İçeriğe atla

İzvança Muharebesi

İzvança Muharebesi
1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı
Tarih25 Eylül - 14 Ekim 1676
Bölge
Juravno, (Dinyester ile Krekhiv köyü arasında), Ukrayna
Sonuçİzvança Antlaşması
Taraflar
Lehistan-Litvanya Birliği Osmanlı İmparatorluğu
Kırım Hanlığı
Komutanlar ve liderler
III. Jan SobieskiI. Selim Giray
Şeytan İbrahim Paşa
Güçler
20.000 40.000-50.000

İzvança Muharebesi veya Ukraynaca adıyla Juravno Muharebesi; 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı sırasında, 25 Eylül-14 Eylül 1676 tarihleri arasında, Lehistan Kralı III. Jan Sobieski yönetimindeki birlikler ile Lehistan Serdarı Şeytan İbrahim Paşa komutasındaki yüz bin kişilik Osmanlı ordusu arasında, Polonya'nın Lviv Oblastı'ndaki Juravno kasabasında gerçekleşmiştir.

1672 Bucaş Antlaşmasını iptal etmek isteyen III. Jan Sobieski 1676'da Leh ordularını yeniden düzenlemeye girişti. Sobieski merkezî bir devlet vergi sistemi kurmak yerine asaletin desteğine güvenmiş, orduyu güçlendirme gayretleri vergi toplamakta karşılaştığı zorluklardan dolayı engellenmiştir.[1] Jan Sobieski 1672 Bucaş Antlaşmasının şartlarını kabul etmeyip tekrar savaşa girdi.

Jan Sobieski komutasındaki yeni Leh orduları, savaşın başlarında Moldova ve işgal altındaki Ukrayna topraklarında Osmanlı kuvvetlerini geri püskürtmeyi başarırlar, ancak sonra savaşın gidişatı değişir. Osmanlı ordusunun başına geçen Şeytan İbrahim Paşa, Leh ordusunu Juravno'dan kuşatır. Sonunda her iki taraf da uzlaşmayı kabul eder ve İzvança Antlaşması imzalanır.[2]

Çarpışma

Ağustos 1676'da, Türk ve Tatar birliklerinden oluşan 40-50 bin kişilik ordu Pokucie'ye girdi. Jan Sobieski 20 bin askeriyle onları karşıladı. Dinyester ve Sviça nehirleri arasındaki Juravno kırlarında çarpışmalar sürdü. 24 Eylülde Lehler Tatarlar ile Voynıliv and Dolha'da çarpıştılar, sonra Juravno'ya çekildiler.

Leh ordusu Dinyester kıyısındaki Juranno'da kamp kurdu. 24-26 Eylül'de Kırım Hanı I. Selim Giray Han önderliğindeki Tatarlar ve 28-29 Eylül tarihlerinde Şeytan İbrahim Paşa komutasındaki Türklerle çarpıştılar. 29 Ekimde Leh kralı birliklerini hendeklerinin içine yerleştirdi, Osmanlılar Lehleri mevzilerinden çıkaramadılar.

Kuşatma

Türkler kuşatmaya hazırlanıp, 5 Ekim'den itibaren Leh kamplarını ağır top ateşine tuttular. Erzak istihkamı durduğu için Lehler zor durumda kaldılar. 13 Ekimde Lehler geri çekildiler. Kuşatma sırasında Lehler yakındaki bir kaleden havan topları edinip Osmanlı birliklerine bunlarla saldırdılar. Osmanlılar, Lehlere destek kuvvetlerinin geldiğini zannettiler.

Şehirdeki şiddetli savunma ve Osmanlı birliklerindeki kayıplar üzerine 14 Ekimde ateşkes anlaşması yapıldı ve 17 Ekimde barış antlaşması (İzvança Antlaşması) yapıldı.

Antlaşma

Antlaşmada Bucaş Antlaşması'nda kabul edilmiş sınırlar biraz değişti. Podolya yine Osmanlının olurken Ukrayna'nın üçte biri ise Lehistan'a bırakıldı. Ancak, Lehistan'ın Osmanlı Devletine pişkeş vergi ödemesi kaldırıldı ve iki Ukrayna kalesi Polonya'ya verildi. Antlaşmadan birkaç gün sonra Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa öldü.

Kaynakça

  1. ^ Peter N. Stearns, William Leonard Langer (2001). The Encyclopedia of world history: ancient, medieval, and modern, chronologically arranged. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 9780395652374. []
  2. ^ Antonina Tausch. "Polish-Turkish Relations: A Social-Political Analysis". 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Merzifonlu Kara Mustafa Paşa</span> 91. Osmanlı sadrazamı

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Osmanlı padişahı Avcı Mehmet saltanatı sırasında 3 Kasım 1676 - 15 Aralık 1683 tarihleri arasında yedi yıl bir ay on iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı ve 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşında kazandığı başarılara rağmen, II. Viyana Kuşatması ile özdeşlemiş olan sadrazamdır ve kuşatmanın hüsranla sonuçlanması üzerine idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bucaş Antlaşması</span> Osmanlı için önemli bir antlaşma

Bucaş Antlaşması, 18 Ekim 1672 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği (Polonya) arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin Batı'da toprak kazandığı son antlaşmadır. Ayrıca Osmanlı Devleti, Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlarına ulaşmıştır.

Osmanlı-Lehistan Savaşları, 15. yüzyıl'dan 17. yüzyıl sonlarına kadar Osmanlı Devleti ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında geçen savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1676-1681 yılları arasında yapılmış savaş

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı veya Moskof Seferi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında yapılan ilk büyük savaştır. Bu savaş sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazam olmuştur. 5 yıllık savaş sonucunda henüz güçlenemeyen Rus Çarlığı yenilgi aldı ve 31 Ocak 1681 tarihinde Bahçesaray Anlaşması ile günümüzde Çigirin olarak adlandırılan yerde bulunan Çehrin Kalesi'ni ve Ukrayna'nın geri kalan kısmını Osmanlılara bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">III. Jan Sobieski</span> Lehistan imparatoru

III. Jan Sobieski, Lehistan'ın seçimle tahta çıkan ve 1674 - 1696 yılları arasında hüküm süren devlet adamı. Osmanlı Devleti'yle yaptığı savaşlar sonucu Lehistan-Litvanya Birliği'ni kısa bir süre için yeniden canlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak (Habsburg İmparatorluğu, Polonya-Litvanya, Venedik, Rusya) arasında yapılan ve ittifakın zaferiyle sona eren bir dizi savaş (1683-1699)

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Kamyanets-Podilski</span>

Kamyanets-Podilski ya da Kamaniçe, bugün Ukrayna sınırları içinde kalan şehirdir. Osmanlı tarihinde Kamaniçe adıyla Osmanlı Devleti'nin Podolya Eyaletinin de idarî merkezi olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında 1672-1676 yılları arasında yapılmış savaş

1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı, 17. yüzyıldaki Osmanlı-Lehistan savaşlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Podolya (eyalet)</span> 1672 - 1699 arasında var olmuş Osmanlı Devleti eyaleti

Podolya Eyaleti veya Kamaniçe Eyaleti, Osmanlı Devleti eyaletidir. 1672 yılında kurulmuş 1699 yılında yıkılmıştır. Eyaletin yüzölçümü 20.000 km2 kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemi</span>

Duraklama dönemi, Sokollu Mehmed Paşa'nın ölümüyle başlayıp, ilk kez büyük çapta toprak kaybı yaşanılan Karlofça Antlaşması'na kadar olan dönemi kapsamaktadır. Osmanlı Devleti bu dönemde Ferhat Paşa Antlaşması ile doğudaki en geniş sınırlarına, Bucaş Antlaşması ile de batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Yaklaşık 120 yıl süren bu dönemde 12 padişah ile 61 sadrazam görev yapmıştır. Bu dönemde deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi ile merkezi yönetimin bozulması sonucu, devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşişi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır. Bu dönemde benimsenen beşik ulemalığı sistemi de Osmanlı eğitiminin bozulmasına yol açmıştır. Osmanlı duraklama dönemi XVII yüzyılı kapsamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun bu döneminde saltanat hukukunda düzenlemeler yapılmış, ekber ve erşed sistemine geçilmiştir. Ekber ve erşed sisteminde hanedan ailesinin en yaşlı üyesinin padişahlık makamında bulunması söz konusu olmuştur.

İzvança Antlaşması, 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonlandıran barış antlaşması. 27 Ekim 1676'da bugün Ukrayna'da yer alan Zurawno kentinde imzalandığı için Zurawno Antlaşması olarak da bilinir. Türkçe adını ise Zorawno kentine Türklerin verdiği İzvança adından alır.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Muharebesi (1673)</span>

Hotin Muharebesi, 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı kapsamında yaşanmış bir muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Michał Korybut Wiśniowiecki</span> Polonya-Litvanya birliğinin kralı ve dükü

Michał Korybut Wiśniowiecki 29 Eylül 1669'dan 1673'e kadar hüküm süren Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü. Babası Leh kodaman Jeremi Wiśniowiecki, Hmelnitski Ayaklanması sırasında doğu Polonya'daki Don Kazakları'na karşı mücadelede yardımcı olan önemli biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kamaniçe Kuşatması (1672)</span>

Kamaniçe Kuşatması, 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda bir evre. IV. Mehmed komutasındaki Türk ordusu Ukrayna'nın kilidi konumundaki Kamaniçe Kalesi'ni 9 günlük kuşatmadan sonra fethetti.

<span class="mw-page-title-main">Ladjin Muharebesi</span>

Ladjin Muharebesi, 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çehrin Kuşatması (1677)</span>

Çehrin Kuşatması, Özi Beylerbeyi Melek İbrahim Paşa komutasındaki Osmanlı kolordusunun Kırım Hanı I. Selim Giray'la birlikte, Osmanlılara tâbi Kazak hetmanı Petro Doroşenko'nun Rusya'ya terkettiği Çehrin Kalesi'ne yönelik 3-29 Ağustos 1677 tarihleri arasındaki sonuçsuz kuşatması.

Kamaniçe Kuşatması, 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı çerçevesindeki 1683-1699 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda evre, sözkonusu savaş boyunca Lehistan ordusunun Kamaniçe Kalesi'ni muhtelif kuşatmalarının ilki.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Ukrayna</span>

Osmanlı Ukraynası, Han Ukraynası, Hanşçina Ukrayna'nın sağ yakası için kullanılan ve Türkçe adı Yedisan olarak da bilinen tarihi bir terimdir. Khanska Ukraina teriminin kayıtlara geçen ilk kullanımı, Rus gizli ajanı Lupul'un Rusya İmparatoriçesi Anna'yı Osmanlı Ukrayna'sına saldırmaya teşvik ettiği 1737 yılına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1683-1699 Osmanlı-Lehistan Savaşı</span>

Osmanlı-Lehistan Savaşı (1683-1699), Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan Krallığı arasında 1683 yılından 1699 yılına kadar süren askerî mücadele, Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarının bir cephesi.

<span class="mw-page-title-main">Jan III Sobieski'nin Kırım Seferi</span>

III. Jan Sobieski'nin Tatar Çambul'larına karşı seferi, Polonya-Osmanlı Savaşı (1672-1676) sırasında Polonya-Litvanya Topluluğu'nu yağmalayan Tatarları dağıtmayı amaçlayan başarılı bir askeri harekâttı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.