İçeriğe atla

Şair Eşref

Şair Eşref, (d. 1847, Kırkağaç, Manisa - ö. 22 Mayıs 1912, Kırkağaç, Manisa), Türk şair ve kaymakam.

Türk edebiyatının hiciv ustasıdır. Tanık olduğu yolsuzlukların üzerine çekinmeden gitti. Hicviyelerini daha çok gazel, kaside, muhammes ve özellikle kıtalar biçiminde yazdı.

Yaşamı

Asıl ismi Mehmet Eşref'tir. Babası nüktedan ve hoşsohbet bir din adamı olan Usulizade Hafız Mustafa Efendi, annesi hafız ve şair olduğu rivayet edilen Arife Hanım'dır.[1] Gelenbe'de dünyaya geldi. Doğum yılı farklı kaynaklarda 1842-1853 arasında bir yıl olarak belirtilmiştir; Kaynakların çoğuna göre doğum yılı 1847'dir. Mehmet Zeki Pakal’ın, resmi sicili üzerinde yaptığı araştırmalar ise 1853 doğumlu olduğunu gösterir[2] Büyük dedesi Türk alim ve matematikçilerinden Gelenbevi İsmail Efendi’dir.[3]

İlköğrenimini Gelenbe'de tamamladı. Manisa'da Hatuniye Medresesi'nde Arapça ve Farsça dersleri aldı. Özel öğretmenlerden matematik, tarih öğrendi. 1870'te Manisa Vilayeti Tahrirat Kalemi'nde memur olarak göreve başladı.

Turgutlu, Akhisar ve Alaşehir'de mal müdürlüğü yaptı. Fatsa kaymakamlığına atandı. Arkasından Ünye, Acıpayam, Buldan ve diğer birçok ilçede kaymakam olarak çalıştı. Doğu illerinde bulunduğu sırada Ermenice konuşmayı ve Fransızca okumayı öğrendi.[4] Gördes kaymakamlığı görevi sırasında gördüğü yolsuzlukları şiirleriyle hicvetmesi ve gizli bir cemiyet kurduğu yolunda yapılan suçlamalardan dolayı bir yıl hapse mahkûm edildi.

Cezasının ardından İzmir'de gözetimde tutuldu. Tekrar bir jurnalle hapse düşme kaygısından ötürü 1903'te Mısır'a kaçtı. Bir süre Fransa, İsviçre ve Kıbrıs'ta yaşadı. Tekrar Mısır'a döndü, Curcuna isimli mizah dergisinde yazılar yazdı. 1904-1908 yılları arasında altı kitabı yayımlandı.

II. Meşrutiyet ilan edildikten sonra yurda döndü. İzmir'de Edeb Yahu, İstanbul'da Eşref (daha sonra Musavver Eşref adını aldı) isimli mizah dergisinde başyazarlık yaptı. Bu arada Turgutlu kazasında kaymakamlık (1908), Adana'da vali Muavinliği (1909) görevlerinde bulundu. 1909'da emekliye ayrılıp Kırkağaç'a yerleşti. Yaşamının kalan bölümünü burada geçirdi. Kimi kaynaklara göre 1910, kimilerine göre 1912 yılının 22 Mayıs günü hayatını kaybetmiştir.[2] Kırkağaç Mezarlığı'na defnedilmiştir.[5]

Sanat Anlayışı

Şair Eşref’in yergileri, Divan şiiri geleneğinin uzantısıdır; şekil bakımından Namık Kemal ile Ziya Paşa’nın şiirleriyle aynı çizgidedir. Yergi şiiri alanına getirdiği yenilik,içerik yönündedir. Kullandığı “nazım biçimleri”, “gazel”, “kaside”, “mesnevi” ve “kıt’a”dır. Ölçü olarak, hece ölçüsüyle yazdığı bir tek dörtlük dışında, “aruz ölçüsü”nü kullanmıştır.[6] Eserlerinde daha çok toplumsal konulara yer vermiştir..

Ölümünden sonra

1980 yılından sonra, Buldan belediye meclisinin aldığı bir kararla, Cumhuriyet mahallesinde Akçalar Camii’nin altındaki yola, Şair Eşref caddesi adı verilmiştir.[7]

İzmir ilinin Karşıyaka İlçesi'nde bir ilkokula adı verilmiştir.

Izmir'in Alsancak semtindeki büyük bir bulvara adı verilmiştir. Şair Eşref Bulvarı.

Başlıca Eserleri

  • Deccal (2 Kitap, 1904-1907, Kahire)
  • İstimdad (1905, Mısır)
  • Şah ve Padişah (1906, Kahire)
  • Hasbihal yahut Eşref ve Kemal (1908)
  • İran’da Yangın Var (1908, İstanbul).

Ölümünden sonra yayımlananlar

  • Şair Eşref Külliyatı (1928)
  • Meclisi Mebusan (1928)
  • Bergüzar (1928-29
  • Kuyruklu Yıldız (1929)
  • Rüya (1929)
  • Kıt’alar ve Hikâyeler (1929)
  • Deccal (3. Kitap)

Kaynakça

  1. ^ "Faruk Huyugüzel , Şair Eşref, Diyanet İslam Ansiklopedisi". 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  2. ^ a b Hisar Dergisi (sayı:16, Ağustos 1951)
  3. ^ "Sait Kapıcıoğlu, Şair Eşref-Ünye Kaymakamı-186-1887, Ünye Kent gazetesi, 25.03.2010". 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
  4. ^ "Yüksel Şen, Ünye'nin Şair Kaymakamları, Ünye Ticaret ve Sanayi Gazetesi Yıl : 3, Sayı : 26, Nisan/1997". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
  5. ^ Manisa il yıllığı, 1967. Ticaret Matbaacılık. 1968. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020. 
  6. ^ "Cumhur Çilesiz, Bürokrasi ve Mizah, İdarecinin Sesi dergisi, Sayı: Ocak - şubat / 2012" (PDF). 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
  7. ^ "Süavi Uyum, Şair Eşref, Buldan'da Yaşam gazetesi, Erişim tarihi:29.05.2014". 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

İbrahim Sadri (Eren), Türk sunucu, televizyoncu, şair ve tiyatrocu.

Kaside, genellikle din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan bir şiir formudur. Ancak kaside biçiminin şiirin farklı konuları için de kullanıldığı vakidir. Kaside sanatı, öncelikli olarak Araplar tarafından geliştirilmiştir. Kaside, klasik Arap şiirinin en yüksek hali kabul edilmektedir. Eski Arap edebiyatında kasideler birkaç farklı dahili kısımdan oluşacak şekilde nazmedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gazel</span> divan edebiyatının aşktan bahseden temel şiir biçimi

Gazel, Türkçe Divan edebiyatının en yaygın nazım şeklidir. Gazel sözcüğü sözlük tarifi ile "kadınlarla sevgi üzerine konuşmak, söyleşmek" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Manisa Celal Bayar Üniversitesi</span> Manisada kurulu devlet üniversitesi

Manisa Celal Bayar Üniversitesi, 11 Temmuz 1992 tarihinde Manisa'da kurulan devlet üniversitesidir.

Âşık Dertli, Türk halk ozanı. Bolu Çağa'nın Şahnalar köyünde doğdu. Asıl adı İbrahim ve mahlası Lütfi'dir. Geçimini aşık kahvelerinde saz çalıp şiir söyleyerek sağlamıştır. İstanbul, Konya ve Mısır'da bulunmuştur. Divan, halk ve tekke edebiyatlarındaki geniş kültürü sayesinde daha sağlığında yaygın bir şöhret kazanmış, divanı taş baskısıyla birçok defa basılmıştır. Fuzûlî, Âşık Ömer, Gevheri gibi şairlerin etkilerini taşıyan Dertli, çağının öbür saz şairleri gibi aruzla gazeller, divanlar, kalenderiler yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Âkif Ersoy</span> Türk şair, veteriner hekim, öğretmen ve siyasetçi

Mehmed Ragîf, daha sonra Mehmet Âkif Ersoy, Türk şair, veteriner hekim, öğretmen ve siyasetçidir.

Sünbülzade Vehbî, 18. yüzyılın dîvan şairlerindendir. Asıl adı Mehmet olup, Maraş'ta 'Sünbülzadeler' olarak anılan ailenin bireylerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Nuvas</span> Fars şair

Ebu Nuvas veya tam ismiyle Ebu Nuvas el-Hasen b. Hani el-Hakami, Abbâsî Döneminin en meşhur şairidir. Özellikle hamriyyâtı ile tanınmaktadır.

Arap Edebiyatı, anadili Arapça olan ulusların ortaya koymuş oldukları edebiyat eserlerini kapsar. Arapça Arap Yarımadası'nda ilkçağlardan beri kullanılan bir dildir. İslam dininin ortaya çıkışından sonra yayılarak İspanya'dan Endonezya'ya kadar uzanan bir alanda 600 yıl boyunca kültür dili durumuna gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Bedrettin Uşaklı</span> Türk şair, bürokrat ve siyasetçi

Ömer Bedrettin Uşaklı, Türk şair, bürokrat ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun yönetim birimi

Aydın Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir.

Nüzhet Erman, Türk bürokrat ve şairdir.

Mustafa Hakan Güvençer,, Türk bürokrat.

Şerif Yılmaz,, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Kaytazzade Mehmed Nazım</span>

Kaytazzade Mehmet Nazım,, Kıbrıslı şair, yazar, bürokrat.

Hoca Dehhani, Horasanlı şair ve bilim insanı. Divan Edebiyatı'nın ilk şairidir. 13. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında yaşamıştır.

Enderunlu Vasıf (1771-1824) veya Enderunlu Osman Vasıf Bey, Osmanlı divan şairi. 19. yüzyılda muhammes, gazel ve şarkılarıyla tanınan şairin asıl adı Osman'dır.

Cevdet Can, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Karadeniz</span> Türk bürokrat

Yaşar Karadeniz,, Türk bürokrat.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.