bey'i 2.000 süvariyle Gazze üzerine gönderdi.[3]

1516-1517 kışı boyunca iki buçuk ay Şam'da kaldı ve Osmanlı idaresini tesis ettiği gibi (başta Şeyh Muhyiddin İbnü'l-Arabî türbesi olmak üzere) harap eserleri onarttı.

Diplomasi faaliyetleri

Memlük Devleti'nin başına Sultan Tomanbay'ın getirildiğinin öğrenilmesi üzerine, Yavuz Sultan Selim Şam'dan gönderdiği elçilerle Tomanbay'a bir Nâme-i Hümâyûn ileterek, hutbenin Selim adına okunması ve sikkenin Selim nâmına okunması ile Memlûk Sultanının Osmanlıalra tâbiyeti kabul etmesi koşullarıyla tahtında kalabileceği bildirildi, boş yere Müslüman kanı dökülmesine meydan verilmemesi tavsiye edildi ve ibret misali olarak da bir önceki Sultan Kansu Gavri'nin uğradığı âkıbetten bahsedildi. Osmanlı elçilerinin Kahire'de huzura çıktıktan sonra öldürülmeleri ise savaşın sürdürülmesini kaçınılmaz hale getirdi. Bunun üzerine, Yavuz Sultan Selim ordusunun başında 15 Aralık 1516'da Kahire'ye doğru yeniden harekete geçti.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.4, s.213-214
  2. ^ "İslam Ansiklopedisi, "Şam" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2010), c.38, s.315". 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2022. 
  3. ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.4, s.214-215
  4. ^ İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İsmail Hami Danişmend, c.2, s.31

İlgili Araştırma Makaleleri

1517 (MDXVII) perşembe günü başlayan bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">I. Selim</span> 9. Osmanlı padişahı (1512–1520)

I. Selim veya bilinen adıyla Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu'nun 9. padişahı ve 88. İslam hâlifesidir. "Hâdimü'l-Haremeyni'ş-Şerîfeyn" unvanına ve divan edebiyatındaki "Selîmî" mahlasına sahiptir. Babası sekizinci Osmanlı padişahı II. Bayezid, annesi II. Gülbahar Sultan'dır. 1512-1520 yılları arasında süren yalnızca 8 yıllık saltanatında imparatorluğu muazzam bir hızla genişletti ve özellikle 1516 ile 1517 yılları arasında düzenlediği sefer ile tüm Doğu Akdeniz ile Mısır dahil önemli Orta Doğu bölgelerini ele geçirdi. Padişahlığı döneminde Anadolu'da birlik sağlandı ve Mısır'da hüküm süren Memlûk Devleti'ne son verildi. Devrin en önemli iki ticaret yolu olan İpek ve Baharat Yolu'nu da ele geçiren Osmanlılar, bu sayede doğu ticaret yollarını da tamamen kontrolleri altına aldılar.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Paşa</span> 27. Osmanlı sadrazamı

Yunus Paşa, I. Selim saltanatında, 23 Ocak 1517-13 Eylül 1517 tarihleri arasında yedi ay yirmi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hadım Sinan Paşa, I. Selim saltanatında 18 Haziran 1515-23 Eylül 1515 ile 26 Nisan 1516-22 Ocak 1517 tarihleri arasında iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Ridâniye Muharebesi, 22 Ocak 1517 yılında Osmanlı Devleti ile Memlûk Sultanlığı arasında geçen muharebedir. Muharebeyi I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mercidâbık Muharebesi</span> I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu ile Kansu Gavri komutasındaki Memlük ordusu arasında gerçekleşen muharebe

Mercidâbık Muharebesi 24 Ağustos 1516 tarihinde I. Selim komutasındaki Osmanlı Devleti ordusu ile Kansu Gavri komutasındaki Memlûk Devleti ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Suriye'nin Halep şehrinin kuzeyinde gerçekleşen muharebe, Osmanlı ordusunun mutlak zaferiyle sonuçlanmıştır. Muharebenin sonucunda Memlûk Sultanı Kansu Gavri ölmüş, Memlûk kuvvetleri bozulmuş ve Suriye toprakları Osmanlı Devleti egemenliğine açılmıştır. Jane Hathaway'ın yazdığına göre Kansu Gavri'nin cesedi hiç bulunamadı ve çok geçmeden, onun cinler tarafından alınıp kaçırıldığına dair rivayetler yayıldı. Memlük İmparatorluğu, kuruluşundan beri, tarihi boyunca böyle bir meydan muharebesi kaybetmemiş ve hiçbir hükümdarını muharebe meydanında bırakmamıştır. Moğollar, İlhanlılar, Timur bile Memlükler'i böylesine bir mağlubiyete uğratamamışlardır. Bu bozgundan sonra Mısır'ı değilse bile, Suriye, Lübnan, Filistin, hatta Hicaz'ı Osmanlılar'ın eline düşmekten koruyabilecek hiçbir kuvvet kalmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Devleti</span> Geç dönem Orta Çağda Mısır ve Suriyede hüküm sürmüş olan bir devlet (1250–1517)

Memlûk Devleti resmî adıyla ed-Devletü't-Türkiyye, Eyyûbîlerin çöküşü ile Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır'ı ele geçirmesi arasında geçen üç yüzyıla yakın zaman diliminde Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti'ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517 yılına kadar ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır. Tarihyazınında devlet bu iki hâne başlıkları altında incelenmiş olup Bahrî Memlûklerin Türk kökenli olması dolayısıyla bu devirde yöneticiler daha çok Türklerden oluşurken daha sonraki dönemde Çerkesler asıl unsur olmuşlardır. Tarihçiler arasında; Memlûk devletinin Türk sultanlar döneminde askeri ve siyasi olarak doruğa ulaştığı, ardından ise Çerkesler döneminde uzun süreli bir gerileme dönemine girdiğine dair evrensel bir fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kansu Gavri</span> Mısır Memlûk sultanı (1501–1516)

Kansu Gavri ya da Gansu Gavri tam adıyla El-Eşref Kansu el-Gavri, Memlük Sultanı. Burci Hanedanı'ndan olup 1501-1516 yılları arasında Memlük hükümdarlığı yapmıştır. Memlük Devletinde hükümdarlar, birbirini takip eden iki hanedandan seçilmiş olup, bu hanedanlar Memalik-i Bahriye ve Memalik-i Çerakise (Burci)'dir. Kansu Gavri Çerkes asıllıdır. Edebiyat ve sanata olan desteğiyle bilinirdi; sarayında minyatür atölyesi barındıran tek Memlük hükümdarıdır. Arapça ve Türkçe şiirler yazdı; Farsça bilmesine rağmen Şehnâme'yi Türkçeye çevirtti.

<span class="mw-page-title-main">II. Tomanbay</span> Memlûk Devletinin son hükümdarı (1516–1517)

II. Tomanbay. Mısır Memlukluları'nın son hükümdarı (1516-1517). Sultan Kansu Gavri'nin yeğeni.

<span class="mw-page-title-main">Hayır Bey</span>

Hayır Bey, Memlük Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu'nda görev yapmış Çerkes asıllı asker ve devlet adamı.

Cafer Ağa,, Osmanlı denizcisi. I. Selim döneminde ve Kanuni Sultan Süleyman saltanat başlangıcında 1516 ve 1520 yılları arasında dört yıl Kaptan-ı Derya'lık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Han Yunus Muharebesi</span>

Han Yunus Muharebesi, 1516-1517 Osmanlı-Memlûk Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Koçhisar Muharebesi</span>

Koçhisar Muharebesi, Mayıs 1516'da Mardin Kızıltepe yakınlarındaki Dede-Kargın mevkiinde, Bıyıklı Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Ustaclu Kara Han komutasındaki Safevi ordusu arasında meydana gelmiştir. İki yıldır bölgede hakimiyet mücadelesi veren iki komutanın nihai karşılaşması, Safevi ordusunun önemli komutanlarıyla birlikte imha olmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mardin Kuşatması</span>

Mardin Kuşatması, 1516-1517 yılları arasında Bıyıklı Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Ustaclu Süleyman Bey komutasındaki Safevi şehrini ele geçirmek istemesiyle gerçekleşip Osmanlı'nın şehri ele geçirmesiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat-Dicle Seferi</span> 1514 yılında Osmanlı Ordusu tarafından başlatılan askeri harekât

Fırat-Dicle Seferi, 1514 yılında Osmanlı Ordusu tarafından Safevilere ve Memlûklara karşı Doğu Anadolu'da yapılan askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Gazze Muharebesi (1516)</span> Muharebe

Gazze Muharebesi ya da Han Yunus Muharebesi, Sadrazam Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Canberdi Gazâlî komutasındaki Memlük ordusu arasında 1516 sonlarında, Gazze yakınlarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Mısır Seferi</span> 1516–1517 yılları arasında Osmanlılar ile Memlûkler arasında Orta Doğuda gerçekleşmiş olan bir dizi savaş

Büyük Mısır Seferi, Mısır Seferi veya 1516–1517 Osmanlı–Memlûk Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Memlûk Sultanlığı arasında Ağustos 1516 ile Ocak 1517 tarihleri arasında Orta Doğu'da gerçekleşmiş bir dizi savaştır. Sefer sırasında meydana gelen Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve son olarak Kahire muharebelerinde bozguna uğrayan Memlûk Devleti, akabinde Osmanlılar tarafından tamamen ilhak edildi ve Suriye, Filistin, Hicaz ve Mısır toprakları ele geçirildi.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Muharebesi (1517)</span>

Kahire Muharebesi; Ocak 1517’de, Sultan II. Tomanbay‘ın kuvvetleriyle hâlihazırda Osmanlıların hâkimiyetinde bulunan Kahire’yi kurtarma girişimidir. Memlükler ilk baskında başarılı olsalar da Osmanlı ordusunun takviyeleri ile Kahire şehrinin sokaklarında dört günden fazla süren yıkıcı çarpışmalar sonucunda bozguna uğramış ve şehrin hâkimiyetini tekrar kaybetmiştir. Artık direnemeyeceğini anlayan Sultan Tomanbay ise Gize taraflarına çekilmiştir. İki ay süren bir takipten sonraysa 30 Mart’ta yakalanmış ve 13 Nisan’da Kahire’de idam edilmiştir.

Afrika'daki Osmanlı Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun (1299-1922) Kuzey ve Doğu Afrika'da verdiği askerî mücadeleler.

<span class="mw-page-title-main">Halep'in Zaptı</span>

Halep'in Zaptı, 1516-1517 Osmanlı-Memlûk Savaşında evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.