İçeriğe atla

Şâtıbî

Şâtıbî
Doğum1320
Granada, Endülüs
Ölüm1388
Granada, Endülüs
Dinİslam

İbrahim bin Musa eş-Şâtıbî (Arapça: إبراهيم بن موسى الشاطبي; d. 1320, Granada - ö. 1388, Granada), Endülüslü Malikî fakih ve dil bilgini.[1] Fıkıh ve fıkıh usülü alanlarındaki çalışmaları sebebiyle döneminin öncülerinden birisi olarak kabul edilmektedir.[2]

Şâtıbî, Kur’an ve sünneti temel alan, tümevarımsal bir araştırma sürecine girdi ve kelâm ve fıkıh usulü aracılığıyla vardığı sonuçlardan, yaşadığı toplumda yaygın olan dini inanç, ibadet ve uygulamaların bir kısmının Peygamber'in sünnetine aykırı olduğunu ve bid‘at olduğunu tespit ederek bunlarla mücadele etti ve bu sebeple pek çok suçlamaya maruz kaldı.[3] Bid'atlar ile ilgili kaleme aldığı temel eserlerinden birisi olan el-Ftısam'da, bid'atı Allah'a bir iftira olarak görmüş, Zümer Suresi 3 ve En'am Suresinin 137-140. ayetleri ile temellendirerek şirkin bir türü olarak tavsif etmiştir.[4][5]

Hayatı

Endülüs'ün Granada şehrinde doğduğu tahmin edilir. Aslen Arap olan ailesi Valensiya'nın şehrinden olduğu için Şâtıbî diye anılmıştır. Şâtıbî fıkıh eğitimini Ebû Saîd Ferec'ten Arapça eğitimini ise Ebu Abdullah Muhammed bin Ali el-Fahhâr el-İlbîrî'den aldı. Ayrıca çeşitli alimlerden tefsir, kelam, mantık, hadis, tasavvuf ve felsefe dersleri almıştır.[6]

Öğrencileri

  • Ebu Cafer Ahmed el-Kassâr
  • Ebu Abdullah el-Mücârî
  • Ebu Yahyâ bin Âsım
  • Ebu Bekir bin Âsım
  • Ebu Abdullah Muhammed bin İbrahim el-Beyyânî

Eserleri

  • el-Muvafakat
  • el-İtisam
  • el-Makasıdü'ş-şatiye
  • el-İfadat ve'l-inşadat
  • el-Mecalis

Kaynakça

  1. ^ Dr. Ahmad Raysuni, Imam Shatibi's Theory of the Higher Objectives and Intents of Islamic Law translated by Nancy Roberts, publisher IIIT. p.74.
  2. ^ Necva B. Kazimov, Fathi Malkawi , mohamad Fauzan Noordin, Imad-ad-Dean Ahmad, Glenn E. Perry, Pernille Ironside. American Journal of Islamic Social Sciences. 20. International Institute of Islamic Thought (IIIT). s. 166. 
  3. ^ "ŞÂTIBÎ, İbrâhim b. Mûsâ". TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  4. ^ Öztürk, Yaşar Nuri (2000). "Bid'at". İslam Nasıl Yozlaştırıldı. s. 61. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  5. ^ Şâtıbî, el-İtisam, 1/126- 139.
  6. ^ Ahmed er-Reysûnî - Ali Hakan Çavuşoğlu, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 38, sayfa: 373-375

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hadis</span> İslam peygamberi Muhammede isnat edilen sözler ve fiiller

Hadis, Muhammed'e atfedilen ve onun sözleri, fiilleri, onaylamaları ve sıfatlarını içeren bilgilerdir. Hadis âlimleri buna sahabe ve tabiînin söz ve fiillerini de eklemişlerdir. Ancak bunlar kaynak olma bakımından Muhammed'in fiil ve sözleri ile aynı seviyede değildirler ve hadis ilmi içerisinde farklı şekilde isimlendirilirler.

Vehhabîlik ya da Vahhabizm, İslam'a bağlı Sünni-Hanbelî mezhebinin bir altkolu olan ve 18'inci asırda Muhammed bin Abdülvehhâb tarafından başlatılmış fikir akımıdır. Muhammed bin Abdülvehhâb kendi düşüncelerini Kur'an ve Hadislerde olmayan her şeyin reddi, esas İslam'a dönüş olarak tanımlar. Abdülvehhâb'ın etkilendiği İbn Teymiyye ve Ahmed bin Hanbel gibi İslam alimlerinin düşüncelerinin ve şirk olarak görülen şeylere karşı duruşlarının etkisi Vehhabîlik akımında baskındır. Vahhabi(zm) terimi Abdülvehhâb'ın şahsı tarafından kullanılmadı, hatta bazı taraftarları "Selefî" terimini kullanmayı tercih ederek "Vahhabi" kullanımını reddederler. Bunun bir sebebi ise Muhammed bin Abdülvehhâb'ın yeni bir İslam yorumu getirmediği ve esas İslam'ı, Ahmed bin Hanbel'i takip ederek tekrar canlandırdığı düşüncesidir. Vehhabîlik tanımlamasını nadir olarak benimseyen Vehhabîler olsa da, sıklıkla bu mezhepte olmayanlar tarafından onları tanımlama amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hanife</span> Hanefî mezhebinin öncüsü ve imamı olan din bilgini

Ebû Hanîfe veya tam adıyla Ebû Hanîfe Numân bin Sâbit bin Zûtâ bin Mâh İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefi mezhebinin kurucusu ve Sünni fıkhının en büyük üstâdlarından biri sayılan İslam fıkıh ve hadis bilgini. Asıl adı "Nu’man bin Sâbit" olup sevenlerince ismi "İmâm-ı Â’zam" unvanıyla birlikte anılır.

<span class="mw-page-title-main">Şafii</span> Şafi mezhebinin kurucusu ve imamı

Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Şâfiîlik</span> İslamın bir fıkıh mezhebi

Şafiî mezhebi veya Şafiîlik, İslam dininin dört büyük Sünnî (fıkıh) mezheplerinden birisi. Şâfiîlerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Eş'ariliktir. İsmini asıl adı Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs eş-Şâfiî olan kurucusu Şafii'den (767-820) alır. Şafiî mezhebi, Malezya, Endonezya, Yemen ve Doğu Afrika'da yaygın olmakla birlikte, Suriye başta olmak üzere bazı Arap ülkelerinde yer yer mevcuttur. Türkiye'de daha çok Kürtler arasında, Kafkaslar'da Çeçenler ve Avarlar arasında yaygındır. Hanefîlik'ten sonraki en yaygın Sünni mezheptir.

Tebeut tabiin, İslâm'da tâbiûnu gördüğüne inanılan kimselere verilen isim. Sünnîlere göre sahabe ve tabiinlerle birlikte Dünya’ya gelmiş en iyi nesillerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mâtürîdî</span>

Mâtürîdî ya da tam adıyla Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî,, İslam dininin iki itikadi mezhebinden birisi olan Mâtürîdîlik mezhebinin kurucusu ve Hanefîlik mezhebine bağlı olanların itikad imamı sayılan İslâm alimi.

<span class="mw-page-title-main">Enes bin Mâlik</span> Sahabe

Enes bin Mâlik (612-709), İslam Peygamberi Muhammed'in sahabisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Hemedanî</span> Din bilgini

Yusuf Hemedani, (1048-1140) önde gelen din bilginlerindendir. Rey ile Hamedan arasında Bûzencird adlı bir köyde doğmuştur. Merv şehrinde türbesi bulunmaktadır. Ebû Yakûb Yusuf Hemedanî, Hoca Ahmed Yesevî ile Abdülhâlik Gucdüvânî'nin hocasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zübeyr bin Avvâm</span> Muhammedin halası Safiyyenin oğlu, sahabe

Zübeyr bin Avvam ya da Zübeyr bin el-Avvam (Arapça:الزبير بن العوام, İslâm peygamberi Muhammed bin Abdullah'ın halası Safiyye'nin oğludur. Cennetle müjdelenen on sahabiden birisidir. Muhammed'in eşi Hatice'nin kardeşinin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İbn Hacer el-Askalanî</span> hadis, fıkıh ve tefsir bilgini

İbn Hâcer el-Askalanî, Memlükler devrinde Kahire'de doğan ve aslen Fâtımî Hanedan'a mensup Seyyid bir aileden gelen Kıpçak Türklerinden olan bir Şafi İslam âlimi, Hadis nakilcisi (Ravî) ve tefsir bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Saîd bin Zeyd</span>

Sa'īd bin Zeyd,, İslâm peygamberi Muhammed'in sahabelerinden. Ebu Aver olarak da nitelendirilmiştir. 600 yılı civarında doğmuştur. Eşi Fatıma binti Hattab, Ömer bin Hattab'ın kız kardeşidir ve eşiyle birlikte İslâm'a ilk girenlerdendir. Said bin Zeyd, ayrıca Aşere-i Mübeşşere'dendir.

Alkame bin Kays, Tabiun dönemi fıkıh, hadis, kırâat ve tefsir bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Ömer</span> Halife Ömerin oğlu, sahabe

Abdullah bin Ömer, ikinci İslâm Halifesi Ömer'in oğludur. Hadis ve hukukta önde gelen yetkili sahabedendi. Müslüman toplumunda çıkan İlk Fitne'de hiziplere karşı tarafsız tutumu ile bilinmiştir. Ebu Hureyre'den sonra ikinci en çok hadis rivayet eden sahabidir.

Beyhakî ya da tam adıyla Ebu Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Ali el-Beyhakî, Şafii fıkıh bilgini, muhaddis. Selçukluların ortaya çıkışıyla ilgili yazılmış en erken tarihli Farsça kaynak Gazneli tarihçi Beyhaki'nin (385/995-470/1077) Tarih-i Mesudi adlı kitabıdır.

Ehl-i Rey yasal kararlara varmak için muhakemenin kullanılmasını savunan erken bir İslami hareketti. Bunlar, İslam'ın ikinci yüzyılında ehl-i kelam ve ehl-i hadis yanında İslam hukukunun kaynaklarını tartışan üç ana gruptan biriydi. Ehl-i Re'y ya da Dirâyet Ehli, Ehl-i Hadis ekolüne karşı olarak kurulmuş olan, o günün anlayışında Modernist ya da Akılcı İslâm olarak da tanımlanan İslâmî düşünce ekolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Abdülcebbar</span>

Kadı Abdülcebbar, Mutezile kelamcısı ve Şafiî mezhebi fakihi.

İbn Maḍā veya Ebü’l-Abbâs Dil âlimi, Zâhirî fakihi ve matematikçidir.

Bu sayfada İslami literatürde yer alan sufilerin (mutasavvıf) bir referans listesi yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.