Şahabeddin Uzluk

Şahabeddin Uzluk (5 Mayıs 1900 - 4 Temmuz 1989), Türk yüksek mimar, sanat tarihi araştırmacısı, ressam, yazar, fahrî sanat tarihi doktoru.

5 Mayıs 1900 Cumartesi günü Konya’da Mevlana Türbesi civarında dünyaya geldi. Babası Mesnevihan soyundan subay Ahmed Hamdi Bey, Annesi Mevlâna soyundan Ali Çelebi’nin kızı Ayşe Sıdıka Hanım’dır. Ünlü tıp tarihi mütehassısı Prof. Dr. Feridun Nâfiz Uzluk 1902-1974)’un büyük kardeşidir.

İlk çocukluk dönemi Konya Ereğlisi’nde geçti. Babası, 1905 senesinde subay olarak görevli bulunduğu Beyşehir Taburu ile birlikte gittiği Yemen’de şehit düşünce küçük yaşta yetim kaldı ve yakın akrabalarının yaşadığı Konya’da Şems Mahallesi’nde annesi Ayşe Sıdıka Hanım tarafından büyütüldü.

ilkokulu Ereğli'de orta okulu Konyada okudu. Konya Sultanî’sinden 1919’da mezun oldu ve mütârekenin ardından, kardeşiyle birlikte 1919 yılında yüksek tahsil görmek için İstanbul’a gitti. Konya Çelebisi Abdülhalim Çelebi’nin tensip ve tavsiyesi ile İstanbul’daki tahsillleri boyunca Galata Mevlevihanesi'nde ikamet etti. Çocukluk ve gençlik dönemlerini mevlevî muhitinde geçiren Şahabeddin Uzluk, Mevlevi terbiyesi ile yetişti, öğrencilik yıllarında yazı hayatına atıldı. İstanbul’da Millî Mecmû‛a’nın daimî tahrir hey’eti arasına girerek burada sanat ve sanat tarihi ile ilgili yayılar neşretti. 1919-1923 yılları arasında Sanâyi-i Nefîse Mekteb-i Âlîsi'nde mimarlık tahsil ederek yüksek mimar olan Şahabeddin Uzluk 1924 yılında Almanya'ya gitti.

Münih Teknik Üniversitesi'nde İ. Fischer’in “Şehircilik Dersleri”ni takip etti. Klasik Mimarî ve Rönesans Devri dersleri aldı. Weimar’da bulunan Devlet Yüksek Mimarlık Mektebine devam etti. Enkelman’dan heykeltıraşlık dersleri aldı. Berlin’e geçerek Ankara şehir mimarisini hazırlayan Alman şehir plancısı-mimar Hermann Jansen (1869-1946)'in yardımcısı olarak Ankara'nın planlanmasında görev aldı. 1935 yılında diplomasını alarak 1936 yılında da Türkiye’ye döndü. Urfa imar Müdürlüğü'ne tayin edildi ancak buraya gitmeyerek Konya’daki Askeri Ortaokul'un Almanca öğretmenliği görevine geçti. Öğretmenliğin yanı sıra, mimarlık tarihi, sanat tarihi ve resim sahalarında çalışmalarını sürdürdü. Bu sahalarda kitaplar yazdı, araştırmalar yaptı ve yazdıklarını neşretti.

Mimarlığının ve öğretmenliğinin yanında ressamlığıyla da kendini gösterdi ve resim sergileri açtı. Uzluk, 1946 yılında Mevlana törenlerinin ihyâsı için çalışmalara girişmiştir. Faaliyetlerine katıldığı halk evlerinde idarî sorumluluk aldı ve bir dönem Konya Halk Evi başkanlığını üstlendi. Konya'da Türkiye Anıtlar Derneği’nin Konya şubesini kurma çalışmalarını 1951 yılında başlatmış ve 1952 senesinde kurduğu Türkiye Anıtlar Derneği Konya Şubesi’nin 1989 yılına kadar başkanlığını yürütmüştür. 1 Eylül 1985 günü düzenlenen bir törenle “Selçuk Üniversitesi Sanat Tarihi Fahri Doktoru” unvanını aldı. 1951 yılında, Konyalı Miralayzade Salih Bey’in kızı Türk Anneler Derneği başkanı, Nimet Uzluk Hanımla evlendi. 4 Temmuz 1989 Salı günü Şeyh Sadreddîn Konevî Mahallesi Ferit Paşa (İstasyon Caddesi) Horozlu Sitesi’ndeki evinde vefat etti. Mezarı Konya’da Üçler Mezarlığı’ndadır.

• Türk Resim Sanatı, 1931 İstanbul Kainat Kütüphanesi
• “Selçuki ve Osmanlı Çinileri İşçiliği”, Millî Mecmua, c. 8/87 (1 Haziran 1927)1401-1402.
• Selçuklu ve Osmanlı Çini İşçiliği, (1931) İstanbul: Kâinat Kitaphânesi, 29 s.
• Türk Resim Sanatı (İstanbul Kainat Kütüphanesi)
• Konya’lı Mimar Hacı Alaeddin
• Şehir Mimarisinde Mezarlıklar, 1931, İstanbul Belediyesi.
• Konya Selçuklu Sarayı, 1936, Konya.
• Sinan bin Abdülmennan, architekt, Şahabettin Uzluk, Konya: Babalık Basımevi, 1936, 30 s.
• UZLUK, Şehabettin; “Anadolu’da Selçuklu Hastahaneleri”, Türk Tıp Tarihi Araştırmaları, 12 (1939) s.135-146.Selçuklularda Şehir Mimarisi (1939)
• Konya Abideleri,' 1939, Konya.
• "II. Türk-Anadolu Resim Mektebi", Konya Mecmuası, 39 (1942).12-26.
• Mevlana’nın Ressamları, Konya Halkevi Güzel Sanatlar Komitesi yayınları seri 1, 1945, Cumhuriyet Halk Partisi Konya Halkevi, Yeni Kitap Basımevi, 91 s.
• Mevlânâ'nın Türbesi, Konya Halkevi, Güzel Sanatlar Komitesi Yayınları, Seri: 1 No. 2. Konya 1946, 189 S.,
• Mevlevîlikte Resim ve Resimde Mevlevîler, 1957, 155+18 s. 15 TL, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Seri: I No.: 5.
• Kelük bin Abdullah, (1935) Konya: Babalık Basımevi
• “Mevlana’nın Tabipleri Ekmeleddin Müeyyet-Beyhekim ve Gazanfer”, I Milletler Arası Mevlana Kongresi, Konya 1987.

“Felekâbât Sarayı Konya’nın Neresinde İdi, Kim İnşa Ettirdi, Çatısını Hangi Mimar Çattı?”, Türk Tarih Kurumu Bildiriler VII (1972), C. I, 374-381;

• Konya Köşkü, Friedrich Theodor Sarre, [Çeviren: Şahabettin Uzluk], 1967, VIII+130 S., Türk Tarih Kurumu Yayınları, IV: 7.
• Konya Köşkü, Friedrich Theodor Sarre, [Çeviren: Şahabettin Uzluk], 1989 (2. Baskı), VIII+130 S., 7,500 TL, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, IV: 79.

• ŞAFAK, Yakup, (03 Ocak 2009) “Şahabettin Uzluk"un Notlarında İstanbul"daki Mevlevi Muhitinden Hatıralar” http://akademik.semazen.net/author_article_detail.php?id=1236 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• KARPUZ, Prof. Dr. Haşim, “Türkiye Anıtlar Derneği Konya Şubesini Var Eden Uzluk Ailesi”, Merhaba-Akademik Sayfalar, (3 Temmuz 2013) 366.
• KAYSERİ, İlhan, “Mevlana’nın Soyundan Gelen Konyalı Bilim ve Sanatçı Dr. Şahabbettin Uzluk”, Merhaba Gazetesi: Akademik Sayfalar, C. 7, nr. 25, 4 Temmuz 2007.