İçeriğe atla

İvan Moskvitin

Ivan Yuryevich Moskvitin (Rusça: Иван Юрьевич Москвитин) (? - 1647'den sonra), olasılıkla Moskova yerlisi olan ve Ohotsk Denizi'ne giden bir Rus keşif ekibine liderlik eden ve Pasifik Okyanusu'na ulaşan ilk Rus olan bir Rus kaşifti.

Moskvitin'in ilk kez 1626'da Tomsk'taki Kazaklar arasında ikamet ettiği doğrulandı. 1636 veya 1637'de Dmitry Kopylov, aralarında Moskvitin'in de bulunduğu 54 adamla birlikte doğuya, Yakutsk'a gönderildi. Lena Nehri'nden aşağı ve Aldan Nehri'nin yukarısına gitti ve 28 Haziran 1638'de Maya Nehri ağzının yaklaşık 100 km yukarısında ve Yakutsk'un 250 km güneydoğusunda Butalsk kalesini kurdu. Yerel bir Şaman Kopylov, yerleşik insanların tahıl yetiştirdiği, sığır beslediği ve bazı kaynaklara göre gümüş yataklarının bulunduğu güneye doğru akan bir "Şirkol Nehri" (Zeya Nehri?) olduğunu öğrendi. Mayıs 1639'da Moskvitin'i 20 Tomsk Kazağı, 19 Krasnoyarsk Kazağı ve bir Evenk rehberiyle doğuya gönderdi. Aldan Nehri'nden aşağı, Maya Nehri'niden yukarıya gittiler ve yukarı Maya'dan Cugcur Dağları'nı geçerek Ulya Nehri'nden aşağı indiler ve Ağustos 1639'da Ohotsk Denizi'ne ulaştılar.

Nehir ağzında veya ağzının 25 kilometre yukarısında kışlaklar inşa ettiler. 1 Ekim'de o ve 20 adam üç gün boyunca doğuya yelken açtılar ve daha sonra Ohotsk kasabasının inşa edileceği Ohota Nehri'ne ulaştılar. Sonra ya Taui Nehri'ne kadar doğuya doğru 500 km yelken açtılar ya da yerlilerden Taui Nehri'ne kadar olan sahilin haritasını çıkaracak kadar bilgi edindiler (kaynaklar farklıdır). O kış iki büyük tekne inşa ettiler. Yerel Lamutlarla bazı çatışmalar oldu ve rehber ve tercüman olarak kullanmak üzere bir adamı yakaladılar. Tutsak ona, ağzında "yerleşik Nivihlerin" yaşadığı bir "Mamur Nehri"nden bahsetti. 1640 yılının Nisan sonlarında veya Mayıs başlarında, Ohotsk Denizi'nin güneybatı köşesindeki Uda Körfezi'ne kadar güneybatıya yelken açtı. Orada Amur Nehri'ni, Zeya Nehri'ni, Amgun Nehri'ni, kıyılarda ve adalarda yaşayan "yerleşik Nivihler" ile büyük evleri, sığırları ve atları olan, ekmek yiyen ve Ruslar gibi yaşayan "sakallı Daurları" öğrendiler. Ayrıca sakallı Daurların yakın zamanda teknelerle gelip birçok Nivihleri öldürdüğünü de duydular. Daha sonra doğuya yöneldiler, Şantar Adaları'nı gördüler ve Sahalin Körfezi'ne girdiler. Sahalin Adası'nın batı kıyısını görmüş olabilirler ve yerleşik Nivihlerin Amur Nehri'nin ağzında bulunan bazı adalarına ulaşmış gibi görünüyorlar. Mevsimin geçmesi nedeniyle geri döndüler ve Kasım ayında Ayan'ın 30 mil kuzeydoğusundaki Aldoma Nehri'nin ağzında kışlaklar inşa ettiler. Temmuz 1641'in ortalarında Yakutsk'a geri döndüler.

Verdiği bilgiler Kurbat İvanov'un ilk sahil haritasını yapmasını sağladı (Mart 1642). 1645'te o ve Kopylov, Tomsk voyvodası Shcherbatsky'ye Amur'a büyük bir askeri sefer teklif etti. Teklif hayata geçirilmedi. 1646'da Moskova'ya gönderildi ve 1647'de ataman rütbesiyle Tomsk'a döndü. Hayatının geri kalanı belgelenmemiş.

1971 yılında inşa edilen Proje 97A buzkıran Ivan Moskvitin'e onun adı verilmiştir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yakutistan</span> Rusyada özerk bir Türk cumhuriyeti

Yakutistan ya da Saha Cumhuriyeti, Rusya'yı oluşturan federe cumhuriyetlerden biri ve yüz ölçümü açısından en büyüğüdür. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trans Sibirya Demiryolu</span> 9288 kmlik uzunluğuyla Dünyanın en uzun demiryolu

Trans Sibirya Demiryolu, Moskova'yı Uzakdoğu Rusya'ya bağlayan demiryolu ağı. Moskova'dan Vladivostok'a 9.289 km'lik uzunluğuyla dünyanın en uzun demiryoludur. Bağlantı hatlarıyla Moğolistan, Çin ve Kuzey Kore'ye de bağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızlar</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Kırgızlar, çoğunluğu Kırgızistan'da yaşayan Türk halkı. Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Yenisey ve Orhon Yazıtları'nda Kırgızlar, tarihleri çok eskiye dayanan Türk kavimleri arasında zikredilmektedir.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreniyle ilgili yazmış olduğu hikâyelerde birçok yer ismi geçmektedir. Bu hayalî mekanlardan bazıları, olayların merkezinde yer alırken, yine bazı mekanlar vardır ki bunlara ayrıntılı olarak değinilmemiştir. Orta Dünya kıtasında yer alan, görece ikinci planda kalan bu yerlerden bazıları aşağıda listelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sahalin</span> Kuzey Pasifikte bulunan Rus adası

Sahalin, ayrıca Kuye olarak da bilinen, Kuzey Pasifik Okyanusu'nda 45°50' ve 54°24' K paralelleri arasında yer alan, Rusya'nın en büyük adası. Rusya'da Sahalin Oblastına bağlıdır. Japonya'nın beşte biri büyüklüğünde olan ada Rusya'nın doğu kıyısında ve Japonya'nın hemen kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kolima Nehri</span>

Kolima, havzası Yakutistan, Çukotka Özerk Okrugu ve Rusya'nın Magadan Oblastı bölümlerini kapsayan kuzeydoğu Sibirya'da bir nehirdir. Kolima' nın adı dır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu Geçidi</span> kuzey doğu

Kuzeydoğu Geçidi,, Norveç ve Rusya'nın Arktik kıyıları boyunca Atlantik ve Pasifik Okyanusları arasındaki nakliye rotasıdır. Kanada adalarından geçen batı rotası buna göre Kuzeybatı Geçidi (NWP) olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Şantar Adaları</span> Rusyaya bağlı adalar grubu

Şantar Adaları, Uda Körfezi'nin doğusunda, Academy Körfezi'nin kuzeyinde Ohotsk Denizi'nin kuzeybatı kıyısında yer alan on beş adadan oluşan bir ada grubu. Adaların çoğunda orta yükseklikte engebeli uçurumlar vardır; ada grubundaki en yüksek nokta 720 metredir. Bu ada grubunun adı Nivih dilinde kökenleri "beyaz olmak" anlamına gelen ч’андь č’and ’ sözcüğünden gelir. Bu ada grubu şu anda ıssızdır.

<span class="mw-page-title-main">Evenkiler</span> Eski tunguz halkı

Evenkiler, Kuzey Asya'da bir Tunguz halkıdır. Rusya'da Evenkiler, 38.396 (2010) nüfusu ile Sibirya yerli halklarından biri olarak kabul edilmekte; Çin'de Evenkiler, 30.875 (2010) nüfusu ile Çin tarafından resmi olarak tanınan 56 etnik gruptan birini oluşturmaktadır. Moğolistan'da ise Moğol dilinde Khamnigan adı verilen 537 (2015) Evenki vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vitim Nehri</span>

Vitim Nehri, Lena'nın önemli bir koludur. Baykal Gölü 'nin doğusundaki kaynağı ile Vitim kuzeyden Transbaykal dağları ve Bodaybo kasabasından akar. Kaynak nehri Vitimkan da dahil olmak üzere, 1978 km uzunluğundadır ve 225.000 km² drenaj havzasına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Olyokma Irmağı</span>

Olyokma, Doğu Sibirya'daki Lena'nın koludur.

<span class="mw-page-title-main">Hortisa</span>

Hortisa Dinyeper Nehri'nin en büyük adasıdır ve 12,5 kilometre uzunluğunda ve 2,5 kilometre genişliğe sahiptir. Ada, "Hortisa Milli Parkı"'nın bir bölümünü oluşturur. Bu tarihi yer, Ukrayna'nın Zaporijya şehir sınırları içinde yer almaktadır.

Vladimir Vasilyeviç Atlasov veya Otlasov, Kamçatka Yarımadası'nın sistematik keşfini organize eden ilk Rus olan Sibiryalı bir Kazaktı. Kamçatka'nın güney ucundaki ıssız bir volkanik ada olan Atlasov Adası ve Atlasova yanardağı onun adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fedot Alekseyeviç Popov</span>

Fedot Alekseyeviç Popov, Bering Boğazı üzerinden ilk Avrupa seferini organize eden bir Rus kaşifti.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Beketov</span>

Pyotr Beketov, Kazak bir Sibirya kaşifi ve bölgede daha sonra Yakutsk, Çita ve Nerchinsk gibi modern şehirlere dönüşen çeşitli müstahkem mevkilerin kurucusuydu.

<span class="mw-page-title-main">İlek Nehri</span> Ural Nehrinin bir kolu

İlek, Kazakistan ve Rusya'da Ural Nehri'nin 623 km uzunluğundaki sol koludur. Kazakistan'da Aktöbe ve Batı Kazakistan Eyaletlerinden, Rusya'da ise Orenburg Oblastı'ndan akmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yerofey Habarov</span>

Yerofey Pavloviç Habarov veya Svyatitsky, Amur nehri bölgesini keşfetmesi ve bölgeyi Rusya için kolonileştirme girişimleriyle tanınan bir Rus girişimci ve maceracıydı.

<span class="mw-page-title-main">Vasili Poyarkov</span>

Vasili Daniloviç Poyarkov, Amur bölgesinin ilk Rus kaşifi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kuzey Keşif Gezisi</span>

Büyük Kuzey Keşif Gezisi veya İkinci Kamçatka Keşif Gezisi, Sibirya'nın Arktik kıyılarının çoğunu ve Kuzey Amerika kıyı şeridinin belli bölümünü haritalayarak haritalardaki "beyaz alanları" büyük ölçüde azaltan tarihin en büyük keşif girişimlerinden biriydi. Rusya İmparatoru Büyük Petro tarafından tasarlandı, ancak Rus İmparatoriçesi Anna ve Elizabeth tarafından uygulandı. Keşif gezisinin ana organizatörü ve lideri, daha önce Büyük Petro tarafından Birinci Kamçatka Keşif Gezisi'ne liderlik etmek üzere görevlendirilen Vitus Bering'di. İkinci Kamçatka Keşif Gezisi, kabaca 1733'ten 1743'e kadar sürdü ve daha sonra elde ettiği başarılar nedeniyle Büyük Kuzey Keşif Gezisi olarak adlandırıldı.