İçeriğe atla

İvane Cavahişvili

İvane Cavahişvili
Doğumივანე ჯავახიშვილი
11 Nisan 1876(1876-04-11)
Tiflis, Rus İmparatorluğu
Ölüm18 Kasım 1940 (64 yaşında)
Tiflis, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği
Defin yeriTiflis Devlet Üniversitesi parkı
MeslekYazar, tarihçi, yayıncı, dilbilimci
MilliyetGürcü
İmza

İvane Cavahişvili (Gürcüce: ივანე ჯავახიშვილი, 11 Nisan 1876 - 18 Kasım 1940), Gürcü tarihçi ve çalışmaları Gürcistan tarihi ve Gürcistan kültürünün modern bilimini büyük ölçüde etkileyen bir dilbilimciydi. Tiflis Devlet Üniversitesi'nin (1918) kurucularından ve 1919'dan 1926'ya kadar rektörlerinden biriydi.

Hayatı

İvane Cavahişvili, Tiflis Spor Salonu'nda eğitimci olarak görev yapan Prens Aleksandre Cavahişvili'nin aristokrat ailesinin çocuğu olarak Gürcistan'ın Tiflis kentinde (o zamanlar Rusya'nın bir parçasıydı) doğdu. 1899 yılında St. Petersburg Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi'nden mezun olduktan sonra, mezun olduğu okulda Ermeni ve Gürcü Filolojisi Kürsüsü özel doktoru oldu. 1901'den 1902'ye kadar Berlin Üniversitesi'nde misafir bilim insanıydı. 1902'de akıl hocası Akademisyen Nicholas Marr'a, Orta Çağ Gürcü el yazmalarını inceledikleri Sina Dağı'na kadar eşlik etti. Cavahişvili'nin anıtsal, ancak henüz tamamlanmamış ilk ciltlerinden sonra, kartveli eris istoria (A History of the Georgian Nation) 1908 ve 1914 arasında ortaya çıktı; Gürcü ve Kafkas tarihi, Gürcü hukuku, paleografya, diplomasi, müzik, drama ve diğer konularda bu alanlarda dönüm noktası niteliğinde çalışmalar üretmektedir.

1918'in başlarında, Gürcistan'ın Tiflis'teki ilk normal üniversitesini kurmada etkili oldu ve böylece Gürcü entelektüellerinin nesiller boyu değer verdiği, ancak Rus İmparatorluk yetkilileri tarafından sürekli olarak hayal kırıklığına uğrayan uzun süreli bir rüyayı gerçekleştirdi.[1] Cavahişvili'nin profesör ve Gürcistan tarihi bölüm başkanı olduğu Tiflis Üniversitesi (bugünkü İ. Cavahişvili Tiflis Devlet Üniversitesi, şu anda adını taşıyan TSU), Gürcistan'ın eğitim yaşamında hızla baskın bir pozisyon aldı. 1919'da Cavahişvili, üniversitenin ikinci rektörü olarak tanınmış kimyager Petre Melikişvili'nin yerini aldı: Haziran 1926'ya kadar görev yaptı, 1924'teki anti-Sovyet Ağustos ayaklanmasının ardından, Marksist olmayan entelektüellerin hoşgörüsü azalmaya başladı. Yayınlamasına ve öğretmesine izin verilmesine rağmen, bu tutulma muhtemelen hayatını kurtardı, çünkü üniversitedeki halefi, 1936-7'in Stalinist büyük temizliğinin kurbanları arasındaydı.[2] 1938'de TSU'dan istifa etmek zorunda kaldı, ancak kısa süre sonra 1940'ta Tiflis'teki ölümüne kadar başkanlığını yaptığı Gürcistan Devlet Müzesi'nde Tarih Bölümü müdürü olarak atandı. TSU’nun bahçesine defnedildi.

Mirası ve eserleri

  • Cavahişvili, 1976'da Sovyet damgasında.
    Cavahişvili, 1976'da Sovyet damgasında.
  • Gürcistan'ın 2016 damgasında Cavahişvili. Sanatçı: G. Kartvelishvili.
    Gürcistan'ın 2016 damgasında Cavahişvili. Sanatçı: G. Kartvelishvili.
  • 5 lari banknotunda Cavahişvili.
    5 lari banknotunda Cavahişvili.

Cavahişvili, Gürcistan'ın siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik tarihinin çeşitli yönlerini ele alan 170'ten fazla eser yazdı. 1908'de ilk baskısının yayımlanmasından bu yana, ana eseri A History of the Georgian Nation (tam olarak 1908 ile 1949 arasında yayımlanmıştır), modern öncesi Gürcü tarihinin en kapsamlı ve etkili ele alışlarından biri olarak kalmıştır; ancak kitabı başka bir dile çevrilmedi. Cavahişvili'nin A History of the Georgian Nation da dâhil olmak üzere makale ve kitaplarından bazıları, 1977 ve 1998 yıllarındaki on iki ciltlik toplu çalışmalarında yeniden basıldı.[3]

Konuyla ilgili yayınlar

  • Akaki Surguladze (1976), "İvane Cavahişvili (1876-1940)"
  • Sergo Corbenadze (1986), Life and Works of Ivane Javakhishvili, Tiflis Devlet Üniversitesi Yayınevi, s. 611. (Gürcüce)

Kaynakça

  1. ^ Lang, David Marshall (1962), A Modern History of Georgia, p. 211. London: Weidenfeld and Nicolson.
  2. ^ Lang (1962), p. 245.
  3. ^ Rapp, Stephen H. (2003), Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts, p. 15. Peeters Bvba 90-429-1318-5.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tiflis Üniversitesi</span>

Tiflis Üniversitesi, 8 Şubat 1918'de Gürcistan'da devlet tarafından kurulmuş üniversitedir. Üniversitede yaklaşık 30.000 öğrenci öğrenim görektedir. Üniversitede Hukuk, Ekonomi, Beşeri bilimler, Sağlık ve Doğal Bilimleri Fakültesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Vahtang</span>

III. Vahtang, Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1302 – 1308 yılları arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Givi Cavahişvili</span>

Givi Cavahişvili, Gürcü siyaset ve toplum adamı, 1953-1975 arasında Gürcistan Bakanlar Kurulu Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Donald Rayfield</span>

Donald Rayfield, Britanyalı Gürcü ve Rus edebiyatları profesörüdür. Gürcü ve Rus edebiyatları, Stalin ve onun gizli polisi üzerine kitaplar yazdı. Rus yazarlar ve entelejansiyası üzerine bir dizi kitabın editörlüğünü yaptı. Rayfield'in The Literature of Georgia: A History adlı kitabı, Gürcü edebiyatı üzerine İngilizce yazılmış en önemli çalışmadır. Rayfield, Gürcü ve Rus şairleri ve yazarları İngilizceye çevirmişitir.

<span class="mw-page-title-main">Miheil Cavahişvili</span>

Miheil Cavahişvili , Gürcü yazar.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gugarlar</span>

Gugarlar Strabon tarafından bahsedilmiş, Debeda nehrinin yakınlarında yaşamış, İberya Krallığındaki halklardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Tiflis Emirliği</span>

Tiflis Emirliği 736'dan 1080'e kadar, bugünkü Gürcistan'ın doğu bölgelerini Tiflis şehrinden yöneten emirlik. Araplar tarafından Gürcistan topraklarının istila edilmeleri sırasında kurulan emirlik, 1122'de Kral IV. Davit tarafından, Gürcüler tarafından yeniden ele geçirilene kadar Kafkasya'daki Müslüman yönetiminin önemli bir karakoluydu. O zamandan beri, şehir bugüne kadar Gürcistan'ın başkenti oldu.

<span class="mw-page-title-main">Arnold Çikobava</span>

Arnold Çikobava, Nikolay Marr'ın tartışmalı Yafetik teorisinin en aktif eleştirmenlerinden biri olarak tanınan Gürcü kafkasolog, dilbilimci ve filolog.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan komplosu (1832)</span>

1832 Gürcü komplosu, Gürcü kraliyetini ve soyluluğunu Gürcü devletini ve Bagrationi hanedanı monarşisini yeniden kurma amacını taşıyan bir komplo idi.

Tamaz Valerianis dze Gamkrelidze Gürcü dilbilimci, oryantalist ve Hititolog. Hint-Avrupa dilbilimi, antik diller, teorik dilbilim, yapısal ve uygulamalı dilbilim ve Kartveloloji alanlarında birçok seçkin eserin yazarıdır. 2005-2013 yılları arasında Gürcistan Bilimler Akademisi'nin başkanlığını yapmıştır.

İlia Abuladze Gürcü tarihçi, filolog ve halk figürüdür.

Nodar Lomouri, Gürcü tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Simon Kauhçişvili</span>

Simon Kauhçişvili eski Gürcü kroniklerinin eleştirel baskılarıyla tanınan Gürcü tarihçi ve filologdur. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesiydi. Hem edebi hem de bilimsel eserler yazan Kauhçişvili, Gürcistan'daki Bizans çalışmalarının kurucusu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İakob Gogebaşvili</span>

İakob Gogebaşvili, Gürcistan'daki bilimsel pedagojinin kurucusu olarak kabul edilen Gürcü eğitimci, çocuk yazarı ve gazeteci. Çocukların Gürcüce okuma yazma öğrenmesi için 1876 yılında hazırladığı Deda Ena isimli kitabı, değiştirilmiş bir biçimde 1880'den beri Gürcü okullarında ders kitabı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pavle İngorokva</span>

Pavle İngorokva Gürcü tarihçi, filolog ve hayırseverdir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Cavahişvili</span> Sovyet coğrafyacı ve antropolog

Alexander Nikolayeviç Cavahişvili Gürcü kökenli Sovyet coğrafyacı ve antropologdur.

Elguja Khintibidze, Gürcü filolog. Tiflis Devlet Üniversitesi'nde Profesör, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi Akademisyeni (2012) ve Uluslararası Orta Çağ Felsefe Araştırmaları Derneği'nin (SIEPM) asli üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Krtzanisi Muharebesi</span>

Krtzanisi Muharebesi Kartli-Kaheti ve İran orduları arasında 1795 yılında Tiflis yakınlarında Krtzanisi bozkırında gerçekleşen savaşdır. Ağa Muhammed Han İran'da kendi hükûmetini güçlendirdikten sonra kral II. Erekle'nin Rusya ile birliği bozmasını ve İran'a bağlanmasını istiyordu. Georgiyevsk Antlaşması'na bağlı kalan II. Erekle Rusya'dan yardım gelmesini bekliyordu. Eylül ayının başında Ağa Muhammed Han 35 bin kişilik bir orduyla Gürcistan'a doğru harekete geçti ve 8 Eylül'de Kura Nehri kıyısında kamp kurdu. Gürcistan Ağa Muhammed Han'ın bu saldırısını bekliyordu ancak II. Erekle Rusya'dan gelecek yardıma güvendiği için zamanında gerekli önlemlerin alınması başarılamadı ve hazırlıksız bir şekilde düşmanla karşılaştı. Gürcü komutanları araziyi kullanmaya ve düşmanı, fazla kuvvetleri konuşlandıramayacağı ve savaşa giremeyeceği koşullarda savaşmaya zorlamaya karar verdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.