İçeriğe atla

İvane Gvaramadze

İvane Gvaramadze (Gürcüce: ივანე გვარამაძე; d. 17 Ekim 1831, Vale, Gürcistan — ö. 24 Mayıs, 1912, Ahaltsihe, Gürcistan), Gürcü Katolik din adamı, yazar, etnograf ve toplum adamıdır. İstanbul'da Feriköy Katolik Gürcü Manastırı'nda yetişmiş önde gelen kişilerden biridir. Taksim Gürcü mezarlığında kalmış olan az sayıdaki mezar taşının yazılarını derlediği listeyle de tanınır.[1]

İvane Gvaramadze, Vale’de Katolik Gürcü ailesinde dünyaya geldi. İlk eğitimini Ahaltsihe’de Katolik okulunda aldı. Daha sonra İstanbul’daki Katolik Gürcü manastırında eğitimine devam etti. İstanbul’dan Vatikan ve Fransa’ya giderek rğitimini tamamladı. 1865 yılında rahip oldu. İstanbul Gürcü Katolik Kilisesi rahibi Şalva Vardidze'nin İtalyan araştırmacı Eugène Dallegio d'Alessio'ya verdiği bilgiye göre Gvaramadze İstanbul'da öğrenciyken, Taksim Gürcü mezarlığıda kalmış olan Gürcü Katoliklere ait mezar taşlarının Gürcüce yazılarını listeledi. Bu mezarlıktaki iki yüzden fazla Gürcü mezarının sökülüp bu mezarlığın hemen karşısında bulunan Surp Agop Katolik Ermeni Hastanesi ile kilisenin inşasında kullanılmış olduğunu tespit etti.[1][2]

İvane Gvaramadze, çeşitli konularda yazılar ve kitaplar kaleme almıştır. Gürcülerin tarihini ele alan "ქართლის ცხოვრება" ("Gürcü Tarihi") adlı kitabın ilk bölümü 1882 yılında Tiflis'te yayımlandı.[3] Gvaramadze'nin hayatı ve arşivi hakkında Zakaria Çiçinadze ve Grigol Cvaridze birer kitap yazmıştır.[2][4]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi</span>

Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi ve Manastırı ya da tam adıyla Notre Dame de Lourdes Gürcü Katolik Kilisesi eski yazılı kaynaklarda adı yaygın olarak Feriköy Gürcü Katolik Kilisesi olarak geçer, İstanbul'un Şişli ilçesinde yer alan bir Gürcü Katolik kilisesidir. Bomonti semtinde bulunan kilise, dünyada az sayıdaki Gürcü Katolik kilisesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pangaltı Ermeni Mezarlığı</span> İstanbulda eski bir mezarlık

Pangaltı Ermeni Mezarlığı veya diğer adıyla Surp Agop Mezarlığı, Türkiye'nin İstanbul ilinin Şişli ilçesindeki Pangaltı semti civarında yer alan ve günümüzde varlığını sürdürmeyen eski bir mezarlık. Mezarlığın bulunduğu arazi 1560 yılı civarında Ermenilerin kullanımına sunulmuş ve bundan sonraki yıllarda mezarlık olarak kullanılmaya başlanmıştı. 1930'larda yıkılan mezarlığın bulunduğu bölgede günümüzde Divan Oteli, Hilton Oteli, Hyatt Regency Oteli, Taksim Gezi Parkı, İstanbul Radyoevi ile Askerî Müze'nin bir kısmı ile çeşitli yapılar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Agop Hastanesi</span>

Surp Agop Hastanesi, İstanbul'un Şişli ilçesinin Elmadağ semtinde bulunan, 1837 yılında kurulmuş özel hastanedir. 1930'lu yıllarda kaldırılan Pangaltı Ermeni Mezarlığı ile aynı Vakfa aittir.

<span class="mw-page-title-main">İşhani Manastırı</span>

İşhani Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Şalva Vardidze</span>

Şalva Vardidze, Gürcü din ve siyaset adamı, yazar ve çevirmen. İstanbul Gürcü Katolik Kilisesi’ndeki görevi sırasında Gürcistan’ın bağımsızlığı için verilen mücadelede fiilen yer almış, Gürcü kültürünü tanıtmak için yazılar yazıp çeviriler yapmıştır.

Eugène Dallegio d'Alessio, Evgenios Dalezios olarak da tanınır, Venedik kökenli İtalyan araştırmacı. Türkiye'nin Marmara bölgesinde yaşayan Gürcüler üzerine Fransızca yazdığı araştırması İstanbul'da önce Gürcüce, sonra Türkçe yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Petre Harisçiraşvili</span> Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı.

Petre Harisçiraşvili, Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı. İstanbul'daki Katolik Gürcü kilisesinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Şatberdi Manastırı</span>

Şatberdi Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eki adı Boselta olan Okumuşlar köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zakaria Çiçinadze</span>

Zakaria Çiçinadze kendi kendini yetiştirmiş Gürcü edebiyat eleştirmeni, kitapsever, tarihçi ve kitap yayıncısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atskuri</span>

Atskuri, Gürcistan’da Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte, Kura Nehri’nin hemen kıyısında yer alır. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ude</span>

Ude, Gürcistan’da, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nın güneyinde, deniz seviyesinden 940 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 14 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vale</span>

Vale, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir kasabadır. Potshovi Çayı’nın sağ yakasında, Eruşeti Dağı’nın kuzey eteğinde, deniz seviyesinden 1.200 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 12 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mtatsminda Panteonu</span>

Mtatsminda Panteonu, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te, Mtatsminda tepesindeki panteondur. Gürcü yazarların ve toplum adamlarının toprağa verildiği bu mezarlık, Gürcü Yazarlar ve Toplum Adamları Mtatsminda Panteonu olarak da bilinmektedir. Mezarlık Mama Davit Manastırı etrafında yer alır. Tiflis kentinde, Didube Panteonu'ndan sonraki ikinci panteon olan Mtatsminda Panteonu'nun kuruluş fikri, 1915 yılında, Gürcü şair ve yazar Akaki Tsereteli'nin toprağa verildiği günlerde ortaya çıktı. Ne var ki panteon ancak 1929 yılında açılabildi. Bugün burada 53 mezar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uraveli</span>

Uraveli, Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Uraveli Deresi vadisinde, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 17 km uzaklıktadır.

Ayaspaşa Mezarlığı veya Taksim Mezarlığı, İstanbul'da, Taksim’den başlayarak bir yönden Ayaspaşa-Gümüşsuyu üzerinden Dolmabahçe ve Fındıklı’ya, bir yönden de Harbiye'ye kadar uzanan geniş arazi kapsayan, Müslüman ve gayrimüslimlerin defnedildiği ve 20. yüzyılın başlarına kadar varlığını korumuş eski mezarlıktır. Başta Katolik Gürcülerin gömüldüğü Taksim Gürcü mezarlığı, Taksim Mezarlığı'nın bugün Elmadağı Parkı olarak anılan kısmında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dedabruli heli</span>

Dedabruli heli, Gürcü Mhedruli alfabesiyle yazılmış yazı türlerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, özellikle Acara ve Guria bölgelerinde yaygındı. Bu el yazısı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Osmanlı ülkesine göçen Gürcüler tarafından da kullanılmıştır.

Giorgi Oltisari, Giorgi Oltiseli olarak da bilinir, 11. yüzyılda yaşamış olan Gürcü din adamıdır. Oltisi’den olduğu için Oltisari ve Oltiseli olarak anılmıştır. 1065-1077 arasında İviron Manastırı baş rahibi olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Romana Manastırı</span>

Romana Manastırı veya Romana Gürcü Manastırı, Bizans imparatoru I. Basileios (868-886) tarafından Gürcü din adamı İlarion Kartveli'nin anısına Konstantinopolis'te inşa edilen Gürcü manastırıdır. Manastır, Bizans İmparatorluğu'ndaki Gürcü kültür ve dini merkezlerinden biriydi.

Taksim Gürcü mezarlığı, İstabul'da, tarihi Taksim Mezarlığının bir parçası olan Gürcü mezarlığıdır. Günümüzde tamamen ortadan kalkmış olan bu mezarlığın yerinde Elmadağı semtinde Divan Oteli gibi yapılar ve Elmadağı Parkı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Miheil Tamaraşvili</span>

Miheil Tamaraşvili, Michel Tamarati ve Mikel Tamaraşvili olarak da bilinir,, Gürcü Katolik rahip ve tarihçisidir. Gürcü Hristiyanlığını anlatan Fransızca L'Église géorgienne des origines jusqu'à nos jours adlı çalışmasıyla tanınır.