İçeriğe atla

Şükrullah

Şükrullâh (d. y. 1388 - ö. 1488), 15. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı tarihçisi. Behcetü't Tevârîh adlı tarih kitabının yazarı olarak ün yapmıştır.

Yaşamı

Doğumunun 1388'de Amasya'da olduğu kabul edilmektedir.[1][2] Tam adı Şükrüllah bin İmâm Şihâbeddîn Ahmed bin İmâm Zeyneddîn Zekîdir.

Osmanlı ilmiye sınıfına mensuptur. II. Murad ve II. Mehmed dönemlerinde 22 yıl Osmanlı Devleti hizmetinde çalışmıştir. II. Murad döneminde Karamanoğulları Beyliği'ne elçi olarak gönderilmiştir.

1488 yılında İstanbul'da ölmüştür. Mezarı İstanbul Şeyh Ebul Vefa Camii'nde bulunmaktadır.

Tarih eseri

Şükrullâh, Behcetü't Tevârîh isimli eserini 1456'da yazmaya başlamış, 1459'da tamamlamış ve II. Mehmed'in sadrazamı Veli Mahmud Paşa'ya sunmuştur. Farsça olarak yazılan bu eser Kanuni devrinde 1530 senesinde Türkçeye çevrilmiştir.

Behcetü't Tevârîh on üç kısımdan oluşmuştur ve dünya tarihinin anlatılmasını hedeflemiştir.[3] Eserin sekizinci kısmı, II. Mehmed'in tahta çıkmasına (1451) kadarki Osmanlı tarihinden bahsetmektedir.

Behcetü't Tevârîh diğer Osmanlı tarih yazarları tarafından (özellikle Karamani Mehmet Paşa, Sarıca Kemal, Ruhi Çelebi, Mehmet Zaim) kaynak olarak kullanılmıştır. Osmanlılarla ilgili son kısmı 1939-49'da iki defa Türkçeye çevrilerek neşredilmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Franz Babinger'e göre ise 1386 yılında doğmuştur.
  2. ^ Bazı kaynaklar Şirvan doğumlu olduğunu bildirmektedirler.
  3. ^ C. Imber bu eserin Ahmedî'nin İskendername yapıtının son kısmı olan Dâstân-i Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman eserine benzediğini ifade etmiştir. Imber, Colin (1990),The Ottoman Empire 1300-1481, İstanbul: The Isis Press
  4. ^ Şükrüllah bin Şehabettin Behcetü't Tevârîh İçinde: Nihal Atsız (1949) Osmanlı Tarihleri, İstanbul: Türkiye Yayınevi say. 37-76

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sokollu Mehmed Paşa</span> 36. Osmanlı sadrazamı

Sokollu veya Sokullu Mehmed Paşa, I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. II. Selim'in damadı ve Esmehan Sultan'ın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Ahmed</span> 14. Osmanlı padişahı (1603–1617)

I. Ahmed, 14. Osmanlı padişahı ve 93. İslâm halifesidir. Sultan III. Mehmed ve Handan Sultan'ın oğludur. Sancağa gitmeyip tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Saltanatı boyunca sefere gitmemiştir. Saltanatında Celali isyanları bastırılmıştır. Tarihi yarımadada bulunan ve Mavi Camii olarak da bilinen Sultanahmet Camii, 1609-1617 yılları arasında saltanatı döneminde yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Murad</span> 12. Osmanlı padişahı (1574–1595)

III. Murad, divan edebiyatındaki mahlasıyla Muradi, 12. Osmanlı padişahı ve 91. İslam halifesi. Saltanatı sırasında Osmanlı İmparatorluğu en geniş sınırlara ulaşmasına rağmen, devletteki yozlaşma yine saltanatı sırasında başlamıştır. Saltanatı boyunca sefere gitmemiştir.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

Gedik Ahmed Paşa, II. Mehmed saltanatında, 1474-1476 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Paşa</span> 31. Osmanlı sadrazamı

Damat Çelebi Lütfi Paşa, Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 13 Temmuz 1539 - Nisan 1541 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hadim Mesih Mehmed Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1 Kasım 1585-14 Nisan 1586 döneminde sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Osmanlılarda tarih yazıcılığı, Osmanlı Beyliği'nin kuruluşundan 100-150 yıl sonra başlamıştır. Osmanlı tarih yazıcılığının geç başlaması, Anadolu’da Osmanlılardan önce tarih yazıcılığının gelişmemesi ile bağlantılıdır.

Molla Gürani. İslâm âlimi, müderrris, kadı, kazasker, şehzade hocası, Osmanlı Devleti'nin dördüncü şeyhülislamı.

Kaşifi hayatı hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan Osmanlı padişahı II. Mehmed'in (Fâtih) saray şehnamecisi. Yazmış olduğu "Gaza-name'-i Rum" adlı eser Osmanlı tarihi konusunda yazılmış en eski gazavat-name örneklerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Tâcü't-Tevârih</span>

Tâcü't-Tevârih ya da Hoca Tarihi, Hoca Sâdeddin Efendi'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan I. Selim'in ölümüne kadar geçen süreç içerisinde Osmanlı tarihini ele alıp yazdığı tarihi el yazması eser. Hoca Sadettin Efendi, I. Süleyman dönemini de eserine aktarmak istese de III. Murad'ın isteği üzerine çalışmasını temize çekerek 1584 yılında padişaha sunmuştur.

Hoca Sadeddin Efendi, Osmanlı tarihçi, devlet adamı.

II. Yakub Bey 1387-1390, 1402-1411 ve 1413-1428 tarihleri arasında üç defa Germiyanoğulları Beyi oldu.

Kaya Âlp Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'in büyük dedesi; Ertuğrul Gazi'nin dedesi; Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp 'in ise babasıdır. Kaya Alp'in babası ise Kızıl Buğa'dır. 12. ve 13. yüzyıl civarında yaşamıştır.

Mustafa Çelebi Osmanlı şehzadesi. I. Mehmed'in ikinci oğludur. Kesin doğum tarihi bilinmeyip gençlik yıllarını Osmanlı'daki diğer şehzadeler gibi sancaklarda eğitim görerek geçirdi. Babasının ölümünden sonra can güvenliğinin tehlikede olduğunu düşünerek Karamanoğulları'na sığındı. Şaraptar İlyas Paşa tarafından kışkırtıldı ve yeni padişah olan ağabeyi II. Murad'a isyan etti. 1422 yılında İznik'te yakalandıktan sonra II. Murad'ın emriyle boğularak öldürüldü.

<i>Tevârîh-i Âl-i Osman</i> (Âşıkpaşazâde)

Âşıkpaşazâde Tarihi ya da Tevârîh-i Âl-i Osman, 1400 ila 1484 yılları arasında yaşamış bir Vefai dervişi olan Âşıkpaşazâde’nin yazdığı Osmanlı tarihi kitabıdır.

Aşıkpaşazade Derviş Ahmet Âşıkî, Vefai dervişi ve Osmanlı tarihçisi. Asıl adı Derviş Ahmed ve mahlası Aşıkî'dir. Fakat büyük dedesi Âşık Paşa olduğu için "Aşıkpaşazade" adıyla anılmaktadır.

<i>Behcetüt-Tevârîh</i>

Behcetü't-Tevârîh, Şükrullâh'ın vezîriazam Veli Mahmud Paşa adına Farsça olarak yazdığı tarih kitabı. Bursa'da 1456 ve 1459 yılları arasında yazılan eser 13 bölümden oluşmaktadır. İlk 8 bölümde evrenin ve ilk insanın yaratılışından, Çin, Türk, Rum gibi kimi uluslardan, Muhammed ve tanınmış Müslüman kişilerden bahsedilmektedir. Yunan filozofları ve bazı din büyüklerinden bahsedilen bölümlerden sonra gelen 11. bölümde İran şahları, Müslüman ve gayrımüslim hükümdarlar; 12. bölümde Emevîler, Abbasiler, Aleviler ve Selçuklulara ayrılmıştır. Son bölümde ise Osmanlı tarihi anlatılmaktadır.