İçeriğe atla

İtalyan Sirenaykası

İtalyan Sirenaykası
Cirenaica Italiana
برقة الايطالية
1911-1934
İtalyan Sirenaykası bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Sirenayka haritadaki konumu
Türİtalya Krallığı kolonisi
BaşkentBingazi
Yaygın dil(ler)İtalyanca
Arapça
Resmî din
İslam
Katolik Hristiyanlık
HükûmetKoloni yönetimi
Monark 
• 1912-1934
III. Vittorio Emanuele
Vali[note 1] 
• 1912-1913 (ilk)
Ottavio Briccola
• 1930-1934 (son)
Rodolfo Graziani
Tarihî dönemİki savaş arası dönem
5 Kasım 1911
18 Ekim 1912
• Sirenayka kolonisi
17 Mayıs 1919
• İdari olarak Trablusgarp'a katılma
18 Aralık 1928
• İtalyan Libyası'na dahil edilme
1 Ocak 1934
Öncüller		Ardıllar
Trablusgarp Eyaleti
İtalyan Libyası
  1. ^ Pietro Badoglio Ocak 1929'da Trablusgarp ve Sirenayka Valisi olduktan sonra Sirenayka Valisi, Vali Yardımcısı oldu.

İtalyan Sirenaykası, 1911'den 1934'e kadar var olmuş, günümüzün doğu Libya'sında bulunan bir İtalyan kolonisiydi. 1911 Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalyan Trablusgarpı ile birlikte fethedilen bölgenin bir parçasıydı.

İki koloninin topraklarına bazen "İtalyan Libyası" veya İtalyan Kuzey Afrikası (Africa Settentrionale Italiana veya ASI) deniyordu. Her iki isim de koloniler birleştikten sonra kullanıldı ve İtalyan Libyası yeni birleşik koloninin resmi adı oldu.

1923'te, Senusi Düzeni ile bağlantılı yerli isyancılar, Libya'daki İtalyan yerleşimine karşı Libya direniş hareketini örgütlediler. İsyan, Sirenayka'nın yerel nüfusunun dörtte birinin ölümüyle sonuçlanan sözde "pasifleştirme kampanyasından" sonra 1932'de İtalyan kuvvetleri tarafından bastırıldı.[1]

1934'te İtalyan Sirenaykası, İtalyan Libyası'nın bir parçası oldu.

Tarih

Ana madde: İtalya'nın Libya'yı sömürgeleştirmesi
İtalyan Sirenaykası'nın Damgası
Palazzo Littorio, daha sonra 1927'de inşa edilen "Siranayka Parlamentosu" olarak anılacaktır.

İtalyan Siranaykası ve İtalyan Trablusgarpı, 1911 yılında, Trablusgarp Savaşı sırasında Osmanlı Trablusgarpı'nın fethi ile kuruldu.

1920'lerde, Siranayka, İtalyan sömürge güçleri ile sömürge yönetiminden bağımsızlık için savaşan Libyalı isyancılar arasındaki çatışmalara sahneydi. 1931'de isyancı bağımsızlık lideri Ömer Muhtar yakalandı ve idam edildi.

Faşist İtalya, ülkeyi işgalinin ilk aşamasında Doğu Libya'da birkaç toplama kampı kurdu. Sömürge yönetimi, 1929'da, isyancıların yerel halkın desteğini reddetmek için Cebel Ahdar halkının neredeyse toptan sınır dışı edilmesine başladı.

El Agheila'daki toplama kampında on bin mahkum tutuldu.

100.000'den fazla insanın zorunlu göçü, Suluk, El Magrun, Abyar ve El Agheyla'daki toplama kamplarında sona erdi ve on binlerce insan, özellikle İspanyol gribi gibi salgın hastalıklar nedeniyle bakımsız koşullarda öldü. Toplama kampları, faşist rejimin bölgenin tam kontrolünü ele geçirdiği ve yerel Arap toplumunu asimilasyon politikası başlattığı 1934'ten sonra dağıtıldı. Bu politika o kadar başarılıydı ki 1940'ta Arap Libyalıların iki kolonyal askeri bölümü vardı.

1930'ların sonlarında, Siranayka, çoğunlukla sahil çevresinde olmak üzere 20.000'den fazla İtalyan sömürgeci tarafından dolduruldu. Sonuç olarak, 1930'ların ikinci yarısında büyük bir ekonomik kalkınma çabası vardı.

İtalya, Libya'nın altyapısına büyük yatırım yaptı (amaç, Büyük İtalya'nın yararına ekonomiyi geliştirmekti).[2] Bingazi'de - Siranayka tarihinde ilk kez - ilk üretim tesisleri kuruldu: 1930'ların başlarında 'Bengasi italiana'da tuz işleme, yağ rafine etme, gıda işleme, çimento üretimi, tabaklama, bira, sünger ve ton balığı avı tesisleri. Bingazi limanı büyütüldü ve yakınında modern bir hastane oluşturuldu. Ayrıca yeni bir havalimanı yapıldı.

1934'te İtalyan Siranaykası ve İtalyan Trablusgarp'ı, İtalyan Libyası'nın bir parçası oldu.

Demografi

1930'ların sonlarında, Sirenayka, çoğunlukla sahil çevresinde olmak üzere 20.000'den fazla İtalyan sömürgeci tarafından dolduruldu. Sonuç olarak, 1930'ların ikinci yarısında büyük bir ekonomik kalkınma çabası vardı.

Başlangıçta İtalya'nın amacı, yerel nüfusu iç kesimlerdeki marjinal araziye götürmek ve İtalyan nüfusunu Libya'nın en verimli topraklarına yerleştirmekti, ancak 1938'den sonra yeni vali Italo Balbo, yerli halktan onay almak için bu politikayı değiştirdi.[2] Ancak İtalyanlar, Balbo dönemine kadar Libyalılara yeterli eğitim sağlamadılar: İtalyan nüfusu (toplam nüfusun yaklaşık %15'i) 1938'de 81 ilkokula sahipken, Libyalılar'ın (toplam nüfusun %75'inden fazlası) 97 ilkokulu vardı.

Sirenayka'da - İtalyan sömürgeciler için- Baracca, Maddalena, Oberdan, D'Annunzio ve Battisti kırsal köyleri 1938'de, ardından Mameli ve Filzi kırsal köyleri ise 1939'da kuruldu. Libyalı aileler için (iki İtalyan-Libya Tümenine kayıtlı birçok askerle katkıda bulunanlar: 1. Libya Tümeni Sibelle ve 2. Libya Tümeni Pescatori ) Gedida-Nuova, Nahida-Risorta, Zahra-Fiorita ve el -Fager-Alba köyleri kuruldu.

Via Vittoria'ya bağlanan Katolik Katedrali ve Venedik Aslanı ile Capitoline Wolf'un yer aldığı iki sütunun bulunduğu İtalyan Bingazi panoraması

Altyapı

1930'da Bingazi tren istasyonu

İtalyanlar, esas olarak 1930'larda İtalyan Sirenaykası'nda büyük altyapı projeleri gerçekleştirdiler; en önemlileri Trablus ile Bingazi arasındaki sahil yolu, Bingazi-Barce ve Bingazi-Soluç demiryolları ve Bingazi Limanı'nın genişlemesiydi.

İtalyanlar ve Libyalılar için gerekli tüm iletişimlere (ve altyapılara) sahip bir grup köy, 1930'larda kıyı Sirenayka'da kuruldu.[3]

Başlıca askeri ve siyasi gelişmeler

  • 1911: Trablusgarğ Savaşı'nın başlangıcı. Tobruk, Derne ve Bingazi'nin İtalya tarafından fethi.[4]
  • 1912: Uşi Antlaşması, Trablusgarp Savaşı'nı sona erdirdi. Osmanlı imparatorluğu, Trablusgarp ve Sirenayka'yı İtalya'ya bıraktı.
  • 1917-21: Seyyid İdris liderliğindeki Senusi ile İtalyanlar arasında (sırasıyla Acroma, Ar Rajma, Bu Mariam'da imzalanan) bir dizi anlaşma, çatışmaların ertelenmesini sağladı.[5]
  • 1923: İtalyan vali Luigi Bongiovanni, Senusi ile yapılan anlaşmaların iptalini ilan etti ve İtalyan kuvvetleri, Senusi emirliğinin başkenti Ecdebiye'yi işgal ederek Sirenayka'nın yeniden fethini başlattı.[6] Ömer Muhtar liderliğindeki Senusi direnişi başladı.
  • 1925: İtalya-Mısır anlaşması, Sirenayka (daha sonra Libya) - Mısır sınırını tanımladı.[7]
  • 1926: El-Cagbub'un Fethi.
  • Kış 1927-8: Trablusgarp ve Sirenayka hükûmetleri arasındaki koordinasyonun bir sonucu olarak "29. Paralel hat operasyonlarının" başlatılması, Sitre Körfezi'nin fethini ve iki koloninin birbirine bağlanmasını sağladı.[8]
  • 1929: Pietro Badoglio, Trablusgarp ve Sirenayka'nın valisi oldu. Sidi Rhuma, Ömer Muhtar ile görüşmeye başladı, ancak görüşmeler başarısız oldu.
  • 1931: Kufra Vahaları'nın işgal edilmesi, Libya-Mısır sınırına dikenli tellerin yapılması, yakalanması ve ardından Ömer Muhtar'ın idam edilmesi.
  • 1932: Badoglio, Libya direnişinin sona erdiğini ilan etti.
  • 1934: Sirenayka, Libya Kolonisine dahil edildi.

Notlar

  1. ^ The dark side of democracy: explaining ethnic cleansing. 2nd. Cambridge, England: Cambridge University Press. 2006. s. 309. 
  2. ^ a b General History of Africa, Albert Adu Boahen,Unesco. International Scientific Committee for the Drafting of a General History of Africa, page 196, 1990
  3. ^ (İtalyanca) Chapter Libya-Cyrenaica 7 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Kalifa Tillisi, “Mu’jam Ma’arik Al Jihad fi Libia1911-1931”, Dar Ath Thaqafa, Beirut, Lebanon, 1973.
  5. ^ Mohammed Fouad Shukri, “As Senussiya Deen wa Daula”, Markaz ad Dirasat al Libiya, Oxford, 2005.
  6. ^ Rodolfo Graziani, "Cirenaica Pacificata", translated by: Mohammed Bashir el Ferjani, Al Ferjani publishing, Tripoli-Libya.
  7. ^ Jean Pichon, "La Question de Libye dans la Règlement de La Paix", translated by Ali Dhawwi, Markaz Jihad al Libiyeen lid Dirasat at Tarikhiya, Tripoli-Libya, 1991.
  8. ^ Attilio Teruzzi, "Cirenaica Verdi", translated by Kalifa Tillisi, ad Dar al Arabiya lil Kitab, 1991.

Bibliografi

  • Chapin Metz, Hellen. Libya: Bir Ülke Araştırması . Washington: Kongre Kütüphanesi için GPO, 1987.
  • Sarti, Durand. İçindeki Balta: İş Başında İtalyan Faşizmi Modern Bakış Açıları. New York, 1974.

Ayrıca bakınız

  • İtalyan Sirenaykası sömürge valilerinin listesi
  • İtalyan Libyası
  • İtalyan Libyası Demiryolları
  • İtalo-Libyalılar
  • Libya'daki İtalyan toplama kampları
  • Cebel Ahdar Dağları
  • Bingazi Vilayeti
  • Derne Vilayeti

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya (Arapça: ليبيا, romanize: Lībīyā adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihî bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Savaşı</span> Trablusgarp Savaşı diğer adı ile Türk-İtalyan Savaşı

Trablusgarp Savaşı veya diğer adıyla 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı, 1911-1912 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya Krallığı arasında geçen bir savaştır. Adı, "Trablusgarp Savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar Trablusgarp dışında Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz gibi farklı bölgelerde de sürmüştür. Diğer büyük devletlerin desteği ve Birinci Balkan Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle savaşı kazanan İtalya, Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp Vilayeti'ne bağlı Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bölgelerini ele geçirmiştir. Bu bölgeler birleşip gelecekteki Libya devletini oluşturacaklardı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Libya bayrağı</span> Libya Devletinin Ulusal Bayrağı

Libya bayrağı, Afrika ülkesi Libya'nın ilk defa 24 Aralık 1951 tarihinde kullandığı bayrağın, rejim değişikliği sonrası Libya'nın resmî hükûmeti olan Ulusal Geçiş Konseyi tarafından 27 Şubat 2011 tarihinde yeniden kullanılmaya başlanan bayraktır.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Muhtar</span>

Ömer Muhtar, Libya'da İtalyanlara karşı yürütülen direniş hareketinin devrimci önderi.

<span class="mw-page-title-main">Rodolfo Graziani</span>

Rodolfo Graziani, Benito Mussolini'ye bağlılığıyla tanınan İtalyan mareşal ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Tobruk Muharebeleri</span>

Tobruk Muharebeleri, Trablusgarp Savaşı esnasında Tobruk ve çevresindeki İtalya Krallığı güçleri ile Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı düzensiz birlikler arasında gerçekleşen bir dizi çatışmadır. Çatışmalar arasında en büyüğü Nadura Tepesi'nde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fizan</span> Libyada bölge

Fizân, Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp Bölgesi ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında bulunur.

<i>Çöl Aslanı Ömer Muhtar</i>

Çöl Aslanı Ömer Muhtar, 1981'de gösterime giren ABD-Libya ortak yapımı dramatik savaş filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Vilayeti</span>

Trablusgarp Vilayeti, 1864 yılında gerçekleşen yönetim reformu sonucu Trablusgarp Eyaleti yerine kurulan Osmanlı vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Derne Muharebeleri</span> Trablusgarp Savaşının bir parçası

Derne Muharebeleri, 16 Ekim 1911 ile 18 Ekim 1912 tarihleri arasında Derne'yi ele geçirmek isteyen İtalyan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Trablusgarp Savaşı sırasında yapılan muharebelerdir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Doğu Afrikası</span> İtalya Krallığının, Doğu Afrika ve Orta Afrikadaki sömürgelerini arttırmasıyla kurulan büyük koloninin adıdır

İtalyan Doğu Afrikası, İtalya Krallığı'nın, Doğu Afrika ve Orta Afrika'daki sömürgelerini arttırmasıyla kurulan büyük koloninin adıdır. İtalyan Somalisi'nin devamı niteliğindedir. 1936'da, bugünkü Etiyopya, Eritre, Kenya'nın bir kısmı ve Somali'yi kapsayan bir bölgede General Pietro Badoglio tarafından kurulmuştur. Pietro Badoglio ayrıca ilk genel vali olmuştur, ancak İtalyan Doğu Afrika'sını kuruluşundan 3 ay sonra hastalıktan öldüğü için yerine Rodolfo Graziani geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Libya arması</span> Ulusal arma

Libya güncel olarak herhangi bir resmî devlet arması kullanmamaktadır. Ülke içerisinde yer alan kurumlar resmî yazışmalarda kendi kurum amblemlerini kullanmaktadır. Libya son olarak geçici hükûmet döneminde arma kullanmış, söz konusu hükûmetin Ağustos 2012 tarihinde son bulması ile birlikte de arma kullanımı da ortadan kalkmıştır. Geçici Ulusal Konsey tarafından Ağustos 2011 tarihinde yeni Libya bayrağı ile ilgili tanımlamalar yapılmış olmasına rağmen, resmî devlet arması ile ilgili herhangi bir düzenleme ve açıklama gerçekleştirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Libyası</span> 1934-1947 yılları arasında İtalyanın Kuzey Afrikadaki toprağı

İtalyan Libyası, İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kolonisi. Trablusgarp Savaşı'ndan sonra Libya'nın kontrolü Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalya'ya geçti.

<span class="mw-page-title-main">Libya soykırımı</span>

Libya Soykırımı yahut II. İtalyan-Senusi Savaşı; İtalya hakimiyetindeki Libya'da, İtalyan askerî birlikleriyle, yerli Senusi direnişçiler arasında, 1923-1932 yılları arasında devam eden, Libya halkının direniş lideri Ömer Muhtar'ın ele geçirilip öldürülmesine kadar devam eden uzun çatışmalı süreç.

Türk-Libyalılar olarak da bilinen Libya Türkleri, Libya'da yaşayan etnik Türklerdir. Vatandaşların etnik kökenlerinin beyan ettirildiği son nüfus sayımına göre, Türkler, Araplar ve Berberilerden sonra ülkenin üçüncü büyük etnik grubunu teşkil etmiştir. Türk topluluğu çoğunlukla Mısrata, Trablus, Zaviye, Bingazi ve Derne'de yaşamaktadır.

Bu makale, 1934'ten 1943'e kadar İtalyan İmparatorluğu'nun bir kolonisi olan İtalyan Libyası'nın genel valilerini listeler.

İtalyanların Libya'yı işgali, 1911 yılında İtalyan birliklerinin Libya eyaletini işgal etme olayıdır. Bu olaydan sonra İtalyan-Türk Savaşı başlamıştır. İşgal sonucunda, İtalyan Trablusgarp Kolonisi ve İtalyan Sirenaykası kuruldu, daha sonra bunlar İtalyan Libyası olarak birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

<span class="mw-page-title-main">Jebel Akhdar (Libya)</span>

Jebel Akhdar ya da Cebel Ahdar Libya'nın kuzeydoğusunda yoğun ormanlık, verimli bir yayla alanıdır. Derne, Jabal al Akhdar ve Marj'ın kuzey illeri veya semtlerinde bulunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.