İçeriğe atla

Şalgam suyu

Şalgam suyu
PET şişede satılan ticari şalgam suyu

Şalgam suyu veya kısaca şalgam turpgiller ailesine ait bir bitki olan şalgam ile yapılan, Çukurova'ya özgü bir içecektir.[1] Şalgam bitkisinin yanı sıra siyah havucun su ile karıştırılıp, tuz da ilave edilmesiyle yapılır. Bu karışım, mayalanması için belirli bir süre bekler ve o sürenin sonunda şalgam suyu haline gelir. Anavatanı Adana olarak bilinen şalgamin patenti Tarsus'tadır.[2] Adana Ticaret Odası girişimiyle coğrafi işaret tescil belgesi alınmıştır.[3] Adana, Mersin ve Osmaniye başta olmak üzere birçok güney ilinde yaygın olarak tüketilir. Kırmızı renkli, bulanık görünüşlü ve ekşimsidir. Acılı ve acısız çeşitleri mevcuttur. Adana ve Mersin'de özellikle dört mevsim sokak satıcıları tarafından satılmaktadır.[]

Şalgam suyunun acılığı genellikle acı süs biberi turşusunun suyu kullanılarak sağlanır. Damak tadına göre 1/3 ila 1/6 oranında şalgama katılabilir. Ancak şalgam acıyla karıştırıldıktan bir süre sonra fazla bekletilmesi halinde tadında bozulmalar olabilir. Şalgamla beraber siyah havuç ikram edilir. Bu siyah havuç, şalgamla verildiği takdirde "tane" olarak adlandırılır. Mayalanma sürecine de dahil olmuş bu siyah havuçlar, şalgam suyunun içinde dururlar. Şalgam'ın Çukurova'da yaygın olarak tüketilmesinin önemli sebeplerinden birisi de bölgenin hava şartlarının, şalgamın mayalaması için uygun olmasıdır.[] Yazın bir haftada mayalanan şalgam, kışın bir-iki ay içerisinde mayalanmaktadır. Mayasının ideal şekilde tutması ise sadece Çukurova'da mümkün olmaktadır.[]

Şalgam genellikle kebap çeşitleri ile birlikte tüketilir. Adana Kebabının yanında, Adanalılar tarafından yaygın olarak içilen bir içecektir.

Sağlığa yararlı olduğu belirtilse de, içerdiği yüksek tuz miktarı (%1-2) nedeni ile tansiyon sorunu olanlar ve hamileler tarafından ölçülü tüketilmelidir.[4]

Adana Şalgam Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mayıs 2016. 
  3. ^ "Adana şalgamı coğrafi işaret tescil belgesi aldı". Anadolu Ajansı. 10 Haziran 2020. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Şalgam suyu üretimi üzerine araştırmalar" (PDF). 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2013. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021. 
  6. ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/a318c80f-f902-46c6-956f-1ed540f6f8b9.pdf[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tantuni</span>

Tantuni, Türk mutfağında yer alan Mersin'e has bir dürüm çeşididir. Özellikle sokak yemeği olarak tüketilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kokoreç</span>

Kokoreç, Anadolu ve Balkanlarda, koyunun ince bağırsağından, mumbardan ve uykuluktan yapılan, şişe sarılarak kor ateşte kızartılan bir çeşit kebaptır. Kâşgarlı Mahmud’un eseri Dîvânu Lugâti’t-Türk’te bulunan yörgemeç benzer bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Cağ kebabı</span> Erzurumda meşhur olan Türklere ait bir şişli et yemeği

Cağ kebabı, oğlak veya kuzu etinden yapılan Türk mutfağında bir çeşit kebaptır. Geleneksel olarak Erzurum'un Oltu ilçesinde yapılan cağ kebabı, önceden terbiye edilmiş etin yatık bir şişe geçirilip odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ adı verilen şişler kullanılarak servis yapıldığından bu adı almıştır. Günümüzde Türkiye'nin birçok yerinde yapılıp tüketilmektedir. Hazırlanan parça etler, bu malzemeye eklenen soğan, reyhan, tuz ve karabiber gibi baharatlar ile birlikte iyice yoğrulur. Daha lezzetli olması istenirse hazırlanan et 24 saat serin ortamda veya buzdolabında dinlendirilir ve bu süre sonunda cağ kebabı pişirilmeye başlanabilir. Et yatık biçimde odun ateşinin kızgın közüne 10–15 cm yüksekte pişirilir ve döner bıçağı ile birer porsiyon kesilip cağ, bico üzerinde ızgaraya konulur. Burada biraz daha pişirilir.

<span class="mw-page-title-main">Ayran</span> ana malzemesi yoğurt ve su olan geleneksel içecek

Ayran, yoğurdun içine su katılarak elde edilen bir tür içecek. Türk mutfağına ait olan en yaygın içeceklerdendir. Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Lübnan, Bulgaristan ve diğer bazı Balkan ülkeleriyle Orta Doğu ve Orta Asya ülkelerinde yapılır. Ayran yapımında doğal nitelikli yağlı koyun yoğurdu yeğlenir. Bir ölçü yoğurda en çok bir buçuk ölçü su karıştırılır. Nadiren su yerine süt de katılabilir. Az ölçüde tuz da eklenebilir. Türklerin geleneksel içeceği olan ayran, Balkan ve Asya ülkelerinde de içilir.

<span class="mw-page-title-main">Adana kebabı</span> Adana menşeili bir kebap türü

Adana kebabı, Adana'ya özgü, "zırh" adı verilen, satıra benzer bir bıçak ile elde kıyılan parça etten yapılan Türk mutfağında bir kebap veya şiş köfte çeşidi.

<span class="mw-page-title-main">Cezerye</span>

Cezerye veya cezeriye, özellikle Mersin ve Adana bölgesinde yaygın tatlı türü. Osmanlı mutfağında yer alır. Havuç, toz şeker, ceviz ve hindistan cevizinden yapılır. Adını, Arapçada havuç anlamına gelen kelimesinden alır. Rendelenen havuç önce haşlanır haşlandıktan sonra şekerle kavrulur. Üzerine hindistan cevizi; içine antep fıstığı, fındık, yer fıstığı ya da ceviz koyulur. Mersin Cezeryesi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meyve suyu</span>

Meyve suyu veya sebze suyu, doğal olarak meyve ve sebze dokusunda bulunan sıvıdır. Meyve suları, ısı veya çözücü kullanılmadan, taze meyvelerin ezilmesi veya sıkıştırılması ile hazırlanılır. Örneğin, portakal suyu portakal meyvesinin özütüdür. Suyu almak için meyve sıkacağı ve meyve presi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Büryan</span> Etli bir pilav yemeği (Bkz. TDK)

Büryan, püryan ya da biran olarak da adlandırılan, Türkiye'nin birçok yerinde yapılan fakat daha çok Siirt ve Bitlis yöresine ait bir et yemeğidir. Arapçada Perive olarak da adlandırılır. Sonuç olarak kuyu kebabının bir türevidir. Yemeğin adı Türkçeye "pişirilmeden önce kızartılmış" anlamanına gelen Farsça'da biryani sözcüğünden girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Pide</span> fırında yapılan geleneksel bir ekmek

Pide, Türk ve Orta Doğu mutfaklarında yaygın olan, Balkan mutfaklarında da görülebilen yassı bir ekmek çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Piyaz</span> Çeşitli malzemelerden yapılarak (kuru fasulye, soğan, sumak, maydanoz...) ana yemeklerle servis edilen yan yemeklerden biridir

Piyaz, Türk mutfağının başlıca yan yemeklerinden biridir. Ana malzemesi kuru fasulyedir. Kuru fasulye haşlandıktan sonra soğan, sumak ve maydanoz gibi malzemeler yemeğe eklenip karıştırılır. Limon, sirke, yağ ilave edilerek tabağın hazırlanması tamamlanır. Domates, zeytin, haşlanmış yumurta gibi dekoratif malzemeler de isteğe göre eklenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz pidesi</span> pide hamuru ile fırında yapılan ve genellikle Karadeniz Bölgesine atfedilen yemek

Karadeniz pidesi veya Karadeniz içli pidesi Karadeniz illerinde çok tüketilen pide türü.

<span class="mw-page-title-main">Alman mutfağı</span> Alman ulusunun yemek tarzı

Alman mutfağı, Alman ulusunun yemek tarzından ileri gelmektedir. Yüzyıllar boyunca bölgeden bölgeye gerçekleşen sosyal ve politik değişiklikler etkisiyle mutfak gelişimini sürdürmüştür. Almanya'nın güney bölgeleri olan Bavyera ve Svabya, birçok ortak yemek kültürünü paylaşmaktadır. Malzeme ve yemekler eyaletlere göre değişmektedir. Hem ulusal, hem bölgesel nitelikte birçok önemli yöresel yemek bulunmaktadır. İlk zamanlar yöresel haldeki birçok yemek, günümüzde değişiklikler geçirerek ülke çapına yayılmışlardır. Alman mutfağı heterojen toplum yapısı ve karışık kültürü ile çeşitlilik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ciğer kebabı</span> Türkiyenin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü

Ciğer kebabı, menşei Diyarbakır,Gaziantep ve Şanlıurfa olan fakat Türkiye'nin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü. Ayrıca Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır illerinde sabahları kahvaltı olarak da tüketimi söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Sebze suyu</span>

Sebze suyu, öncelikli olarak harmanlanmış sebzelerden yapılan ve ayrıca toz biçiminde elde edilen bir meyve suyu içeceğidir. Sebze suyu sık sık lezzet artırmak için elma veya üzüm gibi meyvelerle karıştırılır. Bazı ticari sebze markalarının meyve suları tatlandırıcı olarak kullanılmasına ve büyük miktarlarda sodyum içermesine rağmen, genellikle meyve suyuna düşük şekerli bir alternatif olarak verilir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova mutfağı</span>

Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

Ramazan kebabı , bir çeşit kebaptır.

Sarımsak kebabı, bir çeşit kebaptır.

<span class="mw-page-title-main">Burdur Şiş</span>

Burdur Şiş, Türkiye'nin Burdur ili ve çevresinde yaygın olarak tüketilen bir tür kebaptır.