İçeriğe atla

İzotretinoin

Tretinoin ile karıştırılmamalıdır.
İzotretinoin
Klinik verisi
TelaffuzSee note at tretinoin
Ticari adlarAccutane (originator), subsequently many generics[1]
AHFS/Drugs.comMonografi
MedlinePlusa681043
Lisans veri
Gebelik
kategorisi
  • AU: X (Yüksek risk)
Uygulama
yolu		Oral, Topikal
Hukuki durum
Hukuki durum
Farmakokinetik veri
BiyoyararlanımVariable
Protein bağlanma99.9%
MetabolizmaHepatik
Eliminasyon yarı ömrü10–20 saat
BoşaltımRenal ve Dışkı
Tanımlayıcılar
  • (2Z,4E,6E,8E)-3,7-Dimetil-9-(2,6,6-trimetilsikloheks-1-en-1-il)nona-2,4,6,8-tetraenoik asit
CAS Numarası
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.022.996 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC20H28O2
Mol kütlesi300.44
3D model (JSmol)
  • O=C(O)\C=C(/C=C/C=C(/C=C/C1=C(/CCCC1(C)C)C)C)C
  • InChI=1S/C20H28O2/c1-15(8-6-9-16(2)14-19(21)22)11-12-18-17(3)10-7-13-20(18,4)5/h6,8-9,11-12,14H,7,10,13H2,1-5H3,(H,21,22)/b9-6+,12-11+,15-8+,16-14- 
  • Key:SHGAZHPCJJPHSC-XFYACQKRSA-N 

Accutane markası altında satılan izotretinoin (13-cis-retinoik asit olarak da bilinir), esas olarak şiddetli akneleri tedavi etmek için kullanılan bir kimyasal ilaçtır. Ayrıca bazı cilt kanserlerini (skuamöz hücreli karsinom) önlemek veya tedavi etmek için de kullanılır. İnsan bedeninde tabiatı gereği az bulunan bir kimyasal olan retinoid içerir, yani vitamin A ile ilgilidir. İzomeri tretinoin de bir akne ilacıdır. En yaygın gözlemlenen yan etkileri, akneler üzerinde geçici bir kötüleşme (1–4 ay süren), nemsiz kuru dudaklar (keilit), kuru ve kırılgan cilt ve güneş yanığına karşı artan duyarlılıktır. Yaygın olmayan veya nadir görülen yan etkiler arasında kas ağrıları ve baş ağrıları bulunur.

Tarihçesi

İzotretinoin ilk olarak 1969 yılında patentlendi ve tıbbi kullanımı 1971'de başladı.[2] Hoffmann-La Roche tarafından Accutane olarak pazarlandı. Yıllar boyunca iyi sattı, ama 2009 yılında, Roche, Accutane'i, ABD pazarından, enflamatuar bağırsak hastalığı iddiaları karşısında eski Accutane kullanıcılarına milyonlarca dolar tazminat verdikten sonra çıkarmaya karar verdi. Amerikan Gastroenteroloji Koleji, inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilerin, aknelerini izotretinoin ile tedavi etmekten kaçınmaması gerektiğini belirten bir çalışma yayınladı. Daha sonra genel telif lisansa açıldı ve 2017 itibarıyla dünya çapında birçok marka adı altında pazarlandı.[3][4]

Tıbbi kullanımı

İzotretinoin öncelikle diğer tedavi yöntemlerine tepki vermeyen şiddetli akne durumunda kullanılır.[5] Pek çok dermatolog aynı zamanda şiddetli olmayan akne vakalarında da aknenin yol açtığı fiziksel ve psikolojik zararları önlemek için kullanımını önermektedir.[6] Nadiren, belirli cilt kanserleri (skuamöz hücreli karsinom) ve diğer kanserlerin tedavisinde de kullanılır. Genellikle ölümcül deri hastalığı Harlequin-tip iktiyozis ve lamellar iktiyozis tedavisinde kullanılır.

Sınırlamalar

Amerika Birleşik Devletleri'nde, ilacı elde etmek için özel bir prosedür gereklidir. Diğer birçok ülkede, bu riskleri açıklayan bir onay formu gereklidir. İzotretinoin kullanan kadınlar, izotretinoin tedavisinin kesilmesinden sonra 1 ay boyunca hamile kalmamalıdır. Cinsel yoksunluk veya etkili kontrasepsiyon bu dönemde zorunludur. Korunma yöntemleri, (örneğin, kondomlar), yaklaşık olarak %3'lük kabul edilemez başarısızlık oranları nedeniyle yeterli kabul edilmemektedir. İzotretinoin tedavisi alırken gebe kalan kadınlara genellikle kürtaj önerilir.

Yan etkileri

En sık görülen yan etkiler, aknenin (1-4 ay süren geçici) kötüleşmesi, kuru dudaklar (nekilit), kuru ve kırılgan cilt ve güneş yanığına karşı artmış duyarlılıktır.[7] Nadir görülen yan etkiler arasında kas ağrıları ve baş ağrıları bulunur.[7]

İzotretinoinin, normal embriyonik gelişimi kontrol eden doğal bir A vitamini türevi olan retinoik aside yakın benzerliği nedeniyle, in-utero maruziyetine bağlı doğum kusurlarına neden olduğu bilinmektedir. Psikiyatrik yan etkileri, en sık depresyon ve aynı zamanda daha nadiren psikoz ve sıra dışı davranışlarla da ilişkilidir, ancak bu etkiler nadirdir.[8] Diğer nadir yan etkiler arasında hiperostoz ve prematüre epifiz kapanması olduğu bildirilmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; brands isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 476. ISBN 978-3-527-60749-5. 5 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  5. ^ Merritt B, Burkhart CN, Morrell DS (Haziran 2009). "Use of isotretinoin for acne vulgaris". Pediatric Annals. 38 (6). ss. 311-20. doi:10.3928/00904481-20090512-01. PMID 19588674. 
  6. ^ Strauss JS, Krowchuk DP, Leyden JJ, Lucky AW, Shalita AR, Siegfried EC, Thiboutot DM, Van Voorhees AS, Beutner KA, Sieck CK, Bhushan R (Nisan 2007). "Guidelines of care for acne vulgaris management". Journal of the American Academy of Dermatology. 56 (4). ss. 651-63. doi:10.1016/j.jaad.2006.08.048. PMID 17276540. 
  7. ^ a b Brelsford M, Beute TC (Eylül 2008). "Preventing and managing the side effects of isotretinoin". Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery. 27 (3). ss. 197-206. doi:10.1016/j.sder.2008.07.002. PMID 18786498. 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  8. ^ Kontaxakis VP, Skourides D, Ferentinos P, Havaki-Kontaxaki BJ, Papadimitriou GN (Ocak 2009). "Isotretinoin and psychopathology: a review". Annals of General Psychiatry. Cilt 8. s. 2. doi:10.1186/1744-859X-8-2 Özgürce erişilebilir. PMC 2637283 $2. PMID 19154613. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akne</span>

Akne (sivilce), yüz, omuzlar, sırt ve göğüsteki yağ bezleriyle ilgili bir deri hastalığı. Fransızca kökenli olduğu belirtilen akne sözcüğü Türkçede sivilce ve sızanak olarak da ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Öksürük ilacı</span> antitussifler

Öksürük ilacı öksürük ve öksürükle ilgili durumların tedavisinde kullanılan ilaçlara verilen isimdir. Öksürük ilaçları ikiye ayırılabilir: kuru öksürüklerin tedavisinde kullanılan öksürük dindirici antitussifler ve balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılan ekspektoranlar.

Porfiria, hem biyosentezinde yer alan enzimlerin doğuştan ya da kazanılmış bozukluğu ya da eksikliği sonucunda gelişen bir hastalıktır. Fotosensitivite ve nöropsikiyatrik bulgular sebebiyle vampir efsanelerinin yayılmasına sebep vermiştir. Porfirinlerin ya da kimyasal öncülerinin biriktiği yere göre akut (hepatik) porfiria ya da kutanöz (eritropoetik) porfiria olarak iki ana grupta incelenir. Ortaya çıkışları nörolojik komplikasyonlarla, cilt bozukluklarıyla ya da nadiren her ikisiyle olur. Hastalık, ismini Yunancada morumsu pigment anlamına gelen porphyra kelimesinden almıştır. Bu da, atak sırasında hastaların idrar ve dışkılarının bu rengi almasıyla ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Gabapentin</span>

Gabapentin [1-(aminometil), siklohekzanasetik asit; patent adı: Neurontin®], epilepsi tedavisinde GABA molekülünün taklidi olarak kullanılan bileşiktir.

<span class="mw-page-title-main">Cilt kanseri</span>

Cilt kanseri, deriden kaynaklanan kanserdir. Vücudun diğer kısımlarını istila etme veya yayılma yeteneğine sahip anormal hücrelerin türemesinden kaynaklanırlar. Bazal hücreli karsinom, Skuamöz hücreli karsinom ve melanom olmak üzere üç ana cilt kanseri türü vardır. İlk ikisi, daha az yaygın olan bir dizi cilt kanseri ile birlikte melanom dışı cilt kanseri olarak bilinir. Bazal hücreli kanser yavaş büyür ve etrafındaki dokuya zarar verebilir ancak uzak bölgelere yayılma veya ölümle sonuçlanma olasılığı düşüktür. Genellikle üzerinde küçük kan damarları bulunan parlak, ağrısız, kabarık bir cilt alanı olarak görülür veya ülserli kabarık bir alan olarak ortaya çıkabilir. Skuamöz hücreli cilt kanserinin yayılma olasılığı daha yüksektir. Genellikle üstü pullu sert bir yumru olarak ortaya çıkar ancak ülser de oluşturabilir. Melanomlar en agresif olanlardır. Belirtileri arasında boyutu, şekli, rengi değişen, düzensiz kenarları olan, birden fazla renge sahip, kaşıntılı veya kanayan bir ben yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İntravenöz tedavi</span> Damar içine verilen ilaç

İntravenöz tedavi veya Damar içi tedavi, herhangi bir sıvı, ilaç veya besin kaynağının doğrudan kişinin damarına uygulayan tıbbi bir tekniktir. Damar içi tedavi özellikle rehidrasyon veya bireyin akli denge kaybı gibi herhangi bir sebepten ötürü, ağızdan sıvı veya yiyecek alamaması durumunda sıkça kullanılan bir yöntemdir. Ayrıyeten elektrolit dengesizliğini düzeltmek veya ilaç, kan bağışı ve elektrolit gibi tedavileri uygulamak için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Anabolik steroid</span>

Anabolik steroidler ya da teknik adıyla anabolik-androjenik steroidler veya halk diliyle steroidler, vücutta testosteron veya daha etkin formu olan dihidrotestosteron etkilerini taklit eden ilaçlardır. Bu ilaçlar hücrelerde protein sentezini arttırarak dokuların gelişimini uyarırlar. Etkileri özellikle kas dokusunda belirgindir. Anabolik steroidler ayrıca seste kalınlaşma, vücut kıllarında artış, testislerde büyüme gibi erkeksi özellikleri geliştiren androjenik ve virilizan özelliklere sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Yemek borusu kanseri</span>

Yemek borusu kanseri, boğaz ile mide arasında uzanan ve özafagus olarak da bilinen yemek borusundan kaynaklanan bir kanser türüdür. Sık görülen belirtiler arasında yutma güçlüğü ve kilo verme sayılabilir. Diğer belirtilere örnek olarak yutma sırasında ağrı, ses kısıklığı, köprücük kemiği etrafındaki lenf bezlerinin şişerek büyümesi, kuru öksürük ve muhtemelen kanlı öksürük ya da kan kusma (hematemez) verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Retinoid</span> A vitamini benzeri kimyasal maddeler

Retinoidler, A vitamini vitamerleri olan veya kimyasal olarak benzer özelliklere sahip olan kimyasal bileşiklerin bir sınıfıdır. Retinoidler tıpta, epitel hücre büyümesini düzenledikleri için geniş bir kullanım bulmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Adapalen</span> kimyasal bileşik

Adapalen, özellikle hafif-orta derecede aknenin tedavisinde kullanılan üçüncü jenerasyon topikal retinoiddir. Ayrıca keratoz pilarisinin yanı sıra diğer cilt hastalıklarının tedavisinde de reçetesiz olarak kullanılır. Komedonların baskın olduğu akne vakalarına karşı etkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Tretinoin</span> kimyasal bileşik

Tretinoin, all-trans retinoik asit (ATRA) olarak da bilinen, akne ve akut promyelositik löseminin tedavisi için kullanılan bir ilaçtır. Akne için cilde krem veya merhem olarak uygulanır. Lösemi için üç aya kadar ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Etretinat</span> kimyasal bileşik

Etretinat, Hoffmann – La Roche tarafından geliştirilen ve 1986 yılında FDA tarafından şiddetli sedef hastalığının tedavisi için onaylanmış bir ilaçtır. İkinci jenerasyon bir retinoidtir. Daha sonra, yüksek doğum kusurları riski nedeniyle, 1996'da Kanada pazarından ve 1998 yılında ABD pazarından çıkarıldı. Japonya'da pazarda Tigason olarak yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tazaroten</span> kimyasal bileşik

Tazarotene krem, jel veya köpük olarak satılan üçüncü jenerasyon reçeteli topikal retinoiddir. Tazaroten, asetilenik retinoid sınıfının bir üyesidir. Bu ilaç sedef hastalığı, akne ve güneşte zarar görmüş cildin tedavisi için onaylanmıştır. Genellikle iki konsantrasyonda satılır:% 0,05 ve% 0,1.

<span class="mw-page-title-main">Alitretinoin</span> kimyasal bileşik

Alitretinoin veya 9-cis-retinoik asit, A vitamini vitameridir. Ayrıca, ilaç olarak Ligand Pharmaceuticals tarafından geliştirilen bir antineoplastik (anti-kanser) ajan olarak kullanılır. Birinci nesil retinoiddir. Ligand firması, 1999 yılının şubat ayında alitretinoin için Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onayı aldı.

Kanser ağrısı tümörün yakındaki vücut kısımlarına baskı yapması veya sızmasından, tedavi ve teşhis yöntemlerinden veya hormon dengesizliği veya bağışıklık tepkisinin neden olduğu deri, sinir ve diğer değişikliklerden kaynaklanabilir. Çoğu kronik ağrı hastalıktan, akut ağrıların çoğu ise tedavi veya teşhis yöntemlerinden kaynaklanır. Ancak radyoterapi, cerrahi ve kemoterapi tedavi bittikten sonra uzun süre devam eden ağrılı durumlar oluşturabilir. Ağrının varlığı esasen kanserin yerine ve hastalığın evre'sine bağlıdır. Herhangi bir zamanda kötü huylu kanser teşhisi konan tüm insanların yaklaşık yarısı ağrı duyar ve ilerlemiş kanseri olanların üçte ikisi uykularını, ruh hallerini, sosyal ilişkilerini ve günlük yaşam aktiviteleri olumsuz yönde etkileyecek kadar şiddetli ağrı hisseder.

<span class="mw-page-title-main">Pemfigus</span> kabarcıklı otoimmün hastalık

Pemfigus nadir görülen ve deri ve mukoza zarlarını etkileyen bir grup kabarcık oluşturan otoimmün hastalığa verilen genel isimdir İsim, "püstül" anlamına gelen Yunanca "pemphix" kökünden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mefenamik asit</span> KImyasal bileşik

Mefenamik asit, antranilik asit türevleri nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) sınıfının bir üyesidir ve hafif ile orta şiddette ağrıyı tedavi etmek için kullanılır. Diğer NSAİİ'lere kıyasla yan etkileri ve yüksek maliyeti nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Sitofosfamid, diğer isimleri arasında sitofosfan olarak da bilinir, kemoterapi olarak ve bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan bir ilaçtır. Kemoterapi olarak lenfoma, multipl miyelom, lösemi, yumurtalık kanseri, meme kanseri, küçük hücreli akciğer kanseri, nöroblastom ve sarkom tedavisinde kullanılır. Bir bağışıklık baskılayıcı olarak, diğer koşulların yanı sıra nefrotik sendrom, polianjiitli granülomatoz ve organ naklini takiben kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla alınır.

Opdivo markası altında satılan Nivolumab, çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Buna melanom, akciğer kanseri, malign plevral mezotelyoma, böbrek hücreli karsinom, Hodgkin lenfoma, baş ve boyun kanseri, ürotelyal karsinom, kolon kanseri, özofagus skuamöz hücreli karsinom, karaciğer kanseri, mide kanseri ve özofagus veya gastroözofageal kavşak (GEJ) kanseri dahildir. Damar içine yavaş enjeksiyonla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Çocuklarda ağrı yönetimi</span>

Çocuklarda ağrı yönetimi, bebek ve çocuk ağrısının değerlendirilmesi ve tedavisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.