İçeriğe atla

İyar

TişriHeşvanKislevTevetŞevatAdar (VeAdar)NisanİyarSivanTammuzAvElul

İyar (İbraniceאִיָּר‎) İbrani takvimine göre resmi yılın sekizinci ayıdır (artık yıllarda dokuzuncu aydır ve yıl 1 Tişri'de başlar) ve dini yılın ikinci ayıdır (dini yıl 1 Nisan'da başlar). 29 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Nisan-Mayıs aylarına düşer. Bu isim dile Babilceden girmiştir; Tanah'ta Babil Sürgününden önce bu ay için ışık veya aydınlık anlamına gelen Ziv ismi kullanıldığı görülür.[1][2]

İyar ayındaki bayramlar

4 İyar - Yom Hazikaron, şehitleri anma günü.
5 İyar - Yom Ha'atzmaut, İsrail'in bağımsızlık bayramı.
14 İyar - Pesah Şeni.
18 İyar - Lag BaOmer.
28 İyar - Yom Yeruşalayim, Kudüs günü. 1967'de Kudüs'ün tamamının İsrail'in eline geçişi kutlanır.

Yahudilik tarihinde İyar

  • 4 İyar - (1165) Rambam'ın kurtuluşu. Fas'tan İslami baskılar yüzünden gemiyle kaçan Rambam fırtınaya yakalanınca Tanrı'ya dua etti ve fırtınadan sağ çıkarsa her sene bu tarihte oruç tutmaya ant içti.
  • 5 İyar - (1948) İsrail bağımsızlığını ilan etti.
  • 8 İyar - (1096) Birinci Haçlı Seferi başladı.
  • 11 İyar - (1510) Almanya'da 1500 Yahudi kitabına el kondu.
  • 11 İyar - (1881) Rusya'da II. Aleksandr'ın devrimciler yüzünden öldürülmesi rağmen Yahudiler suçlandı ve üç yıl sürecek olan Yahudi karşıtı pogromlar başladı.
  • 13 İyar - (1427) Yahudiler Bern'den kovuldu.
  • 14 İyar - (M.Ö. 1312) İkinci Pesah.
  • 14 İyar - (1605) Bugü Çekyane bağlı olan fakat zamanında Avusturya'ya bağlı Bzenec şehrindeki Yahudiler öldürüldü.
  • 14 İyar - (1933) Almanlar Yahudilikle ilgili kitapları yaktı.
  • 14 İyar - (1960) Adolf Eichmann Buenos Aires'te yakalandı.
  • 15 İyar - (1727) Yahudiler Ukrayna'dan kovuldu.
  • 15 İyar - (1883) Rostov-na-Donu'da Yahudi karşıtı ayaklanmalar başladı.
  • 15 İyar - (1939) Nürnberg yasaları Macaristan meclisinden geçti.
  • 15 İyar - (1945) Dachau toplama kampındaki esirler kurtarıldı.
  • 17 İyar - (66) Roma'ya karşı ayaklanan Yahudiler savaştan zaferle döndü.
  • 18 İyar - (1948) İsrail Savunma Kuvvetleri kuruldu.
  • 18 İyar - (1948) Kudüs'teki Hurva sinagogu Ürdün ordularınca yerle bir edildi.
  • 19 İyar - (1945) Joseph Goebbels intihar etti.
  • 20 İyar - (1288) Fransa'nın Troyes şehrinde varlıklı Yahudi ailelerden seçilen on üç kişi Hristiyan bir çocuğu öldürüp kanını içme suçlamasıyla yakılarak öldürüldü.
  • 20 İyar - (1637) Venedik'te Yahudilerin hukuk alanında iş yapmaları yasaklandı.
  • 20 İyar - (1942) Kaunas getosunda hamile Yahudi kadınlar öldürüldü.
  • 22 İyar - (1731) Vatikan'dan gelen emirle Yahudilerin kutsal kitaplarına el kondu.
  • 22 İyar - (1944) Yahudiler Macaristan'dan kovuldu.
  • 24 İyar - (1945) Almanya Müttefik Devletler'e teslim oldu.
  • 25 İyar - (1096) Birinci Haçlı seferi sırasında Köln'deki Yahudiler vir rahip tarafından korundu.
  • 25 İyar - (1355) Toledo, İspanya'da Hristiyan Arapların ayaklanmasıyla 1200 Yahudi öldürüldü.
  • 26 İyar - (942) Saadia Gaon öldü.
  • 26 İyar - (1967) Altı Gün Savaşı.
  • 27 İyar - (1962) Adolf Eichmann İsrail'de yargılanıp asıldı.
  • 28 İyar - (1967) Kudüs'ün tamamı İsrail'in eline geçti.

Diğer diller

Arapça'da Mayıs ayı için Ayyar (veya Eyyar) ismi kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ "1 Krallar 6:1". 6 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010. 
  2. ^ "1 Krallar 6:37". 6 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hamursuz Bayramı</span> Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göçünü anan Yahudi bayramı

Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır'da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Pesah, Yahudi takvimindeki Nisan ayının 15. günü başlar, bu tarih Kuzey Yarım Küre’de bahara denk gelir ve bayram 7 veya 8 gün kutlanır. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yom Kippur</span> Yahudilik için bir dinî bayram

Yom Kippur, Yahudiliğin en mukaddes bayramıdır. Var olan şahsi günahlar için Yahudiler tarafından oruç tutularak tövbeler edilir. Gregoryen takvimine göre hesaplandığında Eylül veya Ekim aylarının farklı günlerine denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi bayramları</span>

Yahudi bayramları, Yahudi festivalleri veya Yamim Tovim, İbrani takvimi içerisindeki günlerde Yahudiler tarafından kutlanan bayramların bütünü. Dinî, kültürel ve ulusal kaynakların unsurları içerirler: Tanah'taki Mitsva, hahamlar, Yahudi ve İsrail tarihi.

<span class="mw-page-title-main">Arap-İsrail savaşları</span> Arap ülkeleri ve İsrail Devleti arasındaki savaşlar

Arap-İsrail savaşları, Arap Birliği ülkeleri ve İsrail arasındaki politik gerilim ve askeri savaşlar dizisidir. Modern Arap-İsrail savaşlarının kökenleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkan Siyonizm ve Arap milliyetçiliğine dayanır. Yahudiler tarafından tarihi anavatan olarak adlandırılan toprakları, Pan-Arap hareketi, Filistinli Araplara ait olarak görür ve Pan-İslamist bağlamda ise, bu toprakların, Müslümanlara ait olduğuna inanılır. Filistinli Yahudiler ve Araplar arasındaki savaş; 20. yüzyılın başlarındaki Nebi Musa ayaklanması (1920), Jaffa ayaklanması, 1929 yılında Filistin ayaklanması ve 1947 yılında büyük bir sivil savaşa dönüşen ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla bütün Arap Ligi ülkelerine sıçrayan Arap başkaldırışıyla ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Eichmann</span> Holokostun önemli organizatörlerinden biri olan Alman Nazi komutanı

Otto Adolf Eichmann, Hitler'e sunduğu "Yahudi Sorununun Nihai Çözümü" önerisiyle Holokost'un en büyük organizatörlerinden biri olmuş Alman-Avusturyalı SS-Obersturmbannführer'di.

<span class="mw-page-title-main">Roş Haşanah</span> Yahudi Bayramı

Roş Haşanah, Yahudiler tarafından kutlanan İbrani takviminin yeni yılıdır. Tanah'ta Yom Teruah olarak geçen bu günün manasal meali "haykırış (çoşku) ve devirme günü"dür.

<span class="mw-page-title-main">İbrani takvimi</span>

İbrani takvimi veya Yahudi takvimi, günümüzde ağırlıklı olarak Yahudi dini mekânlarında kullanılan bir lunisolar takvimidir. Yahudi bayramlarının tarihlerini ve Tora bölümlerini, yahrzeitleri ve günlük Mezmur okumalarını, birçok tören kullanımı arasında uygun şekilde okur. İsrail'de yalnızca dini amaçlar için kullanılır, resmî olarak kullanılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi tarihi</span> Geçmiş

Yahudi tarihi, Yahudi halkının, inancının ve kültürünün tarihidir. Yahudi tarihi yaklaşık altı bin yıllık bir süreyi ve yüzlerce farklı topluluğu kapsadığından, burada ancak genel bir şekilde ele alınabilmektedir. Aşağıda sıralanan ana maddelerde ve bu maddede belirtilen her ülkedeki Yahudi topluluklarının ayrı tarihlerine ek bilgiye ulaşılabilir.

Tişri (İbranice: תִּשְׁרֵי İbrani takvimine göre resmi yılın ilk ayıdır ve dini yılın yedinci ayıdır. 30 gün çeken bu ayı ismi Babilcedir. Gregoryen takvime göre Eylül-Ekim aylarına düşer.

Heşvan İbrani takvimine göre resmi yılın ikinci ayıdır ve dini yılın sekizinci ayıdır. 30 gün çeken bu ayı ismi Babilcedir. Gregoryen takvime göre Ekim-Kasım aylarına düşer.

Tevet İbrani takvimine göre resmi yılın dördüncü ayıdır ve dini yılın onuncu ayıdır. 29 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Aralık-Ocak aylarına düşer. Gergoryen takvimindeki yılbaşı genelde bu aya denk gelir.

Nisan İbrani takvimine göre resmi yılın yedinci ayıdır ve dini yılın birinci ayıdır. 30 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Mart-Nisan aylarına düşer. Nisan ismi Babilceden girmişstir; Tora'da Babil Sürgününden önce bu ay için bahar anlamına gelen Aviv ismi kullanıldığı görülür.

Sivan İbrani takvimine göre resmi yılın dokuzuncu ayıdır ve dini yılın üçüncü ayıdır. 30 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Mayıs-Haziran aylarına düşer.

Av İbrani takvimine göre resmi yılın on birinci ayıdır ve dini yılın beşinci ayıdır. 30 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Temmuz-Ağustos aylarına düşer. İsmini Babilceden alan bu ay Tora'da adı geçmeyen tek aydır; Talmud'da ise 3.yy'dan sonraki yazılarda görülür.

Libya'daki Yahudilerin tarihi MÖ 3. yüzyıldan beri Yunan hakimiyeti altındaki Sirenayka'da Yahudilerin varlığı bilinmektedir. II.Dünya Savaşı sırasında Yahudi nüfusu Faşist rejimli İtalya'nın antisemitik kanunlarına ve Alman birliklerince sürülmelere maruz kalmıştır. Savaş sonrası anti-Yahudi saldırılar yüzünden birçok Yahudi başta İsrail olmak üzere başka ülkelere göç etti. 1969'da başa Muammer Kaddafi'nin geçmesiyle Yahudiler için yaşam daha da zorlaşınca geriye kalan bütün Yahudiler de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Libya'daki son Yahudi Rina Debach ülkeyi 2003'te terk etti.

Şaloş Regalim, Üç Hac Festivali'dir. Antik İsrail ve Yehuda zamanında İsrailoğulları Tora'da emredildiği üzere Pesah, Şavuot ve Sukot bayramlarında Kudüs'e hacca giderlerdi. Kudüs'teki bu festivale katılanlar Kohen (rahip) önderliğinde Kudüs Tapınağında ibadet ederlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Tapınak</span>

Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı, Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Günü</span>

Kudüs Günü. Kudüs'ün ve Eski Şehir (Kudüs)'in İsrail tarafından 6 Gün Savaşı sonrası alınmasını kutlayan İsrail milli bayramıdır. Devlet tarafından resmi olarak kutlama ve anma işlemleri için belirlenmiştir . İsrail dışında yaygın olarak kutlanılmamasına ve seküler İsrailliler tarafından değerini kaybetmesine rağmen bu gün hala Dindar Siyonist gruplar tarafından geçit törenleriyle ve sinagoglarda dua edilerek kutlanır. İsrail Hahambaşılığı bu günü Batı Duvarı'na erişimin sağlandığı için dini bir bayram ilan etmiştir.