Şalvar güreşi
Şalvar güreşi Kahramanmaraş'ın ilçe ve köylerinde yaygın bir güreş türüdür. Adını, yağlı güreşteki “kıspet” ya da karakucaktaki “pırtpıt” yerine ayağa giyilen şalvardan alan bu güreşte oyunlar ayakta yapılır. Göbek ya da dizler yere değince güreş ayakta başlar. Yenilgi yağlı ve Karakucak güreşinde olduğu gibi göbeğin gökyüzünü görmesidir. Güreşçiler, şalvar giyer ve ayakları çıplaktır. Kısa şalvar güreşinde tüm teknikler ayakta yapılır. Rakip alta düştüğü anda bir tek hamle şansı verilir. Bu hamlede sonuç olmaz ise genelde ayağa kaldırılır.[1] İlk olarak Tıva Türklerinde rastlanılan, geleneksel güreşler arasında geçmişi en eskilere dayanan güreş olduğu tahmin edilen güreş şalvar güreşidir. Bu açıdan şalvar güreşinin oldukça eski ve köklü geleneklere ve tarihe dayanan bir güreş olduğunu söylemek mümkündür.[2] Şalvar güreşinin Türkmenler tarafından Anadolu’ya getirildiği düşünülmektedir. Bu güreş Kırgızistan, Türkmenistan ve Türkiye’de Kahramanmaraş’ta organizasyonları yürütülen bir güreştir. Bunun yanı sıra Moğolistan ve Kazakistan’da da şalvar güreşine benzer öğeler olduğu dikkat çekmektedir
Şalvar güreşi; ismini kıyafetinden alır. Ayrıca bu kıyafet, İslam öncesi Türk geleneğine dayanmaktadır. Şalvar güreşi keçi kılından sağlamca dokuma, diz kapağı üstünde şort uzunluğundaki giysiyle yapılan geleneksel bir güreştir.[3] Türkiye’de şalvar güreşi iki farklı şekilde organize edilmektedir. Federasyonun ya da il müdürlüklerinin tertiplediği resmi müsabakalar ve resmi müsabakaların dışında gerçek ya da tüzel kişiler tarafından düzenlenen müsabakalar şeklinde kategori edilmektedir.[4] Ayrıca Tıva, Yakut ve Azerbaycan Türklerinde bu güreşe Uluttuk Güreş denildiği bilinmektedir.
Şalvar güreşinde bütün oyunlar ayakta yapılmaktadır. Göbek veya dizler yere değmesi durumunda güreş ayakta başlar. Güreşçinin galip olabilmesi için yağlı ve karakucak güreşte olduğu gibi rakibin sırtını yere getirmek gerekir. Ayrıca galip gelen güreşçi, yenilen güreşçinin taraftarlarından ikisini daha yenmeden şalvarı çıkartmaz.[5][6]
Şalvar Güreşinde boylar il merkezinde ve ilçelerde üç, köylerinde beş kategoride ve 60 kg deste, 65 kg orta, 70 kg büyük orta, 80 kg başaltı ve 80 kg. ve üzeri baş kilolarına göre düzenlemesi yapılmaktadır. Şalvar güreşi; mera, çimen, harman, yumuşak elenmiş kum zemin, çeltik kabuğunu yere sererek, çim zeminde ve kar üstünde yapılabilmektedir.[7]
Kısa şalvar güreşinde tüm teknikler ayakta yapılır. Rakip alta düştüğü anda bir tek hamle şansı verilir, bu hamlede sonuç olmaz ise genelde ayağa kaldırılır. Şalvar güreşlerinde uygulanan teknikler: yanbaşı, iç çangal, dış çangal, bağda, tırpan, domuz topu, döş çangalı, aldangaç, künde (şark ve bel kündesi), dilkiden atma, yan bağda, dilki çanğalı.[8]
Sıkletler
Şalvar güreşleri aşağıdaki yaş grupları sıkletler ve müsabaka süresine gore yapılır:[4]
- Minikler kategorisi(12-14 yaş):
30 kg, 35 kg, 40 kg, 45 kg, 50 kg, 55 kg, 60 kg, 65 kg. 70 kg, Süre: 5 dakika. 11 yaşında olanlar doktor raporu ile güreşebilir.
- Yıldızlar kategorisi (15-16 yaş)
35 kg, 40 kg, 45 kg, 50 kg, 55 kg, 60 kg, 65 kg. 70 kg, 75 kg, 80 kg, 85 kg Süre: 5 dakika. 14 yaşında olanlar doktor raporu ile güreşebilir.
- Gençler kategorisi(17-20 yaş)
45 kg, 50 kg, 55 kg, 60 kg, 65 kg. 70 kg, 75 kg, 80 kg, 85 kg, 90 kg. Baş süre: 8 dakika. 16 yaşında olanlar doktor raporu ile güreşebilir.
- Büyükler kategorisi (20 yaş ve üzeri)
50 kg, 55 kg, 60 kg, 65 kg. 70 kg, 75 kg, 80 kg, 85 kg, 90 kg. Baş süre: 10 dakika. 19 yaşında olanlar doktor raporu ile güreşebilir.
Kategori
Kısa şalvar güreşleri 4 Kategori üzerinden yapılır. Bu uygulama genelde köy yerlerinde düğün güreşlerinde uygulanırdı. il merkezinde ve ilçelerde üç, köylerinde ise daha sonra beş boy ve sıklet üzerinden yapılmaya başlanmıştır. Şalvar güreşinde kategoriler:
- 60. kg deste,
- 65. kg orta,
- 70. kg büyük orta,
- 80. kg başaltı ve
- 80. kg. ve üzeri
- Baş kilo ve boylarına göre beş kategoride düzenlenmektedir.[9]
Ayrıca bakınız
2020 Şalvar Güreşi Dünya Şampiyonası
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ a b https://www.gsdf.gov.tr/tr/404[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ TÜZÜN, Ahmet, Türk Dünyasında Ortak Sporlar, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayını, Ekim 2010, Ankara
- ^ GÜVEN, Özbay, Türklerde Spor Kültürü, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
