İçeriğe atla

İuri Siharulidze

İuri Siharulidze

İuri Siharulidze (Gürcüce: იური სიხარულიძე; 4 Ocak 1927, Gogolesubani, Çohatauri, Guria - 30 Mayıs 2022), Gürcü tarihçi. 25 kitap ve 800'den fazla dergi ve gazete makalesi yayımlandı.

Hayatı

İlkokulu Gogolesubani köyünde okuduktan sonra 1938'de Batum Pedagoji Teknik Okulu'nda eğitimine devam etti. 1940-1944 yılları arasında Çohatauri'deki Niko Marr Okulunda eğitim gördü. Mezun olduğu yıl Moskova Hukuk Enstitüsünde lisans eğitimine başladı. Ekvtime Takaişvili'nin tavsiyesiyle Gürcistan'a döndü ve lisansını Pedagoji Enstitüsü Tarih Fakültesinde tamamladı. Dereceyle mezun olduktan sonra yüksek lisansını Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisinde yaptı. 1953'te "1841 Guria Ayaklanması" adlı tezini savundu. 1954'te Batum Şota Rustaveli Devlet Pedagoji Enstitüsünde doçent seçildi. 1969'da "Gürcü halkının 13-14. yüzyıllardaki Tatar-Moğol işgaline karşı mücadelesi" konulu doktora tezini savundu, 1974'te profesör seçildi. 1979'dan beri Gürcistan Mimarlar Birliği Batum Araştırma Müzesi'nin tarih bölümüne başkanlık etmektedir.

Çalışmaları

İuri Siharulidze, Ekvtime Takaişvili'nin tavsiyesi ve rehberliğinde tarih alanında çalışmalarına başladı. Henüz öğrencilik yıllarında, Profesör Simon Kauhçişvili'nin rehberliğinde bilim çevrelerinin ilgisini çeken çeşitli eserler yarattı. Siharulidze, öğrencilik dönemindeki başarısını eski dillerdeki ustalığına bağlamaktadır. Güneybatı Gürcistan'daki sistemik toponim araştırmalarına öncülük etti. Tarihi coğrafya üzerine yaptığı çalışmalar Akaki Şanidze, Simon Kauhçişvili, Niko Berdzenişvili, Sergi Cikia ve Giorgi Melikişvili gibi tarihçiler tarafından takdir edildi. İuri Siharulidze'nin çalışmaları tarihi coğrafya ile sınırlı olmamakla birlikte, Gürcü edebiyat tarihi, Gürcü tıp tarihi, folklor, hukuk tarihi, Gürcistan siyasi tarihi, ticaret tarihi, çeşitli şahsiyetlerin biyografileri gibi birçok alanda eser verdi. Çok sayıda arkeolojik veya etnografik keşif gezisine katıldı veya öncülük etti.

İuri Siharulidze'nin pedagojik faaliyetleri dikkat çekicidir. Siharulidze çeşitli eğitim kurumlarında (Batum Pedagoji Enstitüsü, Telavi Pedagoji Enstitüsü vb.) çalıştı ve paleografi, arkeoloji, hukuk tarihi, Gürcistan tarihi, müzikal folklor gibi alanlarda ders verdi. Yardımcı doçent, doçent, profesörlük ve bölüm başkanlığı görevlerini yürüttü. Gürcü halk müziğiyle ilgili birçok çalışma yaptı.

Gürcistan'ın tarihi haritalarının oluşturulmasına önemli katkı sağladı. İuri Siharulidze birçok alanda çalışmış olsa da, en çok tarihi coğrafyada alanında eser verdi. Gürcistan'ın neredeyse her köyünü ziyaret etti ve birçok toponomik malzeme topladı. 1958-59'da iki ciltlik "Güneybatı Gürcistan Toponimleri" çalışmasını yayımladı. 1977-79'da "Çaneti (Lazeti)" (yazar, bazı nedenlerden dolayı bu eserin üçüncü cildini yayınlayamadı) adlı eserinin iki cildini yayımladı. 1985'te "Nigali (Livana)", 1987'de "Şavşeti-İmerhevi" eserini yayımladı. Samtshe ve Orta-Yukarı Guria'nın tarihi-coğrafi tanımlarını periyodik olarak "Gürcistan Tarihsel Coğrafya Koleksiyonları" adlı eserinde yayımladı. Siharulidze, Fersati, Odişi, Kutaisi, Svaneti, Samurzakano ve birçok bölgenin toponomik adlarını derledi. Ayrıca Karadeniz'in kuzey kıyıları (Soçi, Tuapse, Nikopsia) Abhazya, Tao, Klarceti, Şavşeti, İspir, Basiani ve Abotsi gibi birçok yerleşim hakkında yüzlerce makale yayımladı.

İuri Siharulidze 1974'te "Gürcü Halk Şiirleri" 1974'te adlı çalışmasını yayımladı. Yazarın folklor üzerine makaleleri çeşitli dergi ve gazetelere basıldı.

Tbeli Abuserisdze üzerine birçok çalışma yaptı.

Türkçeye çevrilen eserleri

Kaynakça

  1. ^ Bilgin, Mehmet (2007). Doğu Karadeniz: tarih, kültür, insan. Ötüken Neşriyat. s. 255. ISBN 9754376190. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  2. ^ Çiçek, Kemal (2000). Trabzon Tarihi İlmî Toplantısı: 6-8 Kasım 1998, bildiriler. Trabzon Belediyesi. s. 57. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guria</span>

Guria, Gürcistan’ın Karadeniz kıyısında, tarihsel ve coğrafi bölgesidir. Bugün ülkenin yönetsel bölgelerinden (mhare) biri olan Guria’nın merkezi kenti Ozurgeti’dir.

<span class="mw-page-title-main">Güvercinli, Hopa</span> Artvin köyü

Güvercinli, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Liman, Kemalpaşa</span> Artvin ilinin Kemalpaşa ilçesine bağlı bir köy

Liman, Artvin ilinin Kemalpaşa ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bıçakçılar, Yusufeli</span> arşiv

Bıçakçılar, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı, Yusufeli</span>

Bostancı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Akbucak, Pazar</span> Pazarın köyü

Akbucak, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.

Lazistan, Lazların yaşadığı coğrafi ve tarihi bölgedir. Karadeniz'in güneydoğu kıyısı boyunca ince bir şerit halinde uzanır ve Güney Kafkasya'nın güneybatı ucu ile Anadolu'nun kuzeydoğu ucunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Altaş, Ardahan</span> Ardahan köyü

Altaş, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Klarceti, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihi Mesheti’nin bir parçası sayılan bölge. Meydancık ve Ardanuç dereleri havzasını da içine alacak biçimde, Çoruh nehrinin Yalnızçam Dağlarından Karadeniz’e kadar uzanan aşağı havzasını kapsar. Klarceti’nin en eski merkezi Tuharisi kalesidir. Klarceti bölgesi, Kartli kralına bağlı bey (ერისთავი) tarafından yönetiliyordu ve bu beyin ikametgâhı 5. yüzyılın ikinci yarısından itibaren büyük olasılıkla Ardanuç kalesi idi. Kral Vahtang Gorgasal burada geniş ölçekli kültürel ve mimari çalışmalara başladı. Kilise ve manastırlar inşa etti. Merkezi Ahiza’da bulunan yeni piskoposluk merkezi kurdu. Bu dönemde Klarceti, İran saldırılarına karşı mücadelenin köprübaşı mevziisi haline geldi. 8. yüzyılda Bagratlılar hanedanı buraya yerleşti. 9. yüzyılın başında Büyük I. Aşot, Arap saldırıları ve salgın hastalıklarla gerilemiş olan bu bölgeyi canlandırdı ve buraya yeni nüfus yerleştirdi. Bu sırada burada, Grigol Handzteli’nin öncülüğünde yaygın biçimde manastırların inşasına başlandı. 11-13. yüzyıllarda Klarceti’de kültür ve eğitim alanında önemli çalışmalar gerçekleştirildi. Bölge kilise ve manastırlarıyla ünlü hale geldi. Buraya Klarceti’nin “On İki Issız Yeri” adı veriliyordu. 16. yüzyılda Klarceti, Güneybatı Gürcistan’ın başka yerleriyle birlikte Osmanlıların eline geçti. 1918-1921 arasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içindeydi. 1921 yılından itibaren ise yeniden Türkiye sınırlarına katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Lado Gudiaşvili</span>

Lado Gudiaşvili, Gürcü ressam, grafik sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Yakovleviç Marr</span>

Nikolay Yakovleviç Marr Gürcistan kökenli Rus dilbilimcisi ve oryantalist. Günümüzde Türkiye sınırları içinde bulunan tarihsel Şavşeti ve Klarceti bölgelerine 1904 yılında yaptığı gezinin notları önemli eserler arasında sayılır. Daha sonra çalışmalarını Marksizm çerçevesine içine oturtan Marr'ın öne sürdüğü teoriler 1950'li yıllara kadar Sovyetler Birliği'nde resmi olarak tanınmıştır. Zira Marr, teorilerini Marksizm ile ilişkilendirmiş ve devlet desteği görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dimitri Bakradze</span>

Dimitri Bakradze, Gürcü tarihçi, arkeolog ve etnograf. Petersburg Bilimler Akademisi üyesiydi. Gürcistan ve Kafkasya üzerine tarih, arkeoloji ve etnografya çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Simon Canaşia Müzesi</span>

Simon Canaşia Müzesi, önceden bilinen adıyla Gürcistan Devlet Tarih Müzesi, Gürcistan'ın Tiflis kentindeki başlıca tarih müzelerinden biridir. Ülkede bulunan başlıca arkeolojik bulgular sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şota Rustaveli Devlet Üniversitesi</span> Batumda bir devlet üniversitesi

Batum Şota Rustaveli Devlet Üniversitesi Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Batum'da yer alan bir yükseköğretim üniversitesidir. İsmini, Orta Çağ Gürcü şairi Şota Rustaveli'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali</span>

Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali, Gürcistan'ın Zugdidi şehrinde bulunan, Zugdidi ve Tsalenciha Piskoposluğuna bağlı bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekvtime Takaişvili</span>

Ekvtime Takaişvili, Gürcü tarih çalışmalarına önemli katkısı olan Gürcü tarihçi, arkeolog ve toplum adamıdır.

İoseb Bartlomes Megrelidze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filologdur.

Alexander Tereladze Gürcü coğrafyacı.

<span class="mw-page-title-main">Artvin'de bağcılık</span> bağcılık kültürü

Artvin'de bağcılık, dünyanın en eski bağcılık geçmişine sahip Gürcistan'ın tarihsel bölgeleri olan Lazeti, Klarceti ve Şavşeti bölgelerindeki geleneğe dayanmaktadır. Nitekim geleneksel Gürcü şarap küpleri olan Kvevri (ქვევრი) kalıntıları Şavşat ilçesinin Otluca, Ardanuç ilçesinin Güleş, Artvin'in merkez ilçesinde Bağcılar gibi yerlerde ortaya çıkarılmıştır. Öte yandan Gürcistan'ın Acara ve Guria bölgeleri ile Artvin'de benzer asma cinslerinin varlığı da bunu işaret etmektedir. Bu asma cinslerinin bazılarının adları, bugünkü Artvin bölgesindeki yer adlarıyla ilişkilidir. Livanura, Klarculi, Şavşuri, Orcohuli, Hopaturi gibi üzüm türleri bunların başında gelir. Klarceti-Şavşeti bölgelerinden Gürcistan'a götürülen asma cinslerine, götüldüğü yerlere atfen Livanura, Klarculi, Şavşuri gibi adlar sonradan verilmiş olup özgün adları bilinmemektedir. Bunların dışında, Gürcistan'ın genelinde yaygın olan şaraplık üzüm Saperavi, Artvin ilinin Berta vadisinde, "Gverda (Güverda) Bağları" olarak bilinen bağlarda yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çakura</span>

Çakura, Gürcistan'ın güneybatısında, Guria-Acara'da ve Megrelya'da yaygın olarak giyilen Gürcü-Zan geleneksel erkek kıyafet takımıdır. Bu tip kıyafetin ayırt edici özelliği Çoha-ahaluhi modelinin normalden daha kısa hali olması ve kıyafetin uzunluğunun giyen kişinin yaşına uygun olarak değişmesidir. Hem dokuma hem de fabrika ürünü ipek ve yün kumaşlardan üretilir. Pantolonlar da aynı malzemeden yapılmıştır. İç cep için atlas, saten, pamuklu kumaş kullanılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.