İdo, ana dilleri farklı olan insanlar arasında anlaşmayı kolaylaştırmayı amaçlayan bir yapay dildir. 1907'de icat edilmiştir.
Slovence, çoğunluğu Slovenya'da yaşayan 2 milyon kişi tarafından konuşulan bir Slav dili.
Ü, Latin alfabesinde bir harftir. Almanca, Türkçe, Macarca, Azerice, Türkmence, Uygurca, Tatarca, Estonca dillerinde kullanılır. Bu dillerin hepsinde /y/ sesini temsil eder. Ayrıca İspanyolca, Fransızca, Katalanca gibi bazı Lâtin dillerde ise u sesinin ayrıca telaffuz edildiğini göstermek için kullanılır. Ä ve Ö harflerini kullanan Fince ve İsveççe dilleri, Ü harfinin yerine aynı sesi vermek için Y harfini kullanırlar.
Yy, Türk alfabesinin 28. harfidir. Türkçede /j/ sesini temsil eder.
Qq, Türk alfabesinde bulunmayan bir harftir. Ancak Türkçede kû /cuː/ ismiyle bilinir. Uluslararası Fonetik Alfabesi'nde ötümsüz küçükdilsil patlamalı ünsüzü gösterir.
Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.
Î, î harfi Furlanca, Rumence, Kürtçe ve bir dizi başka dilde alfabede bulunan müstakil bir harf ve Türkçe, Fransızca, İtalyanca, Galce ve bir dizi başka dilde "i" harfinin bir varyantı olarak bulunmaktadır. Türkçede "i" harfinin düzeltme işaretli hâlidir.
Gje Kiril alfabesinin bir harfidir. Makedoncada veya sesini temsil eder. Bu harfin kullanıldığı kelimeler genellikle Sırpça ђ sesinin kullanıldığı kelimelerle aynı soydan gelir. Örneğin Makedoncadaki doğum kelimesi olan Раѓање - Ragjanje'nin Sırpça karşılığı Рађање - Radjanjedir.
Ayn , Arap alfabesinin on sekizinci harfi.
Esperanto Dünya Kongresi, Esperanto konuşan kişilerin bir araya geldiği yıllık kongredir. Neredeyse kırılamayacak kadar ve yüz yıldan fazla bir rekorla uluslararası Esperanto kongreleri arasında en uzun geleneğe sahiptir. Kongreler I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı haricinde 1905'ten beri düzenli olarak her sene yapılmaktadırlar. 1920'den beri de organizatör Esperanto Dünya Derneği olmuştur.
Lehçe, Maltaca ve Kaşubyan dillerinde kullanılır. Lehçede ż harfi j'ye yakın bir ses olan /ʐ/ sesini verir. Lehçede ż harfi başka bir harf olan ź harfi ile karıştırılmamalıdır. Çünkü ź harfi /ʑ/ sesini verir. Maltaca'da bu harf /z/ sesini verir. Kabuşyan dilinde ż harfi /ʒ/ sesini temsil eder.
Aküt veya vurgu işareti (´) Latin, Kiril ve Yunan betiklerine dayalı alfabeler ile birçok modern yazı dilinde kullanılan aksan işaretidir. Sesli harfler üzerine konulan aksan işareti olarak da geçer. Asıl olarak Fransızca kökenli bir kelimedir ve Fransızca yazılışı Accent aigu şeklindedir.
Č, Boşnakçada, Sırpçada, Hırvatçada, Çekçe, Slovakçada ve Litvancada kullanılır. [t͡ʃ] sesini temsil eder. Türkî dillerde Ç, Esperantoda Ĉ, İngilizcede Ch, Kiril Alfabesinde Ч, Farsçada چ harflerine denktir. Bilimsel transliterasyon sistemlerinde sık sık kullanılır.
І, Belarusça ve Ukraynacada Türkçedeki Î, Kazakçada ise Türkçedeki İ harfine karşılık gelen harftir. Rusçada İ sesine И harfi karşılık gelir. Bu harf Belarusçada kullanılmaz, ancak Ukraynacada Türkçede bulunmayan I sesine yakın bir İ sesini temsil eder. Bu harf, Rusçada yapılan dil reformundan önce Rus alfabesinin bir parçasıydı.
"Canta y sé feliz", 1974 Eurovision Şarkı Yarışması'nda İspanya'yı temsil eden Peret tarafından seslendirilen İspanyolca şarkıdır. İspanya, yarışma sonunda İrlanda ile birlikte 10 puanla dokuzuncu olmuştur.
Esperanto hareketi veya Esperantizm, uluslararası yapay dil olan Esperanto'nun kullanımını yaygınlaştırma hareketidir. Hareket, sadece ulusal dillerin desteklenmesini değil, aynı zamanda Esperanto'nun da desteklenmesini amaçlar. Esperantoyu temsil eden bayrak, sol üst köşede beyaz zeminde yerleştirilmiş yeşil bir yıldız içerir. Yeşil alan umudu, beyaz barış ve tarafsızlığı simgeler. Beş köşeli yıldız beş kıtayı temsil eder. Esperanto hareketini benimseyen kişiye Esperantist denir.
Esperanto dilbilgisi, kuralları aşırı şekilde düzenli olması için tasarlanmıştır. Eklemeli bir dil olan Esperanto'nun kelime dağarcığı Hint-Avrupa dil ailesi, özellikle de Latin, Slav ve Germen dilleri esas alınarak hazırlanmıştır. Esperanto serbest cümle dizimine sahiptir, cümledeki ögelerin yerleri değiştirildiğinde cümlenin anlamı değişmez.
Esperanto Braille alfabesi veya Esperanto körler alfabesi, Esperanto yapay dilinin yazımında kullanılan bir Braille alfabesidir. Esperanto Braille alfabesi ile yazılmış bir dergi olan Aŭroro 1920'den beri ve "Esperanta Ligilo" 1904'ten beri yayımlanmaktadır.
Ý, Eski Norsça, Eski İspanyolca, İzlandaca, Kazakça, Faroece ve Türkmencede yer alan bir harftir. Çekçe ve Slovakçada da "y" harfinin tekabül ettiği ünlünün uzatılmış hâli olarak kabul edilerek kullanılmaktadır. Tonlamalı bir dil olan Vietnamcada y harfinin temsil ettiği sesin yükselen tonla okunmasını belirtir. Türkmencede Y harfi /ɯ/ verirken, Ý /j/ sesini vermektedir. Eski İspanyolcada i harfi yerine y harfi kullanıldığı dönemde, eğer kelimedeki vurgu i sesine düşerse, Ý olarak belirtilirdi.