Rize, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yer alan ve Karadeniz'e sahili olan bir ildir. Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Rize'nin, batısında Trabzon, doğusunda Artvin, güneybatısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur. Türkiye'nin en çok yağış alan ilidir. En önemli ürünü çaydır. Rize'de yaz mevsimi ılık geçer. Sonbahar ve kış mevsimleri ise yağışlı geçer. Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en baskın karakteristik özelliklerini gösterir. Anadolu'nun diğer bölgelerinden coğrafi yapısıyla olduğu gibi kültürel yapısı ile de ayrılır. Dik yamaçlı vadileri, dağları, buzul gölleri, zümrüt yeşili yaylaları, kemer köprüleri, kaleleri ve coşkun akan dereleri ile bir turizm beldesidir.
Rize, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Rize ilinin merkezidir. Tarihi Pontus bölgesinin doğusunda kalan Rize, Osmanlı döneminde Lazistan Sancağı'nda yer almıştır. Günümüzde Türkiye'ye bağlıdır.
Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.
Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.
Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.
İkizdere, Rize iline bağlı bir ilçedir.
İyidere, Rize ilinin bir ilçesidir.
Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.
Acarlar Longozu, Sakarya'nın kuzeyinde Karasu ve Kaynarca ilçeleri arasında yer alan Türkiye'nin tek parça halindeki en büyük longoz (subasar) ormanı. Genişliği 250–1250 m, uzunluğu 7,5 km'dir. Oluşumu açısından tipik bir kıyı set gölüdür. Karadeniz'le arasında 20–25 m yüksekliğinde kumullar, güneyinde ortalama 100 m yüksekliğinde alçak tepelerle sınırlanır. Sakarya nehrinin 6 km batısında yer alır, fazla suları Okçu deresiyle Sakarya Nehri'ne dökülür. Ulaşım açısından Karasu ile arasında yaklaşık 26 kilometre, Sakarya ile arasında yaklaşık olarak 50 kilometre mesafe vardır.
Melyat Deresi veya Venek Deresi, Rize ilinin Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 20.3 kilometredir. Rize il merkezine 28 km mesafededir. Pazar doğu, Çayeli ise batı tarafında kalır. Derenin batı tarafında çoğunlukla Türkler ve az da olsa Hemşinliler yaşar. Lazların yaşadığı bölge, bu nehrin doğusunda kalır. Kaynağı Hemşin ilçesindeki Ceğalver Dağı olan nehrin; Zafer, Yavuzlar, Erenler, Çınartepe, Kaçkar, Kestanelik, Tektaş, Güneyköy, Şendere, Kuzayca, Örnek, Merdivenli, Leventköy ve Balıkçı köylerine sınırı vardır.
Çağlayan Deresi, Abunoğa Irmağı veya Fındıklı Deresi, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2600 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 34.7 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %75'tir. Nehir, Karadeniz alasının en önemli yumurtlama alanlarından biri olarak kabul edilir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir. Doğu Karadeniz bölgesindeki ilk kültür balıkçılığı girişimi, Çağlayan Alabalık Çiftliği adıyla 1974 yılında Çağlayan Deresi'nde gerçekleşti.
Arılı Deresi veya Yeşil Dere, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2300 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 31.5 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %73'tür. Dere yatağının çevresinde bulunan vadi, vatandaşların tepkileri nedeniyle Karadeniz Bölgesinde santrallerin yapılamadığı tek vadidir. Nehirde balık avcılığı tamamen yasaklanmıştır.
Hemşin Deresi veya Pazar Deresi, Rize ilinin Pazar ve Hemşin ilçelerinin kırsal bölgelerindeki tepelerinden geçen ve Karadeniz'e akan bir akarsudur. Derenin kaynağı Gito Yaylasıdır. Derenin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2000 metre olup uzunluğu da yaklaşık 38.5 kilometredir. Derenin yatak eğimi %52'dir. Hemşin ilçe merkezi ve Kocaköprü mahallesinden geçen dere, Pazar ilçesinde Karadeniz'e bağlanır. Derede sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.
Sabuncular Deresi, Senoz Deresi, Çayeli Deresi veya Büyükdere Deresi, Rize ilinin Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Kuzeye doğru akan nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 46 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %65'tir ve kaynağı Tekfur Tepesidir. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e akmaktadır. Denizden 30 kilometre uzaklıkta Ligovi Deresi ve İncesu Deresi'ne ayrılır. Batıdaki kolu Ligovi Deresi, doğudaki kolu ise İncesu Deresidir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.
Taşlıdere, Askoroz Deresi veya Engindere, Rize ilinin merkez ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Rize il merkezinin 5 kilometre doğusunda kalmaktadır.
Salmo coruhensis veya bilinen adıyla Çoruh alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki ve muhtemelen Gürcistan'daki akarsularda yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Çoruh Nehri'nden almıştır.
Salmo rizeensis veya bilinen adıyla Rize alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki akarsuların yukarı kısımlarında yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Rize şehrinden almıştır.
Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.
Manahoz Deresi, Manahoz Çayı, Manahos Deresi veya Manahos Çayı, Trabzon ilinin Sürmene ve Köprübaşı ilçelerinde bulunan, Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 7 hidroelektrik santral toplamda 66 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2300 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 40 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %58'dir. Doğu Karadeniz Dağlarından doğan nehir kuzey yönünde akar. Nehir, Ksenofon ve komutasındaki 10.000 paralı askerin devetabanı yedikten sonra hastalandığı yer olarak bilinmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 230 hm³'tür. Derenin ana kolu Madur Tepesi'nden doğar. Dere, Hazmaağa Yaylası'ndan doğan ikinci kolla Arpalı köyünde birleşir ve kuzeye akmayı sürdürür. Doğudan Vartan Deresi, batıdan Vizara Deresi, Egşeho Deresi, Çifteköprü Deresi ve Ormanseven Deresi akarsuya katılır.
Yanbolu Deresi veya Yanbolu Çayı, Gümüşhane'deki Kalkanlı Dağlarında doğan, Trabzon'un Arsin ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehir, Arsin ve Araklı ilçelerinin doğal sınırını oluşturur. Nehrin uzunluğu 46 kilometredir. Nisan, mayıs ve haziran ayları nehrin en fazla su taşıdığı zamandır. Nehirde bulunan 5 hidroelektrik santral toplamda 37 MW'lik enerji üretmektedir. Tandırlı Köprüsü nehrin üzerinde konumlanmıştır. Derenin yıllık ortalama debisi 189 hm³'tür.
