İçeriğe atla

İtalya'da faşizmin sona ermesi

Makale serilerinden
İtalyan faşizminin sembolü "fasces"
İtalyan faşizminin sembolü "fasces"
İlkeler
Milliyetçilik • Emperyalizm  • Militarizm  • Diktatörlük  • Öjenik  • Antikapitalizm  • Antikomünizm  • Endoktrinasyon  • Kahramancılık  • Korumacılık  • Korporatizm  • İrredantizm  • Sosyal Darwinizm  • Propaganda
Varyantlar
İtalyan faşizmi  • Nazizm  • Strasserizm  • Falanjizm  •Ustaşalık  • Avusturya faşizmi  • Metaksizm  • Reksizm  • Klerikal faşizm  • Neofaşizm  • Neo-Nazizm  • Şova devletçiliği ve Japon militarizmi  • Üçüncü görüş
Doktrinler
La dottrina del fascismo  •Il manifesto dei fasci italiani di combattimento  • Mein Kampf  • Der Mythus des zwanzigsten Jahrhunderts
Organizasyonlar
Partiler

Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı  • Ulusal Faşist Parti  • Büyük Faşizm Konseyi  • Cumhuriyetçi Faşist Parti • Alman İşçi Partisi  • Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi  • Ustaşa  • Demir Muhafızlar  • Britanya Faşistler Birliği  • Ok Haç Partisi

Silahlı Çeteler & Örgütler
Kara Gömlekliler  • Kahverengi Gömlekliler  • Altın Gömlekliler  • Tacuara Milliyetçi Hareketi  • Schutzstaffel  • Hitler Gençliği  • Gestapo  •

Basın-Yayın Kuruluşları
Il Popolo d'Italia  • Völkischer Beobachter • Der Stürmer • Der Angriff •

Das Schwarze Korps
İnsanlar
Benito Mussolini  • Adolf Hitler  • Hirohito  • Francisco Franco  • José Antonio Primo de Rivera  • Ante Pavelić  • Italo Balbo  • Corneliu Zelea Codreanu  • Horia Sima  • Giovanni Gentile  • Gabriele D'Annunzio  • Giuseppe Bottai  • Galeazzo Ciano  • Achille Starace  • Seigō Nakano  • Sadao Araki  • Shūmei Ōkawa  • Hideki Tōjō  • Ikki Kita  • Oswald Mosley  • Léon Degrelle  • Eoin O'Duffy  • Ferenc Szálasi  • Davud Monşizade  • Vidkun Quisling  • Engelbert Dollfuß  • Dimitrije Ljotić  • Plínio Salgado  • Konstantin Rojayevski  • Abba Achimeir  • Milan Stojadinović  • Jozef Tiso  • Vinayak Damodar Savarkar  • William Dudley Pelley  • Jorge González von Marées  • Maximiliano Hernández Martínez  • Zoltán Böszörmény  • Maurice Bardèche
Devletler
Faşist İtalya (1922-1943)  • İtalyan Sosyal Cumhuriyeti  • Nazi Almanyası  • Franco İspanyası  • Antonescu Romanyası  • Büyük Arnavutluk  • Bağımsız Hırvatistan Devleti  • Vichy Fransası  • Yeni Devlet
Konular
Faşizm ekonomisi  • İtalya'da faşizmin sona ermesi

İtalya'da faşizmin sona ermesi veya 25 Temmuz Olayı (İtalyanca: Venticinque Luglio) 1943 yılının bahar aylarında başlayarak birbirinden bağımsız iki ayrı koldan Kont Dino Grandi ve Kral III. Vittorio Emanuele tarafından yürütülen, sonuçta da 24-25 Temmuz 1943 tarihli Büyük Faşizm Konseyi toplantısında Başbakan Benito Mussolini'nin güvensizlik oyu alarak görevden alınmasıdır. Kararın ardından Mussolini hapse atılmış, yeni bir hükûmet kurulmuş ve İtalya Krallığı'nda 21 yıl süren İtalyan faşizmi sona ermiştir.

Arka planı

Ana madde: Faşist İtalya (1922-1943)

Benito Mussolini önderliğinde iktidara gelen Ulusal Faşist Parti İtalyan faşizmi adıyla tanımlanan rejimi inşa etmiştir. Bu dönemde faşizm ideolojisi çerçevesinde şekillenen iç ve dış siyasette adımlar atılmıştır. Patlak veren II. Dünya Savaşı'na gecikmeli de olsa Mihver Devletler saflarında katılan İtalya, 1943 yılında ABD öncülüğündeki Müttefik Devletlerin Kuzey Afrika'da başarıyla ilerleyişi sonun başlangıcı olur. Husky Harekâtı sonrasında Sicilya'nın Müttefiklerin eline geçmesi ise bardağı taşıran son damla olur.

Darbe planları

Müttefik Devletlerin Kuzey Afrika'daki başarılı Meşale Harekâtı'nın ardından Sicilya'nın işgal edileceği tahmin edilmekteydi. Ancak buna rağmen adadaki İtalyan birlikleri sembolik bir direniş göstermiş ve çoğu müstahkem Augusta garnizonu örneğinde olduğu gibi tek el ateş etmeden teslim olmuştur. Adanın elden çıkacağı belli olunca Dışişleri Bakanı olan Mussolini'nin yardımcısı görevinde olan ancak fiilen bakanlık yapmakta olan Giuseppe Bastianini Duçe ile durumu analiz eder. Ona göre bu durumdan iki çıkış yolu vardır. Bunlardan birincisi Hitler'in Doğu Cephesinde Sovyetler Birliğiyle ateşkes imzalaması ve buradaki birlikleri İtalya'ya kaydırmasıdır. Bu yolla Müttefik Devletler de bir ateşkes antlaşmasına ikna edilebilecektir. İkinci yol ise Mussolini'nin Hitler'i ikna edip İtalya'nın savaştan tek taraflı olarak çekilmesi ve tarafsızlığını ilan etmesidir. Ancak her iki önerinin de gerçekleşme olanağı çok zayıftır ve Mussolini'nin de Hitler'i ikna etmeye çalışacak arzusu bulunmamaktadır. Askerî durumun vahameti üzerine İtalya'nın kuzeyindeki Feltre kasabasında 19 Temmuz günü Hitler ile Mussolini, kurmay heyetleriyle beraber bir araya gelirler. Toplantıya İtalyanların işgale karşı direnmemelerinden şikayet ederek başlayan Hitler, acil önlemlerin alınmasını ister. Almanların gündeminde İtalya'nın tümünün savunulması değil sadece kuzey ve orta bölgelerinin Alman komutasında savunulması vardır. Toplantı sırasında Mussolini hem Bastianini hem de Genelkurmay Başkanı Vittorio Ambrosio'nun ısrarla savunduğu İtalya'nın tek taraflı olarak savaştan çekilme talebini dile getiremez. Üç gün sürmesi beklenen toplantı, Mütteffik Devletlerin İtalyan başkenti Roma'yı bombaladıkları haberinin alınması üzerine alelacele sona erer.[a] Mussolini'nin Hitler ile görüşmede hiçbir şekilde harekete geçmemiş olması kendisine karşı planlanan darbe komplolarını hızlandırmıştır. Dino Grandi önderliğinde planlanan darbe, Mussolini'nin felaket kapıdayken atalet içinde olmasıyla güç kazanır.

24-25 Temmuz 1943

İtalya'da faşizmin sonu anlamına gelen önergenin Büyük Faşizm Konseyi'ndeki oylamasının sonuç kağıdı

Mussolini tarafından toplantıya çağrılan Büyük Faşizm Konseyi 24 Temmuz 1943 günü toplanır. Konsey toplantısında kılıçlar çekilir. Konsey, İtalyan faşizmi rejiminde Mussolini'nin yetkisinin sınırlandığı, kağıt üzerinde de olsa eleştirilebildiği tek kurum olarak kalmıştır. Grandi tarafından sürdürülen darbe planları şekillenirken, kral III. Vittorio Emanuele Nazilerle yapılan görüşmelerin akıbetini sormak için Mussolini'yi çağırır. Yapılan görüşmede Mussolini askerî durumun vahametini aktarır ve kraldan süre isteyerek iki ay içinde İtalya'yı savaştan çıkaracağını, Müttefiklerle görüşmelerin başlatıldığını ancak bu duruma kamuoyunun alıştırılması için zamana ihtiyaç olduğunu belirtir. Kral Mussolini'den istifa etmesini istese de reddedilir. O zamana kadar darbe planlarını dikkate almayan kral da planlara dahil olur. Kral, Bastianini'nin Müttefik Devletlerle temas kurmaya çalıştığını bilmektedir, ayrıca Mussolini'ye karşı Nazi yanlısı Roberto Farinacci önderliğindeki radikal faşistlerin de darbe planladıklarını ve tüm İtalya'yı Nazi denetimine geçirmeyi planladıklarından haberdardı.

Bu şartlar altında toplanan konseyde Mussolini'nin askerî durumu anlatan konuşmasının ardından Dino Grandi tarafından konseyin onayı için sunulan karar taslağı gündem edilir. Karar önerisine göre iktidar krala devredilmekte ve parlementer devletin kurumları ayağa kaldırılarak vatan savunması için başkomutanlık görevi krala verilmekteydi. Karara karşı çıkan Mussolini, bu kararın onaylanmasının İtalya'da faşizmin sona ermesi anlamına geleceğini söyleyerek buna en çok Müttefik Devletler'in sevineceğini belirtir. Gece yarısını geçen saatlerde imzaya açılan karar 19 lehte 8 aleyhte ve 1 çekimser oyla kabul edilir.[1] Mussolini ertesi gün akşama doğru evinde tutuklanır.

Sonrası

25 Temmuz 1943 günü saat 22:45'te İtalyan radyolarından Mussolini'nin görevlerinden istifa ettiği ve yerine Badoglio'nun geçtiği ilan edilir. Savaşın devam ettiği ve monarşinin iktidarının sürdüğünün belirtildiği açıklamanın ardından İtalyan halkı sokaklara çıkarak faşist sembolleri yerlerinden sökmeye ve propaganda posterlerini yırtmaya başlar. Roma'da önde gelen faşist liderler tutuklanırken, kan dökülmeksizin bir geçiş tamamlanır. Mussolini ve Ulusal Faşist Partisi'nin tek kurşun atmaksızın teslim olması ve 21 yıllık iktidarın sona ermesi çarpıcı olmuştur.

Açıklamanın ardından Hitler küplere binmiş ve derhal duruma müdahale emri vermiştir. Daha önce Mussolini tarafından engellenen Nazi birlikleri İtalyanların izni olmaksızın kuzey İtalya'dan giriş yapmaya başlar. 26 Temmuz - 8 Ağustos tarihleri arasında 8 Wehrmacht tümeni kuzey ve orta İtalya'yı işgal eder.

Kral, Mussolini'ye karşı planlanan darbe başarılı olduktan sonra atalete bürünür ve savaşın sonlandırılması veya Nazilere karşı ülkeyi savunma gibi konularda adım atmaz. Badoglio Hükûmeti de bu konularda ağır adımlar atınca ancak Eylül başlarında İtalya Müttefiklerle teslim antlaşması imzalar. Naziler tarafından kaçırılan Mussolini, İtalyan Sosyal Cumhuriyeti adlı kukla devletin başına gelse de bu girişim uzun soluklu olmayacaktır. Patlak veren iç savaş sırasında İtalyan partizanları Nazilerle ve faşizmin kılıç artıklarıyla savaşırken, Müttefik Devletler de orta ve kuzey İtalya'da Nazilerle kanlı bir mücadeleye girecektir.

Notlar

  1. ^ Bakınız II. Dünya Savaşı sırasında Roma'nın bombalanması

Kaynakça

  1. ^ Önerinin asıl metni 25 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca) 14 Temmuz 2021 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benito Mussolini</span> İtalya diktatörü (1922–1945)

Benito Amilcare Andrea Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mihver Devletleri</span> II. Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Japonya arasında ittifak

Mihver Devletleri, II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Faşizm</span> Aşırı sağcı, otoriter, aşırı milliyetçiliği savunan ideoloji

Faşizm, ilk olarak İtalya'da Benito Mussolini tarafından oluşturulan, otoriter devlet üzerine kurulu radikal bir aşırı milliyetçi politik ideolojidir. İlkeleri ve öğretileri, La dottrina del fascismo adı altında Giovanni Gentile tarafından yazılmıştır. Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu Ulusal Faşist Parti'nin İtalya'da iktidara gelmesinin ardından, faşizm birçok milliyetçi ideolojiye örnek olmuştur. Hitler'in nasyonal sosyalizmi ve Franco'nun falanjizmi, faşizmden çok etkilenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya faşizmi</span> 1934te Avusturyada kurulup 1938de Nazi Almanyasının ülkeyi ilhak etmesiyle feshedilmiş otoriter sistem

Avusturya faşizmi, 1920'li ve 1930'lu yıllarda faşizmin Avusturya yorumudur.

<span class="mw-page-title-main">Dino Grandi</span> İtalyan Devlet Adamı.

Dino Grandi Mordano kontu, Benito Mussolini'nin devrilmesinde önemli rol oynamış, Büyük Faşizm Konseyi üyesi faşist İtalyan devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">III. Vittorio Emanuele</span> 1900-1946 yılları arasında İtalyanın kralı

III. Vittorio Emanuele, 1900-1946 arasında İtalya kralı.

<span class="mw-page-title-main">Ion Antonescu</span>

Ion Antonescu, Rumen asker ve siyasetçi. II. Dünya Savaşı sırasında Romanya Krallığı'nın mareşal, başbakan ve "Millî Şef"i olarak Nazi Almanyası yanlısı bir diktatörlük kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sosyal Cumhuriyeti</span> Kuzey İtalyadaki eski Nazi kukla devleti

İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın desteği ile kurulmuş, İtalya'nın kuzeyindeki eski kukla devlettir. 1943-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. Kurucusu ve yöneticisi Benito Mussolini'dir.

Faşist İtalya şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Cumhuriyetçi Faşist Parti, 1943'te Müttefikler'in İtalya'nın güneyini işgal etmesi sonucu dağılmış olan Ulusal Faşist Parti'nin devamıdır. Benito Mussolini ve yandaşları tarafından İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'yle beraber kurulmuştur. Kuzey ve Orta İtalya'nın Almanlarca işgali sırasında Benito Mussolini'nin liderliğini yaptığı bu siyasi parti, İtalya'nın tamamının Müttefikler'in eline geçinceye dek İtalyan birliklerinin mücadeleyi sürdürmüş oldukları kuruluştur. Parti siyasi görüş olarak eskisi gibi İtalyan faşizmini benimsiyordu, bununla birlikte monarşi karşıtı görüşlere sahipti. Cumhuriyetçi değerler savunulmaya başlanmış ve adından da anlaşılacağı gibi İtalya'nın kuzeyinde İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kurulmuştu. Partinin sekreteri Alessandro Pavolini idi.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan direniş hareketi</span> II. Dünya Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyasına karşı verilmiş mücadele

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Emilio De Bono</span>

Emilio De Bono, İtalyan Mareşal ve Faşist Büyük Konsey üyesi. Trablusgarp Savaşı, I. Dünya Savaşı ve İkinci İtalya-Habeşistan Savaşı'nda görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Faşizm Konseyi</span>

Büyük Faşizm Konseyi, Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya'da iktidarı elinde tutan en yüksek organdı. Ulusal Faşist Parti bünyesinde bir organ olarak 1923 yılında kurulmuş, sonrasında 9 Aralık 1928 itibarıyla devlet kurumu haline gelmişti. Konsey, İtalyan hükûmetlerinin toplandığı Roma'daki Palazzo Venezia'da toplanırdı. II. Dünya Savaşı sürmekteyken 25 Temmuz 1943 günü gerçekleşen Konsey toplantısında Mussolini iktidarının aldığı güvensizlik oyu sonucu İtalya'da faşizmin sona ermesi üzerine konseyin varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Fransız donanmasının Toulon'da batırılması</span>

Fransız donanmasının Toulon'da batırılması II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesi harekâtı olan Anton Harekâtı sürerken donanmanın Almanların eline geçmesini engellemek üzere Fransız donanma komutanları Jean de Laborde ve André Marquis öncülüğünde 27 Kasım 1942 tarihinde Toulon limanında yapılan sabotaj eylemidir. Sabotajın ardından Fransız donanmasının geriye kalan varlığı belirleyici bir faktör olmaktan çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Mihver Devletleri liderleri</span>

II. Dünya Savaşı'nın Mihver liderleri, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'nin önemli siyasi ve askeri figürleriydi. Mihver, 1940'ta Tripartite Paktı'nın imzalanmasıyla kuruldu ve güçlü bir şekilde militarist ve milliyetçi bir ideoloji izledi ve anti-komünist politikalar takip etti. Savaşın ilk evrelerinde işgal altındaki ülkelerde kukla hükümetler kuruldu. Savaş bittiğinde, bu liderlerin birçoğu savaş suçlarından yargılandı. Mihver Devletleri'nin ana liderleri Nazi Almanyası'ndan Adolf Hitler, Faşist İtalya'dan Benito Mussolini ve Japon İmparatorluğu'ndan Hirohito idi. Müttefik Devletler'in aksine Mihver devletlerinin ana hükûmet başkanları hiçbir zaman ortak bir toplantı yapmasa da, Hitler ve Mussolini düzenli olarak bir araya geliyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.