İçeriğe atla

Şal

Kontrol Edilmiş
Azeri bir gelinin giydiği nişan şalı.

Şal (Köken: Farsçaشال şāl,[1] ve Sanskritçe: शाटी śāṭī[2]), sade olarak kullanılan bir giysi türü. Genellikle omuz üzerine salaş şekilde giyilir. Bedenin üst kısmı ve kolların bir bölümünü örter. Bazen başörtüsü işlevinde de kullanılabilir. En çok dikdörtgen veya kare biçimindeki türleri vardır. Sıklıkla ortadan üçgen şeklinde ikiye katlanarak kullanılsa da üretimi üçgen şekilli şallar da vardır.[3]

Tarih

Şal ve paşmina adı Keşmir'den gelmektedir. Ancak özgün formu İran'daki Hamedan'dır. Tarihî kaynaklar dikkate alındığında kaşmir işi kumaşların Mir Sayyid Ali Hamadani adındaki İranlı tarafından tanıtıldığı düşünülmektedir.[4] 14. yüzyılda Hamedani, Ladak'a ulaşmış ve paşmina keçilerinin ana vatanı olan bu topraklarda, tarihte ilk kez Ladak'ta yetişen keçilerin yumuşak yünleriyle niteklikli kumaşlar üretilebileceğini düşünmüştür. Sonrasında birkaç yün keçisi alarak, bu keçilerin tüylerinden çorap üretmiştir. Ürettiği ürünlerden, dönemin Keşmir sultanı, Sultan Kutabdin'e hediye etmiştir. Sonrasında Hamedani, Keşmiş sultanına yün kullanarak Keşmir'de şal dokuma sanayisinin kurulmasını teklif etmiştir. Paşmina şalının kökeni buradan gelmektedir.[5] UNESCO, 2014'te Hamedani'yi Keşmir kültürünü şekillendiren temel tarihî figürlerden biri olarak tanımlamıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Shawl". Online Etymology Dictionary. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". The Free Dictionary by Farlex. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016. 
  3. ^ Bhatnagar 2005
  4. ^ UNESCO report 2014
  5. ^ Shiraz number shah hamdan number 2004 Kashmir Academy Art and culture by Jeelani Allaie

İlgili Araştırma Makaleleri

Dokuma, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından, üstünden geçirilmesiyle ortaya çıkan düz yüzeyli üründür.

<span class="mw-page-title-main">Keçi</span> evcilleştirilmiş çift toynaklı memeli türü/alt türü

Keçi ya da evcil keçi, boynuzlugiller (Bovidae) familyasının Caprinae alt familyasından Capra aegagrus hircus alt türünü oluşturan çift toynaklılara verilen ad. Evcil keçiler, Doğu Avrupa ve Orta Doğu'da yaşayan yaban keçisinden evcilleştirilmiş olup, insanlar tarafından ilk evcilleştirilen hayvanlardan biridir.

Vlahlar veya Ulahlar, Kuzey Makedonya'da ve Romanya'da yaşayan bir etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Karahallı</span> Uşakın ilçesi

Karahallı, Uşak ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Piyemonte</span> İtalyada bir bölge

Piyemonte İtalya'nın 20 bölgesinden biridir. Özerkliğini 1948 anayasası ile kazanmış olan 20 bölgeden birisi olan Piyemonte'un yüzölçümü 25.399 km², nüfusu ise 4,45 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Akrilik elyaf</span> Yalıtkan sentetik elyaf

Akrilik lifler, ortalama molekül ağırlığı ~100.000, yaklaşık 1900 monomer birimi olan polimer'den (poliakrilonitril) yapılan sentetik lifleridir. ABD'de bir elyafa "akrilik" denmesi için, o polimerin en az %85 akrilonitril monomer içermesi gerekir. Tipik komonomerler, vinil asetat veya metil akrilattır. DuPont, 1941'de ilk akrilik elyafları yapmış ve bunları Orlon adıyla tescillemişti.

<span class="mw-page-title-main">Tekstil</span>

Tekstil veya dokumacılık, hayvansal, bitkisel veya kimyasal lifli kullanım ürünleridir. Giyilebilen her şey ve bazı dekorasyon ürünlerini de içine alan üretim sektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çevgan</span> türk savaş oyunu

Çevgan, Çevgen ya da Çöğen, tarihi milattan öncesine dayanan, Orta Asya ve Azerbaycan Türkleri tarafından at üzerinde oynanan bir oyundur. 2013 yılında Azerbaycan için 2017 yılında ise İran için UNESCO somut olmayan kültürel miraslar listelerine farklı dosyalardan alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Muslin</span> bir çeşit pamuklu kumaş

Muslin düz dokuma bir pamuklu kumaş tipi. Çok şeffaf ince dokumalardan kaba dokumalara kadar birçok farklı kalınlıkta üretilirler. Genelde düz renktir. Adını ilk üretildiği yer olan Irak'taki Musul şehrinden alır. Arapçada Musullu/Musul işi anlamına gelen musuli sözcüğü köken olarak gösterilebilir. Erken dönem muslinler, özellikle Dakka'da, olağanın dışında narinlikte elde eğirilmiş ipliklerle dokunuyordu. 17 ve 18. yüzyıllar boyunca Avrupa'ya sıklıkla bu bölgelerden muslin ihraç edilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Ankara tavşanı</span>

Ankara tavşanı,, dünyada yün üretiminde kullanılan hayvan türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dantel</span>

Dantel, her türlü iplikle örülen veya bir kumaşın kenarına işlenen, türlü biçimde ince ve ağ görünümünde örgü çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Şalvar</span> ağı çok bol olan, bele bir uçkurla bağlanan geniş pantolon

Şalvar, genellikle ağı çok bol olan, bele bir uçkurla bağlanan geniş bir tür pantolondur. Özellikle Adana'dan başlayıp Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne kadar olan bölgede sıkça giyilen yöresel giysi türüdür. Şalvar bol olduğundan bağ bahçe ve tarlada çalışanlar için uygundur. Bu özelliği nedeniyle şalvarı hâlâ kırsal alanda tarım ve hayvancılık yapan insanlar kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Palto</span>

Soğuk havalarda, mevcut giyeceklerin üstüne giyilen kalın kumaştan giysiye palto adı verilir. Paltolar genellikle dizin aşağısına kadar uzanır; soğuğu engellemek için ağır kumaştan veya kürkten yapılır. Dizde veya dizin yukarısında biten türleri de vardır. Bu ikinci türdeki paltoların kumaşları ise daha hafif olur.

<span class="mw-page-title-main">Kalpak</span> ters döndürülmüş kesik koni şeklindeki başlık

Kalpak, ters döndürülmüş kesik koni şeklinde, genellikle kürk, kumaş veya deriden imal edilen bir başlık türüdür. Genellikle Türkiye'de, Kafkasya'da, İran'da, Rusya'da ve Orta Asya ülkelerinde kullanılır. Tarihsel olarak çeşitli Türk topluluklarında yaygın olarak kullanılmıştır. Kalpak kışın başı sıcak tutmak, yazın ise başı güneşten korumak için kullanılır. Kışın kullanılan kalpaklar daha kalın, yazın kullanılanlar daha ince kumaşlardan, gölgelik için kullanılanlar ise daha geniş olmak üzere, mevsimlere göre farklı kalpak türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Norwich</span>

Norwich, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesindeki Doğu İngiltere'nin "East Anglia" coğrafi bölgesinde "Wensum Irmağı" kıyılarında kurulmuş bulunan, 1195'ten beri "şehir" olma statüsü de taşıyan bir kentsel yerleşkedir. "East Anglia" bölgesi ve "shire" tipi kontluk tipte yerel idare birimi olan Norfolk Kontluğu'nun merkezi şehridir. Orta Çağlarda ve ta İngiltere'de 1760'lı yıllarda Sanayi Devrimi başlayıncaya kadar Norwich, başkent olan Londra'dan sonra, İngiltere Krallığı içinde gayet önemli ikinci büyük şehirdi.

<span class="mw-page-title-main">Şavurma</span> Levanten et yemeği

Şavurma, Arap ve Levant mutfağına özgü bir kebap türü. Koyun, keçi, tavuk, hindi ya da sığır etinin pişirildikten sonra lavaş içine sarılmasıyla hazırlanır. Bazı çeşitlerinde kesilen etler şişe takılarak bir gün kadar ızgarada pişirilir. Etin bir çeşit marinasyon işlemine tabi tutulması da gerekir. Sıcak ya da ısıtılmış pide, lavaş ya da dürüm içine sarılarak, tabule veya fettuş gibi salata çeşitleriyle birlikte tüketilir. Şavurmanın farklı özelliğini sağlayan ise şavurmaya özgü sostur. Bu sos da tahin, humus, turşu, şalgam, amba ve bol sarımsak ile hazırlanır. Şavurma Orta Doğu, Kafkaslar ve Avrupa'da tüketilen bir yiyecek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hamamönü, Altındağ</span> Ankarada tarihi bir semt

Hamamönü, Ankara ilinin Altındağ ilçesinde bulunan ve Ankara'nın en eski yerleşimlerinden biri olan tarihî bölge.

<span class="mw-page-title-main">Pateh</span>

Pateh, bir tür geleneksel İran nakış sanatıdır. Kökeni Kirman Eyaleti'ne dayanır ve kadınlar tarafından imal edilir. Yün, kumaş ve çeşitli ipliklerle dikilerek yapılır. pateh dikişi, ipek ile yapılır ve en yaygın tasarımları; selvi ağacı, güneş ve bazı İslam öncesi sembollerdir.

Al Sadu veya kısaca Sadu, Bedeviler tarafından elle dokunan geometrik şekillerdeki bir nakış şeklini tanımlar. Kuveyt'teki Sadu Evi, Bedevilerin ve Sadu dokumacılığının çıkarlarını korumak için 1980 yılında Al Sadu Derneği tarafından kuruldu.