İçeriğe atla

Şagora Kilisesi

Koordinatlar: 41°06′37″K 41°57′15″D / 41.11028°K 41.95417°D / 41.11028; 41.95417
Şagora Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumGümüşhane, Ardanuç
Koordinatlar41°06′37″K 41°57′15″D / 41.11028°K 41.95417°D / 41.11028; 41.95417
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumHarabe
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma? (Orta Çağ)
Özellikler
MalzemelerKesme taş, dolgu duvar

Şagora Kilisesi (Gürcüce: შაგორას ეკლესია), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Gümüşhane köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Aynı adı taşıyan köyün kilisesi olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Tarihçe

Şagora Kilisesi'nin bulunduğu Klarceti, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak Osmanlı idaresinin kısa bir zaman sonra, 1574 tarihinde gerçekleştirdiği tahrirde bir yerleşim olarak Şagora geçmez. Bu yerleşimin, burada gümüş madeni çıkması nedeniyle Gümüşhane olarak kaydedildiği tahmin edilmektedir. Bu tarihte Gümüşhane köyü 55 Hristiyan haneden oluşuyordu.[2] Şagora Kilisesi'nin bu Hristiyan nüfusun olduğu anlaşılmaktadır. Şagora 20. yüzyılın başlarında Rusça haritada (1900-1914) kilise kalıntısının bulunduğu yer olarak işaretlenmiştir.[3]

Gürcüce bir yer adı olan Şagora adının, orta anlamındaki "şua" (შუა) ile tepe anlamındaki "gora" (გორა) kelimelerinden türemiş olan ve "orta tepe" anlamına gelen Şua Gora'dan (შუა გორა) değişime uğradığı tahmin edilebilir.[4][5]

Mimari

Şagora Kilisesi, Gümüşhane köyünün 1 kilometre güneydoğusunda yer alır. Yapı dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiştir. Ancak günümüze duvar kaplama taşları tamamen dökülmüştür. Tek nefli köy kilisesi olan yapıdan geriye duvarların bazı kısımları kalmıştır. Günümüze kalan doğu ve güney duvarları bir bütün halinde değildir. Ayrıca kilisenin kuzeydoğu köşesinin küçük bir bölümü ayakta durmaktadır. Kuzey duvarında yıkık ve genişlemiş halde bir pencere bulunmaktadır. Kalan izlerden kilisenin duvarlarının orta büyüklükse kesme taşlarla kaplı olduğu anlaşılmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 107. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  2. ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
  3. ^ "Pavle İngorokva, Giorgi Merçule: Onuncu Yüzyıl Gürcü Yazarı (გიორგი მერჩულე: ქართველი მწერალი მეათე საუკუნისა), Tiflis, 1954, s.317". 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023. 
  4. ^ "შუა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 29 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  5. ^ "გორა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 29 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gümüşhane, Ardanuç</span>

Gümüşhane, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

Suagara Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı adını taşıyan Suagara köyünde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Eklevana (ეკლევანა) mahallesinde bulunduğu için Eklevana Kalesi olarak da bilinmektedir.

Agaraki Manastırı, Akriaki Manastırı olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Sındıran köyünde Orta Çağ'dan kalma kaya manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çala Kilisesi (Yusufeli)</span>

Çala Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde sular altında kalmış olan Yusufeli kasabasında Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Eski Ahalta köyünün Çala (ჭალა) mevkiinde bulunduğu için Çala Kilisesi olarak anılır.

Muriana Kilisesi, Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Bağdaşen köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Bu yapı, ortdan kalkmış olan ve yöre halkı tarafından "Muriana" olarak adlandırılan köyün kilisesiydi.

Suagara Kilisesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Suagara olan Soğanlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Mekereti (მექერეთი) mahallesinde bulunduğu için Mekereti Kilisesi olarak da bilinir.

Kvatetrisi Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Kvatetrisi olan Kireçli köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Kokoleti Harabeleri, Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Korucular köyünün sınırları içinde bulunan yapı kalıntılarıdır. Bu yapı kalıntılarının ortadan kalkmış olan Kokoleti köyünden kaldığı tahmin edilmektedir.

Ahoti Klisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Ahoti olan Kömürlü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Utavi Kalesi, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Utavi olan Bostancı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Köyün Ahalta mahallesinde bulunduğu için Ahalta Kalesi olarak da bilinir.

Bardisi Kilisesi (Gürcüce): ბარდისის ეკლესია), Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Bardisi (Bardız) olan Gaziler köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Ğvime Kilisesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Ğvime olan Kumlukoz köyünde Orta Çağ'da kalma Gürcü kilisedir.

Kishakapı Kilisesi veya Kartsha Kapısı Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Kartshakari / Kishakapı olan Derekapı köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Tavzeti Kilisesi veya Tauzeti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Bugün Okurlar adını taşıyan Tavzeti adlı yerleşimin ibadet yeriydi.

Tzinobani Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Ortadan kalkmış bir yerleşim olan Tzinobani köyünün kilisesiydi.

Koditzkaro Kilisesi veya Kodistzkaro Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Koditzkaro olan Akyaka köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün Türkçeye yerleşmiş adından dolayı Kodushara Kilisesi veya Koduzhara Kilisesi olarak da bilinir.

Koziri Kilisesi veya Kodziri Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Aralık köyünde, eski adı Koziri olan Meşedibi mevkiinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Aşağı Klaskur köyünde bulunmasından dolayı Aşağı Klaskur Kilisesi olarak da anılır. Meşedibi mevkiinde günümüze kalıntıları ulaşan iki dinsel yapıdan biridir.

Cvarebi Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Cvarebi olan Şalcı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisesidir.

Hozabiri Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Çihishevi olan Yanıklı köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Hozabiri Kilisesi, eski Hozabiri köyünün kilisesiydi ve bundan dolayı bu adla anılmaktadır.

Çala Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurumu ilinin Uzundere ilçesinde, Uzundere kasabasının eski adı Çala olan Çaybaşı mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.