İçeriğe atla

Şalemar Bahçeleri

Lahor'daki Kale ve Şalemar Bahçeleri
UNESCO Dünya Mirası
Konum Pakistan
KriterKültürel: i, ii, iii
Referans171
Tescil1981 (5. oturum)
Tehlike2000 — 2012
BölgeAsya-Pasifik

Şalemar Bahçeleri (Pencapça, Urduca: شالیمار باغ, Shālāmār Bāgh), Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da bulunan bir Babür bahçe kompleksidir.[1] Bahçelerin inşaatı İmparator Şah Cihan döneminde[2] 1637'de başlamış ve 1641 yılında tamamlanmıştır.

Şalemar Bahçeleri bir Pers cennet bahçesi olarak tasarlanmıştır. Bahçeler 658 metre x 258 metre ölçülerindedir ve Surlarla Çevrili Lahor şehrinin doğusunda 16 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Bahçeler, girift duvar işçiliği ile ünlü bir tuğla duvarla çevrilidir.

1981'de Şalemar Bahçeleri, UNESCO tarafından Babür bahçe tasarımı gelişiminin bir öncüsü olarak Dünya Mirası olarak ilan edildi.[3] Bahçeler, Babür İmparatorluğu'nun sanatsal ve estetik zirvesinde olduğu tarihlerde inşa edilmiştir.[3]

Tarihi

Şalemar Bahçeleri 1895

Bahçelerin inşaatı 12 Haziran 1641'de başladı ve tamamlanması 18 ay sürdü.[4] Sih döneminde, bahçenin mermerinin çoğu yağmalandı ve yakındaki Amritsar'daki Altın Tapınağı ve Ram Bah Sarayı'nı süslemek için kullanıldı,[5] bahçelerin pahalı Akik kapısı soyuldu ve Lehna Singh Majithia tarafından satıldı.[6]

1806'da Maharaja, şalimar bahçelerinin onarılmasını emretti.[7]

Bahçeler 1962'de General Eyüb han tarafından kamulaştırıldı[8] çünkü Arain Mian ailesinin önde gelen üyeleri Pakistan'da sıkıyönetim uygulamasına karşı çıktılar.

Yıllık Mela Çirahan Festivali, General Eyüb han 1958'de yasaklayana kadar bahçelerde gerçekleşirdi.

Kaynakça

  1. ^ Google maps. "Location of Shalimar Gardens". Google maps. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013. 
  2. ^ Shalamar Gardens 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Gardens of the Mughal Empire. 20 Haziran 2012 tarihinde erişildi
  3. ^ a b "Fort and Shalimar Gardens in Lahore". UNESCO. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2017. 
  4. ^ Jellicoe, Susan; Titley, Norah M. (1980). "Plants and Gardens in Persian, Mughal and Turkish Art". Garden History. 8 (2): 25. doi:10.2307/1586624. ISSN 0307-1243. 
  5. ^ Turner, Tom (2005). Garden history : philosophy and design, 2000 BC--2000 AD. Londra: Spon Press. ISBN 0-203-58933-5. OCLC 63172385. 
  6. ^ Latif, Syad Muhammad (1892). Lahore Its History, Architectural Remains And Antiquities. 
  7. ^ Gupta, Hari Ram (1991). History of the Sikhs: The Sikh lion of Lahore : Maharaja Ranjit Singh, 1799-1839 (1st ed. 1991) (İngilizce). Munshiram Manoharlal. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021. 
  8. ^ Ruban, Anatoly I. (18 Ocak 2018). "Trailing-Edge Flow". Oxford Scholarship Online. doi:10.1093/oso/9780199681754.003.0004. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Babil'in Asma Bahçeleri</span> yeri ve mevkisi net bir şekilde bilinmeyen Eski Dünyanın yedi harikasından biri olan yer

Babil'in Asma Bahçeleri, Helen kültürü tarafından listelenen Antik Dünyanın Yedi Harikasından biriydi. Çamur tuğlalardan inşa edilmiş büyük yeşil bir dağa benzeyen çok çeşitli ağaçlar, çalılar ve asmalar içeren artan bir dizi bahçe ile dikkate değer bir mühendislik başarısı olarak tanımlandılar. Bahçelerin Irak'ın Babil eyaletine bağlı Hille yakınlarındaki antik Babil kentinde inşa edildiği söyleniyor. Asma Bahçeler'in adı Grekçe: κρεμαστός; yükseğe asılı) kelimesinden türetilmiştir. "Asma" kelimesinden daha geniş bir anlama sahip olan ve teras gibi yükseltilmiş bir yapı üzerine dikilen ağaçları ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdüsselam</span> Pakistanlı fizikçi (1926-1996)

Muhammed Abdüsselam, elektrozayıf etkileşim ile ilgili çalışmalara katkılarından dolayı 1979 yılında Nobel Fizik Ödülünü paylaşan kuramsal fizikçidir. Abdüsselam Nobel Ödülü kazanan ilk Pakistanlı ve Mısırlı Enver Sedat'tan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman olmakla birlikte fen alanında bu ödülü kazanan ilk Müslüman olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Lahor</span> Pakistanda bir şehir

Lahor, Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Karaçi'den sonra Pakistan'ın en büyük ikinci, 13 milyonu aşan nüfusuyla da dünyanın en büyük 26. şehridir. Pencap'ın kuzeydoğu bölgesinde, Ravi Nehri boyunca yer almaktadır. Lahor, Pakistan'ın başlıca sanayi ve ekonomi merkezlerinden biridir. Geniş Pencap bölgesinin tarihi başkenti ve kültür merkezi olmakla birlikte Pakistan'ın sosyal açıdan en liberal, ilerici ve kozmopolit şehirlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Çin bahçesi</span>

Çin bahçesi üç bin yıldan fazla bir zamandan bu yana geliştirilen manzara bahçe stilidir. Eski Mısır ve Ön Asya'daki bahçe mimasrisinden farklı olarak bitkiler ön planda değildir. Çin bahçelerinin ana öğeleri yapay olarak oluşturulan havuzlar ve tepelikler ile alışılmadık şekilde biçimlendirilmiş ve yerleştirilmiş bitkiler ve taşlardır. Bu biçimlendirme ile daha çok insan ile doğa arasındaki harmoniyi anlatan ideal bir evreni canlandırmaya çalışırlar.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Sâlih Tettevî</span> Babürlü metalürjist, astronom, coğrafyacı ve zanaatkar

Muhammad Salih Tettevî, Moğol metalürjist, astronom, geometri uzmanı ve zanaatkâr, Babür İmparatoru Şah Cihan döneminde ve Sind'li Babür Nevvab Mirza Gazi Bey valiliği sırasında Pakistan'daki Sind eyaletinin Thatta şehrinde doğmuş ve büyümüştür. Bu yıllarda genç metalürjistler işe alınır, himaye edilir ve Agra'daki Babür sarayına teslim edilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şah (Babür imparatoru)</span>

Muhammed Şah, 12. Babür İmparatorudur. Asıl adı Ruşan Akhtar Bahadır olan Muhammed Şah, yönetimi sırasında Babür İmparatorluğunda idari açıdan dağılmaya sebep olan politikalar izlenmiş, sanat ve kültürde ise önemli gelişmeler yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran bahçeleri</span>

İran bahçeleri veya Fars bahçeleri, tarafından ortaya çıkarılmış olan bahçe tasarımı geleneği ve tarzı Endülüs'ten Hindistan'a ve ötesine kadar bahçelerin tasarımını etkilemiştir. Elhamra bahçeleri, İspanya'daki Endülüs devrinden itibaren bir Moro sarayı ölçeğinde Pers bahçe felsefesinin ve tarzının etkisini göstermektedir. Hümayun Türbesi ve Tac Mahal, Hindistan'daki Babür İmparatorluğu döneminden beri dünyadaki en büyük Fars bahçelerini barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kale</span>

Kızıl Kale, Hindistan'daki Delhi şehrinde yer alan tarihi bir kaledir. 1857'ye kadar, 200 yıllık bir süre boyunca, Babür hanedanının imparatorlarının ana ikametgâhıydı. Delhi'nin merkezinde yer alır ve bir dizi müzeye ev sahipliği yapar. İmparatorları ve ailelerini barındırmaya ek olarak, Babür devletinin tören ve siyasi merkeziydi ve bölgeyi etkileyen olayların merkezinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babür mimarisi</span>

Babür mimarisi, 16. ve 18. yüzyıllar arasında Hint Yarımadası'nda Babürlüler tarafından geliştirilen Hint-İslam mimarisi türüdür. İslam, İran, Türk ve Hint mimarisinin bir birleşimi olarak Hindistan'daki önceki Müslüman hanedanların mimari tarzlarını geliştirdi. Babür yapıları, büyük soğan kubbeler, köşelerde ince minareler, büyük salonlar, büyük tonozlu ağ geçitleri ve hassas süslemeler dahil olmak üzere tek tip bir yapı ve karakter modeline sahiptir. Babür mimarisinin örnekleri günümüz Hindistan, Afganistan, Bangladeş ve Pakistan'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vezir Han Camii</span>

Vezir Han Camii, Pakistan'ın Lahor kentinde bulunan bir camidir. 17. yüzyılda Babür İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş olup Lahor Surları'nın eteklerinde yer almaktadır. Cami avlusunun girişi ve yapının ön cephesi, Vezir Han Meydanı'na bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Babür Bahçeleri</span>

Babür bahçeleri, Babürlüler tarafından İran mimarisi tarzında yaratılan bahçelerdir. Bu tarz, özellikle insanların doğanın tüm unsurları ile uyum içinde bir arada var olduğu dünyevi bir ütopya temsili yaratması amaçlanan Çaharbağ yapısı tarafından büyük ölçüde etkilenmiştir.

Neden Ateistim (Why I am an Atheist), Hint özgürlük savaşçısı Bhagat Singh tarafından 1930'da Lahore Merkez Hapishanesinde yazılmış bir denemedir. Makale, Bhagat Singh'in kibrinden dolayı ateist olduğunu düşünen dindar arkadaşlarına bir cevaptı.

<span class="mw-page-title-main">Fin Bahçesi</span>

Fin Bahçesi, İran'ın Kaşan şehrinde bulunan bir Safevi dönemi bahçesidir. Kaçar Devletinin Sadrazamı Mirza Taki Han'ın 1852'de Şahenşah Nasıreddin Şah tarafından gönderilen bir suikastçı tarafından öldürüldüğü Kaşan Fin Hamamı'na ev sahipliği yapmaktadır. 1590'da tamamlanan Fin Bahçesi, İran'daki en eski bahçedir.

<span class="mw-page-title-main">Şazda Bahçesi</span>

Şazda Mahan Bahçesi, Mahan'daki Prens Bahçesi anlamına gelir, İran'ın Kirman Eyaleti'nde, Mahan yakınlarında bulunan tarihi bir Pers Bahçesidir.

Kutluk Nigar Hanım, Fergana Vadisi'nin hükümdarı Ömer Şeyh Mirza II'nin ilk karısı idi. Doğuştan Moğulistan prensesi ve Moğulistan'ın Büyük Hanı Yunus Han'ın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lahor Subahı</span>

Lahor Subahı, günümüzde Pakistan ve Hindistan arasında bölünmüş olan orta Pencap bölgesini kapsayan Babür İmparatorluğu'nun bir vilayetiydi. Ekber Şah tarafından 1580 yılında gerçekleştirilen idari reformlar kapsamında Babür İmparatorluğu'nun orijinal 12 Subah'ından biri olarak kurulmuştur. Eyalet, son genel valisi Adina Beg'in 1758'de ölümünden sonra büyük bir kısmı Dürrânîler'e dahil olarak varlığını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Han Ludî</span>

Devlet Han Ludî Ludî hanedanının son hükümdarı İbrahim Ludî döneminde Lahor valisiydi. Devlet, İbrahim'e karşı duyduğu hoşnutsuzluk nedeniyle Babür'ü krallığı istila etmeye davet etti. Başlangıçta Jalandhar Doab'ın valisiyken daha sonra tüm Pencap'ın valiliğine getirilmiştir. Tatar Han'ın oğluydu, Pencap'ın önceki Nizamı, Sikander Ludî'nin babası Behlül Han Ludî yönetimindeki Ludî hanedanından bağımsızlığını ilan etmişti. Devlet Han hanedana sadıktı ancak katı, gururlu ve şüpheci doğası nedeniyle İbrahim'e ihanet etti.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Pakistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 23 Temmuz 1976'da onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.