İçeriğe atla

Şakhab Muharebesi (1303)

Koordinatlar: 33°21′39″N 36°14′53″E / 33.36084°K 36.248177°D / 33.36084; 36.248177
Bu madde Memlûk Devleti ile İlhanlılar arasındaki muharebe hakkındadır. Şakhab'da diğer muharebeler için Şakhab Muharebesi sayfasına bakınız.
Şakhab veya Merc-i Suffar Muharebesi
Levant’ın Moğollar tarafından istilası
Tarih20–22 Nisan 1303
Bölge
Ghabaghib, Suriye'de Şam'ın 25 mil güneyi
Sonuç Memlûk zaferi
Taraflar
Memlûk Devleti İlhanlılar
Gürcistan
Ermenistan
Komutanlar ve liderler
Salar
II. Baybars
El-Nasir Muhammed
İbn Teymiyye		 Gazan
Kutluşah
Mulay
Bilarghu
II. Hethum
III. Leon
III. Vahtang
Güçler
18,000–20,000[1][2] 20,000–30,000[1][2]
Kayıplar
1,000[3] 20,000+
Doğu Akdeniz'deki Moğol saldırıları bağlamında Şakhab Muharebesi, 1299–1300

Şakhab Muharebesi, Merc-i Suffar Muharebesi olarak da bilinir, 20 Nisan - 22 Nisan 1303 tarihlerinde Memlükler ile Moğollar ve onların Ermeni müttefikleri arasında Suriye'de Şam'ın hemen güneyinde El-Kisve yakınlarında meydana gelmiştir. Muharebe, diğer Müslümanlara karşı tartışmalı cihat ve savaşa bizzat katılan İbn Teymiyye tarafından yayınlanan Ramazan ile ilgili fetvalar nedeniyle hem İslam tarihinde hem de kendi döneminde etkili olmuştur.[4] Moğollar için feci bir yenilgi olan muharebe, Levant'ın Moğol istilasına son vermiştir.

Önceki Moğol-Müslüman çatışması

1218'de Harezm'i işgal ettiklerinde başlayan bir dizi Moğol zaferi, Moğollara hızla İran'ın büyük bir kısmının yanı sıra Irak'ın Abbasi Hanedanı ve Anadolu Selçuklu Devleti üzerinde kontrol sağladı. Kilikya Ermenistanı ve Gürcistan Krallığı gibi vasal ülkelerden gelen birlikleri birleştiren Moğollar, 1258'de Bağdat'ı yağmaladılar, ardından 1260'ta Halep ve Şam'ı aldılar. Aynı yılın ilerleyen zamanlarında, sonunda Moğolları Şam ve Halep'ten çıkarıp Fırat karşısına geri dönmeye zorlayan Ayn Calut Muharebesi'nde ilk büyük yenilgilerini yaşadılar .

Yaklaşık 40 yıl sonra, İlhanlı Gazan bir kez daha Suriye'yi işgal etti ve 1299'da Halep'i geri aldı. Gazan, aynı yıl Vadi el-Haznedar Muharebesi'nde Memlük güçlerini yendi ve Şam hızla ona teslim oldu. Baskın birliklerini Gazze'ye kadar güneye gönderdikten sonra Gazan, Suriye'den çekildi.

Muharebe öncesi olaylar

1303'te Gazan, generali Kutluşah'ı bir orduyla Suriye'yi yeniden ele geçirmek için gönderdi. Halep ve Hama'nın sakinleri ve yöneticileri, ilerleyen Moğollardan kaçmak için Şam'a kaçtı. Ancak II. Baybars Şam'daydı ve Mısır Sultanı El-Nasir Muhammed'e Moğollarla savaşmaya gelmesi için bir mesaj gönderdi. Sultan, Suriye'de Moğollarla çatışmak için bir orduyla Mısır'dan ayrıldı ve Moğollar Hama'ya saldırırken geldi. Moğollar, padişahın ordusunu karşılamak için 19 Nisan'da Şam'ın dış mahallelerine ulaşmıştı. Memlükler daha sonra savaşın gerçekleşeceği Şakhab ovasına gittiler.

Muharebe

Savaş, Hicrî takvime göre 2 Ramazan 702'de veya 20 Nisan 1303'te başladı. Kutluşah'ın ordusu bir nehrin yakınında konumlandı. Çatışmalar, Kutluşah'ın sol kanadının 10.000 kişilik tugayıyla Memlük'ün sağ kanadına saldırmasıyla başladı. Mısırlıların ağır kayıplar verdiği rivayet edilir. Emirler Salar ve Baybars el-Caşnakir komutasındaki Memluk merkezi ve sol kanatları, Bedevi düzensizleriyle birlikte Moğollarla çatışmaya girdi. Moğollar, Mısır ordusunun sağ kanadında baskılarını sürdürdüler. Memlüklerin çoğu savaşın yakında kaybedileceğine inanıyordu. Ancak Memlük sol kanadı sabit kalmıştı.

Kutluşah daha sonra kuvvetlerinin zaferini izlemeyi umarak yakındaki bir tepenin tepesine çıktı. Ordusuna emirler verirken Mısırlılar tepeyi kuşattı. Bu, ağır, şiddetli çatışmalara yol açtı ve Moğollar tepede çok sayıda kayıp verdi. Ertesi sabah Memlükler, Moğolların Wadi Arram nehrine kaçmalarına izin vermek için kasıtlı olarak saflarını açtı. Moğollar nehre vardıklarında takviye alabildiler. Ancak Moğollar kendileri ve atları için çok ihtiyaç duydukları su kaynaklarını alırken, Sultan onlara arkadan saldırmayı başardı. Öğleye kadar süren müteakip çatışma şiddetliydi. Ertesi gün savaş bitmişti.[5]

Neticesi

Orta Çağ Mısır tarihçisi Makrîzî'ye göre, savaştan sonra Kutluşah, kuvvetlerinin yenilgisini bildirmek için Kushuf'ta İlhan Gazan'a ulaştı. Gazan'ın haberi duyunca öyle bir öfkeye kapıldığı ve burnu kanamaya başladığı bildirildi.[6]

Zaferi anlatmak için Mısır ve Şam'a mesajlar gönderildi ve padişah Şam'a gitti. Padişah Şam'dayken Memluk ordusu Moğolları Karyatayn'a kadar kovalamaya devam etti. Sultan Kahire'ye döndüğünde, zincirlenmiş savaş esirleriyle birlikte Bab al-Nasr'dan (Zafer Kapısı) girdi. Büyük zaferi kutlamak için Mısır'ın her yerinden şarkıcılar ve dansçılar çağrıldı. Kaleler süslendi ve kutlamalar günlerce sürdü.

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Mazor 2015, s. 123.
  2. ^ a b Waterson 2007, s. 210.
  3. ^ Mazor 2015, s. 124.
  4. ^ Kadri, Sadakat (2012). Heaven on Earth: A Journey Through Shari'a Law from the Deserts of Ancient Arabia ... macmillan. s. 187. ISBN 978-0-09-952327-7. 26 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  5. ^ Al- Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk
  6. ^ Quatremere, vol II, Translation.
Genel
  • Boyle, J. A. ((Ed.)). The Cambridge History of Iran: Volume 5 The Saljuq and Mongol Periods (İngilizce). 
  • Kurkjian, Vahan M. (2008). A History of Armenia (İngilizce). Indo-European Publishing. ISBN 9781604440126. 
  • Mazor, Amir (2015). The Rise and Fall of a Muslim Regiment: The Mansuriyya in the First Mamluk Sultanate, 678/1279-741/1341 (İngilizce). Bonn University Press. ISBN 978-3-8471-0424-7. 
  • Waterson, James (2007). The Knights of Islam: The Wars of the Mamluks (İngilizce). Greenhill Books. ISBN 978-1-85367-734-2. 


İlgili Araştırma Makaleleri

Ridâniye Muharebesi, 22 Ocak 1517 yılında Osmanlı Devleti ile Memlûk Sultanlığı arasında geçen muharebedir. Muharebeyi I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mercidâbık Muharebesi</span> I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu ile Kansu Gavri komutasındaki Memlük ordusu arasında gerçekleşen muharebe

Mercidâbık Muharebesi 24 Ağustos 1516 tarihinde I. Selim komutasındaki Osmanlı Devleti ordusu ile Kansu Gavri komutasındaki Memlûk Devleti ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Suriye'nin Halep şehrinin kuzeyinde gerçekleşen muharebe, Osmanlı ordusunun mutlak zaferiyle sonuçlanmıştır. Muharebenin sonucunda Memlûk Sultanı Kansu Gavri ölmüş, Memlûk kuvvetleri bozulmuş ve Suriye toprakları Osmanlı Devleti egemenliğine açılmıştır. Jane Hathaway'ın yazdığına göre Kansu Gavri'nin cesedi hiç bulunamadı ve çok geçmeden, onun cinler tarafından alınıp kaçırıldığına dair rivayetler yayıldı. Memlük İmparatorluğu, kuruluşundan beri, tarihi boyunca böyle bir meydan muharebesi kaybetmemiş ve hiçbir hükümdarını muharebe meydanında bırakmamıştır. Moğollar, İlhanlılar, Timur bile Memlükler'i böylesine bir mağlubiyete uğratamamışlardır. Bu bozgundan sonra Mısır'ı değilse bile, Suriye, Lübnan, Filistin, hatta Hicaz'ı Osmanlılar'ın eline düşmekten koruyabilecek hiçbir kuvvet kalmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ayn Calut Muharebesi</span> 1260 yılında Memlük Sultanlığı ile Moğol İmparatorluğu arasında yapılan muharebe

Ayn Calut Muharebesi,, 3 Eylül 1260'ta Memlük Ordusu ile İlhanlılar arasında, Celile Bölgesi'nin Ayn Calut mevkiinde yapılan muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Devleti</span> Geç dönem Orta Çağda Mısır ve Suriyede hüküm sürmüş olan bir devlet (1250–1517)

Memlûk Devleti resmî adıyla ed-Devletü't-Türkiyye, Eyyûbîlerin çöküşü ile Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır'ı ele geçirmesi arasında geçen üç yüzyıla yakın zaman diliminde Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti'ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517 yılına kadar ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır. Tarihyazınında devlet bu iki hâne başlıkları altında incelenmiş olup Bahrî Memlûklerin Türk kökenli olması dolayısıyla bu devirde yöneticiler daha çok Türklerden oluşurken daha sonraki dönemde Çerkesler asıl unsur olmuşlardır. Tarihçiler arasında; Memlûk devletinin Türk sultanlar döneminde askeri ve siyasi olarak doruğa ulaştığı, ardından ise Çerkesler döneminde uzun süreli bir gerileme dönemine girdiğine dair evrensel bir fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">İlhanlılar</span> İran merkezli Moğol devleti (1256–1335)

İlhanlılar veya İlhanlı Devleti, Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Orta Doğu'da kurulan Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Baybars</span> 1260-1277 arasında Memlûk Devleti sultânı

I. Baybars ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Rüknüddîn Baybars el-Bundukdârî, Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş Kıpçak asıllı Memlûk Devleti sultanıdır. Baybars, muhtemelen 15 yaşında köle olarak satın alınıp bir memlûk olarak yetiştirilmiş, yeteneği sayesinde hızla terfi ederek emirliğe kadar yükselmiştir. Mansure Muharebesi ve Ayn Calut Muharebesi'ni başarılı sevk ve idaresiyle bu muharebelerin kazanılmasında başrol oynamış ve ün kazanmıştır. Mısır Eyyûbî sultanı Turanşah'ı bir suikastla öldürmesinden sonra Kutuz sultan olmuş, Baybars çeşitli nedenlerle onu da öldürerek Memluk Sultanlığı hükümdarı olmuştur. Devletin gerçek anlamda kurucusu olarak kabul edilir. Pek çok Haçlı kalesini ve kentini ele geçirmiş, Levant'daki Haçlı varlığını birkaç sahil kentine kadar daraltmış, İlhanlılar'ın Kuzey Suriye'deki varlığına son vermiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'ni İlhanlı işgalinden kurtarmak için Anadolu'ya bir sefer düzenlemiş olmasına rağmen Anadolu Selçuklu yöneticilerinden vadedilen desteği göremeyince ülkesine geri dönmüştür.

Ketboğa Noyan, Moğol İmparatorluğu'na bağlı bir grup olan Naymanların Doğu Hristiyanıydı. Moğol İlhan Hülâgû'nun teğmeni ve sırdaşıydı ve 1258'de Bağdat'ın yağmalanması da dahil olmak üzere Ortadoğu'daki fetihlerinde ona yardımcı olmuştur. Hülâgû, Moğolistan'daki bir törene katılmak üzere kuvvetlerinin büyük bir kısmını yanına aldığında Ketboğa, Suriye'nin kontrolüne bırakıldı ve güneye, Kahire merkezli Memlûk Devleti'ne doğru devam eden Moğol baskınlarından sorumlu oldu. 1260 yılında Ayn Calut Muharebesi'nde öldürüldü.

I. Hâkim (tam adı: Ebû'l-'Abbâs ʿAhmed "el-Hâkim biʿEmr i’l-Lâh" ;, Ellidokuzuncu İslam Halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Gazan</span> 1295-1304 yılları arasında Moğol İlhanlının hükümdarı

Gazan Han veya Tatarların Hanı Kazaan, d. 11 Aralık 1271 – 25 Mayıs 1304), 1295-1304 yıllarında Moğol İmparatorluğunun İran'daki İlhanlı bölümünün 7. hükümdarıydı. Batı tarihçileri ona bazen Casanus veya Cassanus da derler.

Haçlı seferleri kronolojisi:

<span class="mw-page-title-main">I. Muhammed (Memlûk sultanı)</span> Memlûk Sultanı

I. Muhammed ya da Muhammed bin Kalavun, Mısır ve Suriye'de üç dönem saltanat sürmüş olan Türk asıllı Bahri hanedanından dokuzuncu Memluklu sultanı.

II.Baybars veya Baybars Çeşnigar tam ismiyle Malik Muzaffer Rukneddin Baybars Çeşnigar Mansuri 1309da bir komployla Memluk Sultanı Nasır Muhammed bin Kalavun'un yerine geçen ve 10 ay 24 gün gibi kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli ama Bahri Hanedanı'ndan onikinci Memlûk Devleti hükümdarı.

Birinci Humus Muharebesi, 10 Aralık 1260 tarihinde, Moğol İmparatorluğu'nun, Suriye'ye akınlar düzenleyen, İran kolu İlhanlılar ile Suriye'yi elinde bulunduran Eyyubiler Devleti arasında yapılmıştır. Moğollar Halep'i istilâ edip yağmaladıktan sonra ileri harekâta devam ederek Humus'a geldiler. Burada Hâlid b. Velîd'in kabri civarında meydana gelen ve I. Humus Savaşı olarak bilinen savaşta Eyyûbîler'in Humus, Hama ve Halep askerlerinden oluşan müttefik kuvvetleri karşısında bozguna uğradılar

<span class="mw-page-title-main">Vadi'l-Haznedar Muharebesi</span> Moğolların 1299da Memlüklere karşı kazandığı zafer

Vâdi'l-Haznedâr Muharebesi ya da Üçüncü Humus Muharebesi, Batı Suriye'de, Humus kentinin hemen kuzeydoğusundaki Vadi'l-Haznedar'da, Mısır kökenli Memlük Sultanlığı ve Moğol İmparatorluğu'nun, İran merkezli İlhanlı İmparatorluğu kolu ve bu kola yardım eden Kilikya Ermeni Krallığı ile Gürcü Krallığı arasında, 22-23 Aralık 1299 süresince yapılan ve Suriye Moğol Akınları içerisinde Moğol zaferiyle sonuçlanan tek savaştır. Bu savaş sonrasında, daha önceki 4 savaşı kaybeden Moğollar kendilerine güven kazanarak, güneye ilerlemiş ve 1303'te, yine Memlüklerle Şakhab Muharebesi'ni yapmışlardır. Ancak orada da yenilgiye uğrayan Moğol İmparatorluğu, Suriye akınlarına son vererek Suriye'yi terk etmişlerdir.

Elbistan Muharebesi ya da Elbistan Savaşı 15 Nisan 1277'de Sultan Baybars komutasındaki Memlük ordusuyla Tatavun Noyan komutasındaki Ermeni, Gürcü ve Selçuklu destekli Moğol ordusunun karşılaştığı muharebedir. Savaş, Elbistan Ovası'nın Kalfa çayırında cereyan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fâriskûr Muharebesi (1250)</span>

Fâriskûr Muharebesi, Yedinci Haçlı Seferi'nin son büyük muharebesidir. Muharebe, 6 Nisan 1250'de Fransa Kralı IX. Louis liderliğindeki Haçlılar ile Eyyubi Hanedanı'ndan Turanşah liderliğindeki Mısır kuvvetleri arasında yapıldı. Mansûre Muharebesi'nde daha önceki bir Haçlı yenilgisinin ardından, Fâriskûr, Haçlı ordusunun tamamen yenilgisiyle ve IX. Louis'nin ele geçirilmesiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Levant’ın Moğollar tarafından istilası</span> Suriyenin Moğol istilası (1260-1263)

1240'lı yıllardan itibaren Moğollar, Suriye'yi defalarca işgal ettiler veya bu yönde girişimleri olmuştur. Çoğu başarısız olmuş, ancak 1260 ve 1300'de Halep ve Şam'ı ele geçirerek ve Eyyubi hanedanını yok ederek bir miktar başarı elde etmişlerdir. Moğollar, başta Mısır Memlükleri olmak üzere bölgedeki diğer güçler tarafından her seferinde aylar içinde geri çekilmek zorunda bırakılmışlardır. 1260 sonrası çatışma Memluk-İlhanlı Savaşı olarak tanımlanır.

Kutluşah, Kutluşa veya Kutluğşah Frank kaynaklarında Cotlesse ), 13. yüzyılın sonlarında Moğol İlhanlı hükümdarı Gazan'ın generaliydi. Çok büyük ölçüde Hristiyan ülkesi Gürcistan'da ve özellikle Moğolların Suriye'yi işgali sırasında, 1303'teki rezil yenilgisi sürgüne gönderilmesine yol açana kadar aktifti. 1307'de Gilan'ın fethi sırasında öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Mari Muharebesi</span> 1266da Maride yapılan muharebe

Mari Muharebesi, 24 Ağustos 1266'da Mısır Memlûk Devleti ile Kilikya Ermeni Krallığı arasında yapılan bir çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Filistin'e Moğol akınları</span> 1260 ile 1300 arasındaki askeri istila

Filistin'e Moğol akınları, öncelikle 1260 ve 1300 yıllarında Suriye'deki geçici başarılı Moğol istilalarının ardından Haçlı Seferleri'nin sonlarına doğru gerçekleşmiştir. Bu istilaların her birinin ardından Moğolların güneye, Filistin'e ve Gazze'ye kadar uzanan akınlar düzenleyebildiği birkaç aylık bir dönem yaşandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.