İtalyan Libyası

İtalyanca: Libia Italiana
Arapça: ليبيا

1911-1947

Bayrak

${{{arma_açıklaması}}}$

Arma

Yeşil: İtalya tarafından ilhak edilen bölge.
Açık yeşil: Libya Sahrası.
Koyu yeşil: İtalya Krallığı.
Koyu gri: İtalya İmparatorluğu.

Tür

İtalya'nın Kolonisi

Başkent

Trablus

Yaygın dil(ler)

İtalyanca, Arapça (resmi)
Libya Arapçası, Berberi dilleri, Domari

Resmî din

İslam, Kıpti Ortodoksluk, Yahudilik, Katoliklik

Hükûmet

Protektora (1912-1934)
Sömürge (1934-1943)

Monark

• 1934–1943	III. Vittorio Emmanuele

Genel Vali

• 1934–1940	Italo Balbo
• 1940–1941	Rodolfo Graziani
• 1941	Italo Gariboldi
• 1941–1943	Ettore Bastico
• 1943 (temsili)	Giovanni Messe

Tarihçe

• Kuruluşu	1911
• Trablusgarp ve Sirenayka'nın Birleşmesi	1 Ocak 1934
• Kıyı bölgelerinin ana kara İtalya'ya dahil edilmesi	9 Ocak 1939
• Müttefik kontrolüne geçmesi	13 Mayıs 1943
• Paris Antlaşması sonrası İtalya, Libya'yı terk etti.	10 Şubat 1947
• Dağılışı	1947

Yüzölçümü

• Toplam

1,759,541 km²

Nüfus

• Sayılan

893,774

Öncüller

Ardıllar

Trablusgarp Eyaleti

Britanya Libyası
Fransız Fizanı

Günümüzdeki durumu

Libya

İtalyan Libyası (İtalyanca: Libia Italiana; Arapça: ليبيا الإيطالية Lībyā al-Īṭālīya), İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kolonisi.^[1] Trablusgarp Savaşı'ndan sonra Libya'nın kontrolü Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalya'ya geçti.^[2]

1911'den 1934'te birleşik bir koloni kurulana kadar, iki koloninin toprakları bazen "İtalyan Libyası" veya İtalyan Kuzey Afrikası (Africa Settentrionale Italiana veya ASI) olarak anıldı. Her iki isim de birleşmeden sonra kullanıldı ve İtalyan Libyası yeni birleşik koloninin resmi adı oldu. Yaklaşık 150,000 İtalyan nüfusa sahipti.^[2]

Trablusgarp ve Sirenayka'daki İtalyan kolonileri, 1911-1912 İtalyan-Türk Savaşı sırasında İtalya tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan alınmış ve İtalyan valiler tarafından yönetilmiştir. 1923 yılında Senusi Tarikatı'na bağlı yerli isyancılar, başta Sirenayka olmak üzere Libya'daki İtalyan yerleşimine karşı Libya direniş hareketini örgütledi. İsyan, Sirenayka nüfusunun dörtte birinin ölümüyle sonuçlanan sözde "pasifikasyon kampanyası "nın ardından 1932 yılında İtalyan güçleri tarafından bastırıldı.^[3] 1934 yılında koloniler, başkent Trablus olmak üzere vali Italo Balbo tarafından birleştirildi.^[4]

II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan Libyası, Kuzey Afrika Cephesi'nin ana bölgesi haline geldi. İtalyanlar 1943 yılında Müttefikler tarafından yenilgiye uğratılsa da İtalyan yerleşimcilerin çoğu Libya'da kalmaya devam etti. Libya 1951'deki bağımsızlığına kadar Birleşik Krallık ve Fransa tarafından yönetildi, ancak İtalya 1947 Paris Barış Antlaşması'na kadar resmi olarak hak iddiasından vazgeçmedi.^[5]

Kaynakça

^ "Chad-Libya Boundary" (PDF). 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2018.
^ ^a ^b "Libya - History, People, & Government". Britannica.com. 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
^ Mann, Michael (2006). The dark side of democracy: explaining ethnic cleansing (2. bas.). s. 309.
^ "International Boundary Study No. 3 (Revised) – December 15, 1978 Chad – Libya Boundary" (PDF). The Geographer Office of the Geographer Bureau of Intelligence and Research. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ Robert Hartley. "Recent population changes in Libya: economic relationships and geographical patterns". Durham University, 1968 ([1] 9 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

İlgili Araştırma Makaleleri

Libya (Arapça: ليبيا, romanize: Lībīyā adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihî bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

Trablusgarp Savaşı veya diğer adıyla 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı, 1911-1912 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya Krallığı arasında geçen bir savaştır. Adı, "Trablusgarp Savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar Trablusgarp dışında Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz gibi farklı bölgelerde de sürmüştür. Diğer büyük devletlerin desteği ve Birinci Balkan Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle savaşı kazanan İtalya, Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp Vilayeti'ne bağlı Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bölgelerini ele geçirmiştir. Bu bölgeler birleşip gelecekteki Libya devletini oluşturacaklardı.

Çad, resmi adıyla Çad Cumhuriyeti, Kuzey-Orta Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde Libya, doğuda Sudan, güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kamerun ve Nijerya, batıda ise Nijer ile komşudur.

Kuzey Afrika, Afrika'nın kuzeyindeki bölgeye verilen isim. Bugün Kuzey Afrika'da Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudan devletleri bulunmaktadır. Bölgede Müslümanlar çoğunluktadır. Bölgedeki yaygın diller Arapça, Berberice ve Kıpticedir.

Trablusgarp Bölgesi, Libya'yı oluşturan üç bölgeden birine eskiden verilen ad. Diğer ikisi Fizan ve Sirenayka veya Kirenayka'dır. Trablusgarp Bölgesi bugünkü Trablusgarp şehrinin çevresine karşılık gelir.

Trablus, ya da Osmanlı dönemindeki adıyla Trablusgarp, Libya'nın başkenti ve en büyük şehridir.

Libya bayrağı, Afrika ülkesi Libya'nın ilk defa 24 Aralık 1951 tarihinde kullandığı bayrağın, rejim değişikliği sonrası Libya'nın resmî hükûmeti olan Ulusal Geçiş Konseyi tarafından 27 Şubat 2011 tarihinde yeniden kullanılmaya başlanan bayraktır.

Trablusgarp Protektorası, 1911-1919 yılları arası varlığını sürdürmüş İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kral vekilliğidir. Fransız Kuzey Afrikası ve Sirenayka Protektorası ile komşudur.

Fizân, Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp Bölgesi ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında bulunur.

Sirenayka (Cyrenaica) veya Kirenayka, Libya'nın doğusunda bulunan bir kıyısal bölge ve ayrıca 1970'lerden önceki idari sistemdeki ülkenin bir vilayetidir. Eski sistemde var olan Sirenayka, bugün birkaç Şabiye denilen yönetim birimlerine ayrılmıştır. Sirenayka'nın başkent Bingazi'dir.

Süleyman el-Baruni Berberi İbadi bilgini, şair, devlet adamı ve Libya tarihinde önemli bir şahsiyetti.

İtalyan Doğu Afrikası, İtalya Krallığı'nın, Doğu Afrika ve Orta Afrika'daki sömürgelerini arttırmasıyla kurulan büyük koloninin adıdır. İtalyan Somalisi'nin devamı niteliğindedir. 1936'da, bugünkü Etiyopya, Eritre, Kenya'nın bir kısmı ve Somali'yi kapsayan bir bölgede General Pietro Badoglio tarafından kurulmuştur. Pietro Badoglio ayrıca ilk genel vali olmuştur, ancak İtalyan Doğu Afrika'sını kuruluşundan 3 ay sonra hastalıktan öldüğü için yerine Rodolfo Graziani geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Kuzey Afrikası</span> 1911 yılından 1943 yılına kadar İtalya tarafından kontrol edilen, Kuzey Afrikada bulunan bölge ve koloniler

İtalyan Kuzey Afrikası, 1911 yılından 1943 yılına kadar İtalya tarafından kontrol edilen, Kuzey Afrika'da bulunan bölge ve koloniler. Libya vilayetlerini içeren bölgenin başkenti Trablusgarp'tır.

Libya güncel olarak herhangi bir resmî devlet arması kullanmamaktadır. Ülke içerisinde yer alan kurumlar resmî yazışmalarda kendi kurum amblemlerini kullanmaktadır. Libya son olarak geçici hükûmet döneminde arma kullanmış, söz konusu hükûmetin Ağustos 2012 tarihinde son bulması ile birlikte de arma kullanımı da ortadan kalkmıştır. Geçici Ulusal Konsey tarafından Ağustos 2011 tarihinde yeni Libya bayrağı ile ilgili tanımlamalar yapılmış olmasına rağmen, resmî devlet arması ile ilgili herhangi bir düzenleme ve açıklama gerçekleştirilmemiştir.

Libya Soykırımı yahut II. İtalyan-Senusi Savaşı; İtalya hakimiyetindeki Libya'da, İtalyan askerî birlikleriyle, yerli Senusi direnişçiler arasında, 1923-1932 yılları arasında devam eden, Libya halkının direniş lideri Ömer Muhtar'ın ele geçirilip öldürülmesine kadar devam eden uzun çatışmalı süreç.

Libya tarihi, Berberi yerli göçebe kabilelerine eklenen zengin etnik grup karışımını kapsar. Berberiler, Somali'deki Berberilerden Mali'deki Timbuktu'ya, Numidians döneminden beri ülkenin tüm tarihi boyunca var olmuştur.

Bu makale, 1934'ten 1943'e kadar İtalyan İmparatorluğu'nun bir kolonisi olan İtalyan Libyası'nın genel valilerini listeler.

İtalyan Sirenaykası, 1911'den 1934'e kadar var olmuş, günümüzün doğu Libya'sında bulunan bir İtalyan kolonisiydi. 1911 Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalyan Trablusgarpı ile birlikte fethedilen bölgenin bir parçasıydı.

İtalyanların Libya'yı işgali, 1911 yılında İtalyan birliklerinin Libya eyaletini işgal etme olayıdır. Bu olaydan sonra İtalyan-Türk Savaşı başlamıştır. İşgal sonucunda, İtalyan Trablusgarp Kolonisi ve İtalyan Sirenaykası kuruldu, daha sonra bunlar İtalyan Libyası olarak birleşti.

Sirenayka Emirliği, II. Dünya Savaşı'nda İtalya'nın yenilmesiyle günümüzde Libya'nın Sirenayka vilayetinde ortaya çıkan 1946-1951 arası varlığını devam ettiren bir arap emirliğidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.