İçeriğe atla

Şafak Yolculuğu Operasyonu

Şafak Yolculuğu Operasyonu
2011 Libya bombardımanı'nın parçası.

USS Barry'den atılan Tomahawk füzesi, 19 Mart 2011
Tarih19 Mart 2011 — 31 Mart 2011
Bölge
Sebep Kaddafi güçlerinin muhalif güçlere karşı yürüttüğü askeri operasyonlar.
Sonuç Kesin NATO zaferi
Uçuşa yasak bölge oluşturuldu.
Taraflar
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik DevletleriLibya Libya Arap Cemahiriyesi
Komutanlar ve liderler
Amerika Birleşik Devletleri Barack Obama
Amerika Birleşik Devletleri Amiral Samuel Locklear
Amerika Birleşik Devletleri General Carter Ham
Libya Muammer Kaddafi
Libya Seyfülislam Kaddafi
Libya Khamis Kaddafi
Güçler
Bilinmiyor
Kayıplar
Yok

Şafak Yolculuğu Operasyonu, Birleşik Devletler'in Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır.[1] Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Fransa'nın Harmattan Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.[2] Operasyon diğer koalisyon güçleri ile aynı gün başlamış ve ilk aşamada Tomahawk füzeleri kullanılmıştır.[3]

Komuta

Operasyon, General Carter Ham komutasındaki ABD Afrika Komutanlığı tarafından yürütülürken, operasyonun taktik komutanlığı ise Amiral Sam Locklear tarafından USS Mount Whitney'den yürütülmektedir.[1][4]

Konuşlandırılmış kuvvetler

Operasyon özeti

1. gün: 19 Mart 2011

Koalisyon güçleri hava saldırıları ile Kaddafi yönetimindeki askeri hedeflere yönelik füze bombardımanı başlattı. Pentagon, "ABD'nin operasyonda öncü konumda" olduğunu belirtti ve 112 Tomahawk'ın Kaddafi güçlerine karşı kullanıldığını ve özellikle başkent Trablus çevresindeki 20 hava savunma sisteminin vurulduğu bildirdi.[1][8][9] Ayrıca Pentagon raporlarında Birleşmiş Milletler tarafından uçuşa yasak bölge ilan edilen Libya topraklarında Amerikan savaş uçaklarının yalnızca Kaddafi güçlerini hedef alacağı geçmiştir.[10]

Libya resmi haber ajansı ise Kaddafi’nin başkentteki ikametgâhında insan kalkanı oluşturulduğunu açıklarken, saldırılarda sivil hedeflerin vurulduğunu bildirdi.

2. gün: 20 Mart 2011

  • 00:17: Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez operasyona tepki gösteren ilk devlet başkanı oldu ve Libya'ya askerî müdahaleyi eleştirdi.[11]
  • 01.05: ABD, Libya hava savunma sistemlerine büyük ölçüde zarar verildiğini bildirdi.
  • 02.02: ABD, yirmiden fazla hedef vurulduğunu açıkladı.[1][12]
  • 03.11: Libya devlet televizyonu saldırılarda 48 kişinin öldüğünü 150 kişinin de yaralandığını açıkladı.[13]
  • 13.24: Libya'ya yönelik hava operasyonları sırasında 3 ABD bombardıman uçağının, Libya'nın önemli bir hava üssünü de bombaladığı bildirildi. Ayrıca ABD Genelkurmay Başkanı şu ana dek sivil kayıp rapor edilmediğini açıkladı.
  • 13.39: ABD Ordusu savaş uçaklarının Libya'da hava operasyonuna başladığını bildirdi.
  • 14.30: Libya devlet televizyonu saldırılarda ölenlerin sayısının 64'e yükseldiğini açıkladı.

Kaynakça

  1. ^ a b c d "News Article: Coalition Launches Operation Odyssey Dawn". Defense.gov. 12 Mart 2009. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  2. ^ "Operation Ellamy: Designed to strike from air and sea". The Independent. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  3. ^ "Gunfire, explosions heard in Tripoli". CNN. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2011. 
  4. ^ General Carter Ham, U.S. Army (19 Mart 2011). "STATEMENT: AFRICOM Commander on Commencement of Military Strikes in Libya". Statement. AFRICOM. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  5. ^ a b c d "Wide array of U.S. warplanes used in Libya attacks". CNN. 20 Mart 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2011. 
  6. ^ "Crisis in Libya: U.S. bombs Qaddafi's airfields". CBS News. 20 Mart 2011. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2011. 
  7. ^ "'Odyssey Dawn': U.S. cruise missiles herald the beginning of the end for Gaddafi as the West loses patience with Libya". Daily Mail. 20 Mart 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Marcus, Jonathan (19 Mart 2011). "Libya: Coalition launches attacks from air and sea". Bbc.co.uk. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  9. ^ "Libya operasyonu başladı". Euronews.net. 19 Mart 2011. 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  10. ^ US leads 'Odyssey Dawn' initial attack on Libya 12 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Christian Science Monitor. 19 March 2011
  11. ^ "Operasyona tepkiler geliyor". Dipnot.tv. 20 Mart 2011. 23 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2011. 
  12. ^ General Carter Ham, U.S. Army (19 Mart 2011). "STATEMENT: AFRICOM Commander on Commencement of Military Strikes in Libya". U.S. Africa Command. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  13. ^ "Libya devlet televizyonu: Saldırılarda 48 kişi öldü, 150 kişi de yaralandı". Timeturk.com. 20 Mart 2011. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya (Arapça: ليبيا, romanize: Lībīyā adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihî bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">İncirlik Hava Üssü</span> Türk Silahlı Kuvvetlerine ait hava üslerinden biri

İncirlik Hava Üssü, Türkiye'nin Adana şehrinin İncirlik semtinde bulunan, 3320 dönümden biraz daha büyük bir Türk hava üssüdür. Üs, 1,7 milyon nüfuslu bir kentsel alan içerisinde, şehir merkezinin 10 km (6 mi) doğusunda ve Akdeniz'den 32 km (20 mi) içeride yer almaktadır. Hava üssünün başlıca kullanıcıları Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri olmakla birlikte, zaman zaman Kraliyet Hava Kuvvetleri ve Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktadır. Aynı zamanda İspanyol Ordusu'nun 74. Uçaksavar Topçu Alayı'na da ev sahipliği yapmaktadır. Üs, üzerindeki tüm tesislerle birlikte Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir.

<span class="mw-page-title-main">Domuzlar Körfezi Çıkarması</span> ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi

Domuzlar Körfezi Çıkarması, 1961 yılında ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi. Adını, çıkarmanın yapıldığı körfez olan Playa Giron'dan almıştır.

TCG <i>Gelibolu</i> (F-493) Türk Deniz Kuvvetlerine ait Gabya sınıfı fırkateynlerden biri

TCG Gelibolu (F-493), USN'deki adı: USS Reid (FFG-30), Türk Deniz Kuvvetleri'nde hizmet etmekte olan Gabya sınıfı fırkateynlerden biri.

<span class="mw-page-title-main">Pearl Harbor Saldırısı</span> Japon kuvvetlerinin ABD güçlerine yaptığı ani baskın

Pearl Harbor Saldırısı, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'nin 7 Aralık 1941 sabahı Hawaii adalarının Oahu adasında bulunan Pasifik Filosu ve Pearl Harbor askerî üslerine karşı düzenlediği sürpriz saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ko-hyoteki sınıfı denizaltı</span>

Ko-hyoteki sınıfı Japon cep denizaltısı güverte numaralarına sahipti ama isimleri yoktu. Basitçe genel olarak ana denizaltının güverte numaralrı ile anılırlardı. Örneğin I-16 tarafından taşınan cep denizaltısı I-16 cep denizaltısı olarak anılırdı. Cep denizaltısının güverte numarası "HA" ile başlardı ama bu numara güvertede değil güverte içindeki üretim plakasında yer alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Kaga (uçak gemisi)</span>

Japon Uçak Gemisi Kaga , Japon İmparatorluk Donanması için aslında bir zırhlı olarak tasarlamış bir uçak gemisidir. Geminin adı Japonya'nın eski eyaletlerinden Kaga-no-kuni günümüzdeki Ishikawa-ken'den alınmıştır. Pearl Harbor saldırısında görev almış ve 4 Haziran 1942 tarihinde Midway savaşında batırılmıştır

<i>Kamikaze</i> Bir tür saldırı şekli

Kamikaze veya resmî ismiyle Şinpū Tokubetsu Kōgekitai (神風特別攻撃隊), II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Pasifik Cephesindeki Japon İmparatorluğu'na bağlı savaş uçakları tarafından, Amerika Birleşik Devletleri savaş gemilerini batırmak veya tahribat vermek için düzenlenmiş konvansiyonel intihar dalışlarına verilen isimdir. Kamikazeler, Japon Özel Saldırı Birimleri'nin bir alt koluydu ve bünyesinde yeminli Japon savaş pilotlarını bulunduruyordu.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2011 Libya askerî müdahalesi</span>

2011 Libya bombardımanı, 19 Mart 2011'de UTC saati ile 16:45'te başlayan, Libya'daki karışıklığı düzeltme amaçlı operasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Harmattan Operasyonu</span> 2011 Fransız askeri operasyonu

Harmattan Operasyonu, Fransa'nın Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Şafak Yolculuğu Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.

Ellamy Operasyonu, Birleşik Krallık'ın Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Fransa'nın Harmattan Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Şafak Yolculuğu Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi</span> Libya tarihi (1977-2011)

2 Mart 1977'de Genel Halk Kongresi (GHK), Kaddafi'nin emriyle "Halk Otoritesinin Kuruluş Bildirgesi"ni kabul etti ve Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi ilan etti. Kaddafi devletinin resmi siyaset felsefesinde "cemahiriye" sistemi ülkeye özgüydü, ancak Kaddafi'nin tüm Üçüncü Dünya'ya uygulanması için önerdiği Üçüncü Uluslararası Teorinin gerçekleşmiş hali olarak sunuldu. GHK ayrıca feshedilmiş Devrimci Komuta Konseyinin geri kalan üyelerinden oluşan ve Kaddafi'nin genel sekreter olduğu GHK Genel Sekreterliğini oluşturdu ve Bakanlar Kurulunun yerini alan Genel Halk Komitesini atadı. Komite üyeleri artık bakan değil, sekreter olarak adlandırıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Mart 2016 Kuzey Irak Operasyonları</span>

Mart 2016 Kuzey Irak Operasyonları, Türk Hava Kuvvetleri tarafından 18 Mart 2016 tarihinde saat 20.40-22.00 arasında Kuzey Irak'ta bulunan Sinat, Haftanın ve Gara bölgelerine 20 adet savaş uçağıyla, 19 Mart 2016 sabahı 06.50-07.40 saatleri arasında yine Hakurk bölgesinde PKK'ya ait tespit edilen hedeflere 10 adet savaş uçağıyla düzenlenen operasyon. Genelkurmay Başkanlığı resmî sitesinden yapılan açıklamada operasyonların düzenlendiği hedeflerin arasında yine PKK'ya ait mühimmat deposu, korugan ve sığınaklar bulunmaktadır.

<i>Amerikan uçağını parçalayan yumruk heykeli</i>

Amerikan Uçağını Parçalayan Yumruk Heykeli, altın renkli bir heykeldir. Libya'nın Misrata şehrinde bulunmaktadır. Eskiden Libya'nın başkenti Trablus'taki Bab al-Azizia yerleşkesinde bulunmaktaydı. Heykel, 1986 yılında Libya'nın ABD uçakları tarafından bombalanmasının ardından ülkenin lideri Albay Muammer Kaddafi tarafından yaptırıldı. Savaş uçağını sıkan bir el ve kol şeklinde inşa edilmiştir. 1986 bombalamasında bir F-111'in Libya hava savunma birimleri tarafından düşürülmesini sembolize etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

<span class="mw-page-title-main">Nimitz sınıfı uçak gemisi</span>

Nimitz sınıfı, nükleer güçle çalışan 10 uçak gemisinin hizmet ettiği Birleşik Devletler Donanması sınıfıdır. Sınıfın öncü gemisi ismini Chester W. Nimitz'den almıştır. 1.092 fit toplam uzunluğu ve 100.000 İngiliz tonu ağırlığı ile Nimitz sınıfı gemiler, USS Gerald R. Ford 2017 yılında hizmete girene kadar inşa edilen en büyük savaş gemileriydiler.

<i>Giuseppe Garibaldi</i> (C551)

Giuseppe Garibaldi, İtalya Donanması için inşa edilmiş bir uçak gemisidir. Giuseppe Garibaldi, uçuş güvertesine sahip olan, sabit kanatlı uçakların iniş kalkışına uygun olarak inşa edilen ilk İtalyan gemisidir. Kısa kalkış ve dikey iniş (STOVL) uçakları ve helikopterleri ile donatılmıştır. Giuseppe Garibaldi Somali, Kosova, Afganistan ve Libya açıklarındaki muharebe hava operasyonlarında yer aldı.