İçeriğe atla

İt dalaşı

Kontrol Edilmiş
Bir it dalaşı, Haziran 1942

İt dalaşı, iki ülkeye ait savaş uçaklarının, birbiri çevresinde burgu gibi dönüşlerle taciz için manevra yapması anlamında kullanılmaktadır.

Bir askerlik terimi olup, kökeni I. Dünya Savaşı'na dayanmaktadır. Savaş uçakları arasında havada yapılır. Dalaşma, bir savaş uçağını vurabilecek konuma gelme ve aynı zamanda o savaş uçağı tarafından vurulmayacak duruma gelmeye çalışma şeklinde devam eder. İt dalaşları Türk ve Yunan savaş uçakları arasında Ege Denizi üzerinde yaşanmakta, iki ülke arasında gerginlik oluşmasına neden olmaktadır.[1][2][3]

Birinci Dünya Savaşı'nın ilk hava muharebeleri aynı temanın varyasyonuydu. 25 Ağustos'ta Roland Garros ve Teğmen de Bernis, bir düşman uçağına hasar veren ilk pilotlar oldu. Bir Morane Parasol ile uçarken, gemideki iki adamdan biri yaralanmış olmasına rağmen dalışta kaçan bir Alman uçağına ateş ettiler. 7 Eylül'de Rus Pyotr Nesterov, bir düşman uçağını imha eden ilk pilot oldu, ancak bunu Morane'sini Avusturyalı Albatros'a çarparak yaptı. Sonuç olarak her iki hava ekibi de öldü.[4]

İt dalaşının nedenleri ve sonuçları

  • Psikolojik üstünlük sağlamak
  • Caydırıcılık
  • Savaş şartları dışında, can ve mal kaybı olmadan etki yaratmak
  • Savaş şartları dışında, askerî teknoloji ve olanakların kabiliyetini ve kapasitesini test etmek
  • Askeri gerginliklere neden olmak
  • Gövde gösterisinde bulunmak

Tarihçe

İt dalaşı ilk kez 1913'te, uçağın icadından kısa bir süre sonra Meksika'da gerçekleşti. II.Dünya Savaşı'ndan sonra artan hızların ve daha uzun menzilli silahların it dalaşını modası geçmiş hale getireceğine dair inançlara rağmen, her büyük savaşın bir parçası olmaya devam etmiştir.

30 Kasım 1913'te Meksika Devrimi sırasında, iki Amerikan askeri arasında, karşı taraflar için savaşan Dean Ivan Lamb ve Phil Rader arasında meydana geldi . Her iki adamın da öldürme emri vardı, ancak pilotların hiçbiri diğerine zarar vermek istemedi, bu nedenle, mühimmat tedariklerini tüketmeden önce kasıtlı olarak atıştan vazgeçtiler.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020. 

Diğer linkler

Makas (havacılık)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">General Dynamics F-16 Fighting Falcon</span> Amerikan Üretimi Tek Motorlu 4.Nesil Savaş Jeti

F-16 Fighting Falcon, çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chuck Yeager</span> Amerikalı pilot (1923 – 2020)

Charles Elwood Yeager, Amerikalı pilot.

<span class="mw-page-title-main">Erich Hartmann</span>

Erich Alfred 'Bubi' Hartmann, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası Hava Kuvvetleri'nde Luftwaffe avcı savaş uçağı pilotu ve Batı Almanya'da Luftwaffe'nin hava subayı (albay). Sadece Alman savaş tarihinin değil, dünya savaş tarihinin de en çok uçak düşüren pilotu ünvanına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">U-2 Krizi</span>

U-2 Krizi, 1960 yılının Mayıs ayında Sovyet toprakları üzerinde bir Amerikan Lockheed U-2 casus uçağının düşürülmesi üzerine çıkan ve Sovyet-Amerikan ilişkilerinde önemli bir bunalıma yol açarak Soğuk Savaşı şiddetlendiren olaya denir. ABD’nin Türkiye dahil bazı NATO ülkelerinden kalkan uçaklarının faaliyetlerinin yarattığı bir olaydır ve yalnız doğu ve batı blokları açısından değil Türkiye açısından da önemli sonuçlar doğurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avcı uçağı</span> Savaş uçağı türü

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

'Kobra manevrası ilk defa 1980'li yıllarda Viktor Pugachev tarafından bir Suhoy Su-27 ile sunuldu. Bu manevra, hava savaşında birebir çatışmalarda kullanılmaktadır. Bir miktar irtifa kazanmayı ve hızı aniden düşürmeyi sağlar. Böylece arkadaki düşman uçağının alttan geçip ileri düşmesine yol açar. Lövyenin ileri itilmesiyle de düşman uçağının hemen arkasında atış pozisyonuna geçilmiş olunur.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<i>Kahraman Pilotlar</i> 2006 yapımı Amerikalı film

Kahraman Pilotlar 2006 yılı yapımı, I. Dünya Savaşı yıllarındaki hava muharebelerini temel alan film.

<span class="mw-page-title-main">Hava savaşı</span>

Hava savaşı, askerî saldırıların hava kuvvetleri ve/veya diğer kuvvetlere âit hava silahları kullanılarak gerçekleşen savaş türüdür. Bu tür saldırı türünün belli başlı iki türü vardır:

<span class="mw-page-title-main">Werner Mölders</span>

Werner Mölders, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası Luftwaffe as pilotuydu.

<span class="mw-page-title-main">Johannes Steinhoff</span> Alman İkinci Dünya Savaşı savaş pilotu ve Bundeswehr generali

Johannes Steinhoff, II.Dünya Savaşı sırasında bir Alman Hava Kuvvetleri as pilotu, ayrıca Federal Alman Hava Kuvvetleri'nin komutanı ve NATO askeri komutanı.

<i>Luftwaffe</i> II.Dünya Savaşında Alman Hava Kuvvetleri

Luftwaffe, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Wehrmacht birliklerinin hava savaş birimiydi. Almanya'nın I. Dünya Savaşı sırasındaki askeri hava kuvvetleri, İmparatorluk Ordusu'nun Luftstreitkräfte'si ve İmparatorluk Donanması'nın Marine-Fliegerabteilung'u, Mayıs 1920'de Versay Antlaşması'nın şartları uyarınca dağıtıldı ve Almanya'nın herhangi bir hava kuvvetlerine sahip olması yasaklandı.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin hava gücü

Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri, barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2024 sayımlarına göre envanterinde 537 uçak ve 78 helikopter ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.

<span class="mw-page-title-main">İvan Kojedub</span> As pilotu, 3 kez Sovyetler Birliği Kahramanı madalyası alan kişi

İvan Mikitoviç Kojedub Ukrayna asıllı Sovyet asker, II. Dünya Savaşı as pilotu ve sonrasında Sovyet Hava Kuvvetleri mareşali. Gösterdiği başarılar sebebiyle üç kez Sovyetler Birliği Kahramanı madalyasıyla onurlandırılmıştır. Kore Savaşı sırasında da 324. Avcı Filosu komutanlığı görevinde bulunan Kojedub, çoğunlukla görev yaptığı Lavoçkin La-5 avcı uçağıyla olmak üzere 64 + 2 düşman uçağı düşürmüştür. Kendisi jet kullanmadan jet motoruna sahip olan Messerschmitt Me 262 düşürmüş nadir savaş pilotlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre Hava Kuvvetleri</span> İsviçrenin hava kuvvetleri komutanlığı

İsviçre Hava Kuvvetleri 31 Temmuz 1914'te ordunun bir parçası olarak kurulan ve Ekim 1936'da bağımsız bir hizmete dönüştürülen bir İsviçre Silahlı Kuvvetleri bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Vlasov</span> Sovyet savaş pilotu, yarbay ve Sovyetler Birliği Kahramanı

Nikolay İvanoviç Vlasov, Sovyet savaş pilotu, yarbay ve Sovyetler Birliği Kahramanı. 2. Dünya Savaşı sırasında 29 Temmuz 1943'te Yak-1 ile uçuşunu sürdürürken Leningrad'da uçaksavar ateşi ile vuruldu ve Nazilerce esir alındı. Gönderildiği pek çok toplama kampında direniş örgütledi ve birçok kez kaçış girişimi gerçekleştirdi. Bu girişimleri nedeniyle Mauthausen-Gusen toplama kampına gönderildi. Yine bir kaçma girişimi organize ettiği sırada bir esirin ihanetine uğradı ve SS tarafından Müttefik birliklerin bölgeye yaklaşmasına yakın dönemde SS tarafından işkence gördü ve 26 Ocak 1945'te bir krematoryum fırınında canlı canlı yakıldı. Diğer mahkûmlar Vlasov'un ölümünden sonra ayaklanmaya devam etti ve 3 Şubat 1945'te yaklaşık 500 esir kamptan kaçmayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Hava üstünlüğü avcı uçağı</span>

Hava üstünlüğü avcı uçağı, düşman hava sahasına girmek ve ele geçirmek için tasarlanmış, düşmanın hava kuvvetleri üzerinde tam bir hakimiyet kurmayı amaçlayan avcı uçağı. Hava üstünlüğü avcı uçakları, diğer avcı uçaklarına kıyasla öncelikle düşman avcı uçakları ile etkin bir şekilde mücadele etmek üzere tasarlanmıştır, ancak havadan yere saldırı gibi ikincil rollere sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz havacılığı</span>

Deniz havacılığı, askerî branş türlerinden biridir. Askerî havacılık gücünün deniz kuvvetleri tarafından uygulanmasıdır. Deniz havacılığı tipik olarak bir uçak gemisi aracılığıyla hedefe daha yakın bir konuma projelendirilir. Taşıyıcı tabanlı uçak'lar, zorlu taşıyıcı operasyonlarına dayanacak kadar sağlam olmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lidiya Zvereva</span>

Lidiya Vissarionovna Zvereva, Rus pilot. Zvereva, Rusya'da pilotluk ehliyeti alan ilk kadındır. Zvereva, yalnızca 25 yaşına kadar yaşamasına rağmen, kadın havacı olarak gösterdiği başarılarla tanınmaktadır. Doğu Avrupa'daki havacılık gösterilerinde boy gösteren Zvereva, daha sonrasında ise eşi Vladimir Viktoroviç Slusarenko ile Riga'da bir uçak fabrikası işletti.