İçeriğe atla

İzmir bayrağı

İzmir bayrağı
Ayrıntılar
Kullanan(lar)İzmir şehrine bağlı gemiler
TasarımYeşil-beyaz 5 adet yatay çizgi

İzmir bayrağı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde İzmir şehrini temsil etmiş tarihî bir bayraktır. İdarî bir bayrak olmaktan ziyade deniz bayrağı olarak 17. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın başlarına kadar kullanılmıştır.

Tasarım

Bayrak birincisi, üçüncüsü ve beşincisi yeşil, ikinci ve dördüncüsü beyaz olmak üzere 5 yatay çizgiden oluşmaktadır. Bayrak tarihi boyunca bu renk dizisini korumuştur.[1]

Tarihçe

Akdeniz'de 15. yüzyıldan beri kaydedilmiş ve 17. yüzyılda yaygınlaşmış deniz bayrakları geminin geldiği ülkeyi, bağlı olduğu liman şehrini veya kaleyi, gemideki en yüksek rütbeli kişiyi veya geminin ticari ya da askeri olup olmadığını göstermekle yükümlüydü. İzmir bayrağı da liman şehrine bağlı gemiler için bu görevi görüyordu. Osmanlı döneminde İzmir'in yanı sıra Kudüs, Beyrut, İskenderiye, Trablus ve İstanbul'un da kendi deniz bayrakları bulunmaktadır.[1]

1650'lerde çeşitli Osmanlı liman şehri bayrakları Fransız ve Felemenk bayrak atlaslarında kaydedilmiş olmakla birlikte İzmir bayrağının tarihteki ilk kaydı yaklaşık 50 sene sonra gerçekleşmiştir. İzmir’in bayrağı ilk kez 1600’lü yılların sonu ve 1700’lü yılların hemen başında Fransa’da yayımlandığı kabul edilen Table des pavillons que l’on arbore dans toutes les parties du monde connu concernant la Marine başlıklı eserde yayımlanmıştır. Daha sonra pek çok çağdaş Fransızca, Felemenkçe, Almanca ve İngilizce kaynakta bayrak "Smirne" adı altında Türk bayrağı olarak kaydedilmiştir.[1]

Osmanlıca bir kaynakta bayrağa ilişkin ilk kayıt 1808 yılına ait yazmada görülür. "Bayrak ve Sancak Albümü" adı altında kayıtlı eser Deniz Müzesi arşivinde yer almaktadır. Eserin girişinde "Sultan Selim-i Sâlis zamanından kalma atik sancak albümü" yazmakta olup, İzmir bayrağının yanı sıra III. Selim dönemine ait diğer bayraklara da yer vermektedir. 1903 yılında yayımlanan bir diğer Osmanlıca eser Feth-i Celîl-i Konstantıniyye'de yazar Ferik Ahmed Muhtar Paşa bayrağı "İzmir şehrine mahsus" olarak resmetmiştir. Bayrağın olduğu sayfanın başlığı "Yüz sene evvelki Osmanlı bayrakları" olmaktadır.[1]

İzmir bayrağı, 2020 yılında Türk tarihçi Mehmet Ö. Alkan'ın Toplumsal Tarih dergisinde konu hakkında bir makale yayımlamasıyla Türkiye gündemine girdi. İzmir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in İzmir bayrağını konu alan bu makale ve blockchain bazlı bir kripto para hakkında yaptığı bir konuşması cımbızlanarak A Haber, Sabah, Kanal 7 ve Takvim gibi medya kuruluşları tarafından Soyer'in "İzmir’e özel bir bayrak ve para çalışması yaptığı, hatta İzmir’e özerklik talep ettiği" iddia edilerek haberleştirildi. Bu haberler Teyit tarafından Soyer'in söylemlerinin cımbızlanarak çarpıtılması neden gösterilerek yalan haber olarak nitelendirildi.[2]

Galeri

  • Allen & Ginter Cigarettes Brands’in 1887 yılından şehir bayrakları serisinden İzmir bayrağı
    Allen & Ginter Cigarettes Brands’in 1887 yılından şehir bayrakları serisinden İzmir bayrağı
  • Feth-i Celîl-i Konstantıniyye kitabında yer alan İzmir bayrağı, 1903
    Feth-i Celîl-i Konstantıniyye kitabında yer alan İzmir bayrağı, 1903
  • Osmanlı bayraklarını gösteren 1858 tarihli Almanca kaynak.
    Osmanlı bayraklarını gösteren 1858 tarihli Almanca kaynak.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Alkan, Mehmet (2020). "'Tarihte Bayrağı Olan Nadir Şehir: İzmir'". Toplumsal Tarih (315). ISSN 1300-7025. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023. 
  2. ^ "Tunç Soyer'in İzmir'e özerklik hazırlığı için bayrak ve para çalışması yaptırdığı iddiası - Teyit". teyit.org. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sinop</span> Sinop ilinin merkezi olan şehir

Sinop, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin batı karadeniz bölümünde bulunan Sinop ilinin merkezi olan şehirdir. Karadeniz kıyısında, Boztepe Burnu'nun karayla birleşme noktasında yer alır. Sinop Kalesi, tarihi ve turizm açısından kentin en ilginç yeridir. Türkiye'nin kuzeyde en uç noktası olan İnceburun Sinop ilindedir. Aynı zamanda Sinop yaklaşık 55 bin kişi olan şehir merkezi nüfusuyla Türkiye'nin en küçük illerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir</span> İzmir ilinin merkezi olan şehir

İzmir, Türkiye'de Ege Bölgesi'nde yer alan ve İzmir ilinin merkezi olan şehirdir. Ülkenin nüfus bakımından en kalabalık üçüncü şehridir. Ekonomik, tarihî ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehirlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Köstence</span> Romanyada belediye ve şehir

Köstence, Romanya'nın Dobruca bölgesinde, Karadeniz kıyısındaki en büyük liman şehri.

<span class="mw-page-title-main">Hanya</span>

Hanya, Girit'in ikinci büyük şehri ve aynı adı taşıyan ve Girit'in dört idarî bölümünden biri olan Hanya ilinin (nomos) merkezidir.

Mühendishane-i Bahr-i Hümâyûn (Türkçe: İmparatorluk Deniz Mühendishanesi) (Osmanlıca: مهندسخانۂ بحرئ همايون Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 1773 yılında III. Mustafa zamanında tersane ve donanmanın geliştirilmesi ve de tersane halkının eğitilmesi amacıyla açılmış teknik okuldur. Okulda sınıflara ilk defa tahta ve sıra konulmuştur. Bir okul matbaası kurulmuş ve ders kitapları basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Girne Kalesi</span>

Girne Kalesi, Kıbrıs'ın Girne şehrinde bulunan, 7. yüzyılda, Arap-İslam akınlarına karşı kentin korunması için Bizanslılar tarafından yapılmış kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Ancona</span> Ancona iline bağlı komün (Marche, İtalya)

Ancona veya Ankona, İtalya'nin merkezi Marche bölgesinin ve ayni adli Ancona ili merkezi olan Adriyatik Denizi kıyısında 100.861 nüfuslu bir liman kentidir. Ancona, Adriyatik Denizi'nin en büyük ticaret limanıdır ve gemi yapım tersaneleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İzmir tarihi</span>

Eski İzmir (Smyrna) kenti, körfezin kuzeydoğusunda yer alan ve yüzölçümü yaklaşık yüz dönüm olan bir yarım adacık üzerinde kurulmuştu. Sonraki yüzyıllar boyunca Meles Çayı'nın ve bugünkü Yamanlar Dağı'ndan gelen sellerin getirdikleri mil ile bugünkü Bornova ovası oluştu ve yarım adacık, bir tepe hâline dönüştü. İzmir'deki ilk yerleşim yeri olarak tespit edilen Bayraklı/Tepekule Höyüğü'nün çevresi 1955 yılından beri yoğun bir gecekondu bölgesidir. Buradaki ilk kazılarda Türk Tarih Kurumu ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün (o zamanki adıyla Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü) büyük katkıları olmuştur. Günümüzde bu höyüğün üzerinde TEKEL Genel Müdürlüğü'nün İzmir Şarap ve Bira Fabrikası'na ait numune bağı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kadifekale</span> İzmir, Türkiyede bir kale

Kadifekale, Türkiye'nin İzmir şehrinde bulunan bir kaledir. Antik Smirni'nin akropolisi olan kale, İzmir Körfezi'ne hâkim 186 m rakımlı Pagos Tepesi'nde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Sömbeki</span>

Sömbeki, Ege Denizi ile Akdeniz’in buluştuğu yerde küçük ancak arkeolojik, mimari ve doğal güzelliklere sahip bir adadır. Coğrafi olarak Oniki Adalar zinciri olan ada Datça limanına 8 km, Bozburun limanına ise 6,5 km uzaklıkta bulunur. Rodos ile uzaklığı ise 41 km'dir. Atina'nın limanı olan Pire'den uzaklığı ise 425 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Aksaray Müzesi</span>

Aksaray Müzesi 1969 yılında Zinciriye Medresesi'nde kurulmuş ve civardan eser toplanmıştır. Daha sonra Acemhöyük, Aşıklı Höyük, Musular ve Güvercinkayası Höyüğü kazılarının yapılmasıyla yeni bir binaya ihtiyaç duyulmuş ve 2004 yılında yeni bir bina inşa edilmiştir. Sergilenmekte olan eserler akeramik Neolitik çağdan Osmanlı Çağı'na kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayirli Gazi Hasan Paşa</span> 155. Osmanlı sadrazamı

Cezayirli Gazi Hasan Paşa, 18. yy'ın ikinci yarısında Kaptan-ı derya ve sadrazam olarak görev yapan Palabıyık lakaplı Osmanlı devlet adamıdır.

<i>Muin-i Zafer</i>

Muin-i Zafer, 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için inşa edilen iki Avnillah sınıfı zırhlı korvetin ikincisiydi. Geminin inşasına 1868'de başlandı, 1869'da denize indirildi ve ertesi yıl filoya katıldı. Merkezî bataryalı olan gemi, ana silah olarak kazamatlara monte edilmiş dört adet 230 mm top taşıyordu ve saatte 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Liman Kalesi</span> İzmir, Türkiyede eski bir bina

İzmir Liman Kalesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde bulunan bir kaleydi.

<i>Feth-i Bülend</i>

Feth-i Bülend 1860'ların sonlarında sınıfının öncü gemisi olan demir zırhlı korvet savaş gemisidir. Osmanlı Donanması için İngiliz Thames Iron Works'ten sipariş edildi ve 1868'de inşasına başlandı, 1869'da denize indirildi ve 1870'te hizmete girdi. Dört 229 mm topu vardı, tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 13 deniz mili (24 km/sa) hıza ulaşabilmekteydi.

<i>Mukaddeme-i Hayr</i>

Mukaddeme-i Hayr, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.

<i>Feth-i Bülend</i> sınıfı zırhlı korvet

Feth-i Bülend sınıfı, 1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması için inşa edilmiş iki zırhlı savaş gemisini içeren bir gemi sınıfıdır. Sınıftaki ilk gemi Feth-i Bülend, Birleşik Krallık'ta inşa edildi ve Haliç'teki Tersane-i Amire'de inşa edilen ikinci gemi Mukaddeme-i Hayr için temel görevi gördü. Gemilerin tasarımı daha önce yine Birleşik Krallık'ta inşa edilen Avnillah sınıfına dayanıyordu. Ortadan bataryalı zırhlı korvetler Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayır ana silah olarak kazamatlarda yer alan namludan dolma dört 222 mm Armstrong top taşımaktaydı.

<i>Avnillah</i> Osmanlı savaş gemisi

Avnillah 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için inşa edilmiş bir zırhlı savaş gemisidir. Avnillah sınıfının öncü gemisi olarak Thames Iron Works tarafından Birleşik Krallık'ta inşa edilmiştir. Omurgası 1868'de serilen gemi, 1869'da denize indirildi ve ertesi yıl filoya katıldı. Merkezî bataryalı gemi olan Avnillah, merkezî bir kazamatta yer alan dört adet 230 mm top ile silahlandırıldı ve en çok saatte 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ö. Alkan</span> Türk tarihçi

Mehmet Öznur Alkan, Türk siyaset bilimci, tarihçi. 2017-2023 yılları arasında Tarih Vakfı Başkanı olarak görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı korvetleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması, neredeyse tamamen yabancı tersanelerde inşa edilen bir dizi zırhlı korvet savaş gemisi sipariş etti ve satın aldı. Sipariş edilen ilk sınıf olan Osmaniye sınıfı, dört adet zırhlı fırkateynden oluşuyordu. Osmaniye sınıfı 1860'ların başında Birleşik Krallık'taki tersanelerinden sipariş edildi. 1864'te beşinci gemi Fatih sipariş edilse de bu gemi, 1867'de Prusya donanması tarafından satın alındı. Aynı yıl Osmanlılar, Feth-i Bülend ile iki gemiden oluşan Avnillah sınıfını yine Birleşik Krallık'tan sipariş etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti olan Mısır da o dönem, merkezî otoriteden bağımsız olarak Fransa'daki tersanelerden; Asar-ı Tevfik, Asar-ı Şevket ve Lütf-i Celil zırhlı korvet sınıflarına ait gemi siparişleri vermiş, bir Avusturya-Macaristan firmasıyla ise İclaliye için sözleşme imzalamışlardı. Mısır'ın bağımsızlığını savunmaya yönelik çabaları, Mısır'dan 1868'de yaptığı sipariş ettiği tüm zırhlı korvetleri teslim etmesini isteyen Padişah Abdülaziz'i kızdırdı. Bu esnada ikinci bir Feth-i Bülend sınıfı zırhlı olan Mukaddeme-i Hayr sipariş edilmiş ve Osmanlı Tersane-i Amire'sinde inşa edilen ilk zırhlı olmuştu. 1871'de Osmanlılar, iki Mesudiye sınıfını sipariş etti. İlk gemi teslim alınırken ikinci gemi Birleşik Krallık'ın 1878'de Rusya ile savaşa girmesi korkusunun ortasında Kraliyet Donanması tarafından satın alındı ve yerini Tersane-i Amire'de inşa edilecek üçüncü bir gemi olan Hamidiye'ye bıraktı. Son iki gemi, Peyk-i Şeref sınıfı, 1874 yılında Birleşik Krallık'tan sipariş edildi fakat Kraliyet Donanması 1878'de savaş beklentileri sırasında her ikisini de satın aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.