Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.
Yarımburgaz Mağarası, 400.000 yıllık geçmişiyle dünyanın en eski yerleşim yerlerinden olan ve 2001 yılında 1. Derece Arkeolojik-Doğal Sit Alanı statüsüne alınan bir mağaradır. Mağara Afrika'dan dünyaya yayılan Homo erectus'un Avrupa'ya geçiş rotasındaki yerleşimlerinden biridir.
Mağara ressamlığı, yaklaşık 40.000 yıl önce çoğunlukla tarih öncesi kökenli mağara duvarlarında boyanmış çizimlerdir. Paleolitik mağara resimlerinin kesin amacı bilinmemektedir. Kanıtlar, bulundukları mağaraların devam eden izleri bulunmadığından, sadece yaşayan alanların süslemeleri olmadığını göstermektedir. Ayrıca genellikle kolayca erişilemeyen mağaralarda bulunurlar. Bazı teoriler, mağara tablolarının başkalarıyla iletişim kurmanın bir yolu olabileceğini ve diğer teorilerinde bunların dini veya törensel bir amaç sunduğunu kabul edilmektedir.
Lascaux,, Fransa'nın güneybatısındaki Dordogne ilindeki Montignac köyü yakınlarında yer alan mağara kompleksidir. 600'den fazla paryetal duvar resmi mağaranın iç duvarlarını ve tavanlarını süslemektedir. Resimler öncelikle Üst Paleolitik zamanın fosil kayıtlarına uygun olan tipik yerel ve çağdaş faunaya aittir. Birçok kuşağın mağara resimlerinde etkisi olduğu düşünülmektedir ve resimler günümüzden 17,000 yıl öncesine tarihlenmektedir. Lascaux 1979 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine girdi ve Vézère Vadisi'ndeki Tarihöncesi Alanlar ve Dekore Edilmiş Mağaralar Dünya Mirası Alanı'nın bir parçası haline geldi.
Abrakurrie Mağarası, Batı Avustralya'daki Nullarbor Düzlüğü'nde bulunan bir mağaradır. Eucla'nın yaklaşık 48 kilometre (30 mi) kuzey batısında yer alır ve Güney Yarımküre'deki en büyük tek mağara odasına sahip olduğu ve mağaradaki modellerin Avustralya'daki herhangi bir mağara sistemi içindeki Aborijin sanatının en derin etkiye sahip olduğu bildirilmektedir.
Zengpiyan, Güney Çin'de yer alan bir Neolitik bir mağara alanıdır. Guangksi özerk bölgesinde, Guilin bölgesindeki Dushan Dağı'nın güneybatı yamaçlarında yer alır ve Çin'deki Neolitik dönem mağaraları içinde, hayvanların evcilleştirilmesi ve çömlekçiliğin bağımsız merkezleri arasında en önemli mağara alanlarından biri olarak kabul edilir.
Cathole Mağarası, Cat Hole Mağarası veya Cathole Kaya Mağarası, Galler'deki Gower Yarımadası'ndaki Parc le Breos'ta Parc Cwm long cairn yakınında yer alan bir mağaradır. Parc le Breos Cwm Vadisi yakınlarındaki cromlechin yaklaşık 200 metre kuzeyinde ve vadinin tepesine yakın, vadinin tabanından yaklaşık 50 metre uzaklıkta dik bir kireç taşı mostrasıdır. Mağara, yamaçtan yukarı doğru daralan üçgen şeklinde derin bir yarıktır. İki girişten daha büyük olanın dışında doğal bir platform vardır.
Coygan Mağarası, Galler, Carmarthenshire'daki Laugharne yakınlarındaki bir ossiferous bir mağaraydı. Mağara denizden yaklaşık bir mil uzakta bir kireç taşı yamaçta bulunuyordu, ancak bir taş ocağı yapımı sırasında tahrip edildi.
Barton Deresi Mağarası, Belize'de hem arkeolojik sit alanı hem de turistik yer olarak bilinen doğal bir mağaradır. Cayo Bölgesi'ndeki San Ignacio yakınlarındaki Barton Creek bölgesinde yer almaktadır.
Midnight Terror Mağarası, Belize'nin merkezinde, Springfield yakınlarında 2006 yılında keşfedilen bir mağaradır. Alandaki çalışmalar, California Eyalet Üniversitesi, Los Angeles saha okulu tarafından Dr. Jaime Awe yönetimindeki Batı Belize Bölgesel Mağara Projesinin bir parçası olarak gerçekleştirilmiştir. Mağarada, en az 118 bireye ait yaklaşık 9000 insan kemiği bulundu ve bu özelliği ile Maya Ovalarında günümüze kadar keşfedilmiş en büyük kurban topluluklarından birini oluşturmaktadır.
Kozarnika veya Peshtera Kozarnika, kuzeybatı Bulgaristan'da Alt Paleolitike kadar erken bir tarihe tarihlenen, barınak olarak kullanılmış bir mağaradır. Cebelitarık rotasından önce, Balkanlar aracılığıyla Afrika'dan Avrupa'ya erken insan göçünün ilk rotalarından birisi üzerinde yer alır. Mağara muhtemelen insanlara ait sembolik davranışların en eski kanıtlarına ev sahipliği yapmaktadır ve en erken Avrupa Gravette çakmak taşı toplulukları Kozarnika'da bulunmuştur.
Magura Mağarası, Bulgaristan'ın Vidin ilinde yer alan bir mağaradır. Magura'nın tarih öncesi duvar resimleri, olağanüstü ifade ve sanatsal derinliğe sahip olan ve Avrupa Post-Paleolitik dönemin en önemli sanat eserleri olarak kabul edilen İtalya'daki Grotta dei Cervi resimleriyle büyük benzerlik göstermektedir.
Rahim Mağarası olarak da bilinen Utroba Mağarası, Bulgaristan'un Kırcaali ilinde yer alan bir tarih öncesi mağara tapınağıdır. İnsan vulvasını andıran mağara, Trak dönemine tarihlenmektedir. Tarihçiler, mağaranın bir dönem doğurganlık tapınağı olarak kullanıldığına inanmaktadır.
Kůlna Mağarası Çek Cumhuriyeti'nde, Brno'nun 35 kilometre (22 mi) kuzeyinde yer alan bir mağaradır. Moravya Karstının bir parçasıdır. Kůlna Mağarası, Sloupsko-Šošůvské Mağaraları'nın bir parçasıdır.
Għar Dalam, Malta'nın Birżebbuġa kasabasının dış mahallelerinde bulunan 144 metre uzunluğunda bir freatik tüp ve mağara veya çıkmaz sokaktır. Mağara, Son Buzul Maksimum'un sonunda Malta'da mahsur kalan ve daha sonra soyu tükenmiş hayvanlars sit kemik kalıntıları içermektedir. Adını Malta tarihöncesindeki Għar Dalam döneminden almıştır ve Malta'nın en önemli ulusal anıtlarından biri olarak görülmektedir. Stentinello'da bulunana benzer çanak çömlekler Għar Dalam'da da bulunmuştur, ancak bu buluntularda pul süslemeleri gibi ayrıntılar görülmez.
Kuzey Makedonya'nın kuzey doğusunda yer alan Cocev Kamen (Makedonca: Цоцев Камен,Kratovo kasabası yakınlarında yer alan volkanik kökenli bir tepede yer alan bir mağara alanıdır. Mağaranın yakınında keşfedilen nesneler, Paleolitik'ten beri mağarada insan varlığını ortaya koymaktadır. Araştırmacılar, bölgenin çevresinde ortaya çıkarılan çok sayıda çanak çömlek parçaları, taş aletler ve kemik parçaları üzerinde yapılan incelemeler neticesinde, Neolitik Çağ'dan Tunç Çağı'na, Antik Çağ'dan Orta Çağ'a kadar kurban törenleri için bir toplanma noktası olarak hizmet ettiği sonucuna ulaşmışlardır. Birkaç mağara ve kaya sığınağı kırmızı figüratif sanat eserleri ile dekore edilmiştir. Bulgaristan ve İtalya'daki benzer alanlarla yapılan karşılaştırma sonucunda, bu kaya sanatı örneklerinin tarih öncesi döneme ait olduğu ortaya konulmuştur.
Okladnikov Mağarası ,güney Sibirya, Rusya'daki Altay Krayı'nda, Soloneshensky Rayonu'ndaki Altay Dağları'nın eteklerinde bulunan bir paleoantropolojik sit alanıdır. Mağara güneye bakar ve aşağıdaki Anuy Nehri'nin bir kolu olan Sibiryachikha Nehri vadisinin sol kıyısından yaklaşık 14 metre (46 ft) yukarıda yer alan Devoniyen bir karstik yamaçta bulunur.
Pešturina güneydoğu Sırbistan'daki Nişka Banya belediyesinde yer alan bir mağaradır. Jelašnica'nın güneybatısında, Niş'in 20 kilometre (12 mi) güneydoğusunda yer alır. 2006 yılında başlayan arkeolojik kazılardan bu yana Orta ve Üst Paleolitik dönemlere ait eserler keşfedilmiştir. Musteryen kültürü olarak tanımlanan kalıntılar, 102.000 BP + 5.000 ila 39.000 BP + 3.000 arasına tarihlenmektedir, bu tarih aralığı Pešturina'yı hayatta kalan en son Neandertal habitatlarından biri halline getirmektedir. Mağara "Sırp Atapuercası" olarak da bilinmektedir.
Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.
Paglicci Mağarası, güney İtalya'daki, Puglia'daki, Rignano Garganico yakınlarındaki Paglicci'de bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. 1950'li yıllarda keşfedilen mağara, Gargano'daki en önemli mağaradır. Mağara, Gargano Ulusal Parkı sınırları içinde yer alan bir turistik cazibe merkezidir.
İran