İtalya'da volkanizma

İtalya, volkanik hareketlerin sıklıkla görüldüğü, Avrupa kıtası üzerindeki tek yanardağa sahip ülkedir. İtalya’daki volkanik hareketlerin temel nedeni, Avrasya Plakası ve Afrika Plakasının birbirine çarptığı bölgede bulunmasıdır. İtalya’daki yanardağlardan fışkıran lav, bir plakanın diğerinin altına girerek eriyen kayaçların püskürtülmesi sonucu oluşur.

İtalya’da üç yanardağ kümesi bulunur: İtalya’nın göbeği boyunca kuzeybatı yönlü uzanan çizgi (Campanian volkanik yayı), Sicilya’nın kuzeydoğusundaki küme ve Akdeniz'deki Pantelleria adası çevresindeki yanardağlar.

İtalya'da son yüz sene içerisinde patlamış yanardağlar;

• Etna, Sicilya (sürekli aktif)
• Stromboli, Aeolia Adaları’ndan biri (sürekli aktif)
• Vezüv Yanardağı , Napoli yakınlarında (son patlama 1944), Avrupa anakarasındaki tek aktif yanardağdır.

Tarihte, en az dokuz volkanik merkezde patlamalar görülmüştür. Bunların içerisinde denizaltı volkanları da bulunur. Kronolojik sırasıyla son zamanlardaki bazı patlamalar;

• Pantelleria, en son patlama muhtemelen MÖ 1000 yılında Tunus sahilinin açıklarında gerçekleşti. 1891'de adanın birkaç kilometre kuzeydoğusunda bir denizaltı patlaması gerçekleşti. Bu, büyük ihtimalle ana yanardağ ile ilişkiliydi.
• Vulcano, Aeolia adalarının diğeri, en son patlama 1888-1890 yılları arasındaydı.
• Kısa ömürlü Ferdinandea, 1831'de Pantelleria'nın birkaç kilometre kuzeybatısında patladı. Ve en yüksek 63 metre yüksekliğine ulaştı. 1835’te yeniden su düzeyine indi. Zirvesi şu anda su düzeyinin birkaç metre altında. 2002 yılında gerçekleşen Ferdinandea kaynaklı küçük depremler, magmanın sualtı yanardağının ağzına vardığını düşündürse de, herhangi bir patlama yaşanmadı.
• Vulkano yanardağına bir geçitle bağlı olan Vulkanello, MÖ 183 yılında denizden püsküren ve 16. yüzyıla kadar etkinlik gösteren küçük bir yanardağ.
• Campi Flegrei, Napoli’nin batı bölgesinde yer alan 1538’de patlayan ve Nuovo Dağı adında bir "tuff cone" yaratan devasa bir kaldera.
• Ischia, Napoli’nin 20 kilometre batısında yer alan bir ada. En son 1302’de patladı.
• Larderello, Floransa’nın da içinde yer aldığı Toskana bölgesinin güneyinde yer alan Larderello, en son 1282’de küçük bir buharlı patlamaya neden oldu.
• Lipari, Vulkano yanardağında birkaç kilometre uzaklıkta, en son 729’da patladı.
• Vulcini, Roma Manyetik Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan Vulcini, en son MÖ 104 yılında patladı.

İtalya'da bazı volkanların eski zamanlarda patladıkları tahmin edilmektedir. Ama bu tahminler onaylanmamıştır.

• Rokamonfina, Napoli’nin 50 kilometre kuzeyinde yer alan volkan kümesi, en son büyük olasılıkla yaklaşık MÖ 270 yılında buharlı bir patlama yaşadı.
• Kesin olmayan kaynaklar Roma yakınlarındaki Albano Yanardağı’nın MÖ 114 yılında patladığını gösteriyor, ama jeolojik kanıtlar bu iddiayı desteklemiyor, tersine en son patlamanın 22000 yıl önce olduğunu gösteriyor.