İçeriğe atla

İsviçre Federal Anayasası

İsviçre Federal Anayasası (Almanca: Bundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft; Fransızca: Constitution fédérale de la Confédération suisse; İtalyanca: Costituzione federale della Confederazione Svizzera; Romanşça: Constituziun federala da la Confederaziun svizra), İsviçre'nin üçüncü ve şimdi geçerli olan anayasasıdır. Bu anayasa 26 kantondan oluşan İsviçre Konfederasyonunun hukuksal çerçevesini tanımlar, bireysel ve grup haklarını içeren temel bir belgedir. Ayrıca kantonlar ve konfederasyonun sorumluluklarını ve federal devlet kurumlarının nasıl oluşacağını belirler.

Anayasa 18 Nisan 1999'da halk oyu ile kabul edildi. 1874'e kadar geçerli olan eski anayasanın temel yapısında değişiklik yapmadan güncelleştirdi.

Tarihçe

1798'e kadar İsviçre bağımsız devletlerden oluşan bir konfederasyondu. Birlik oluşumunu ve kurallarını tanımlayan bir anayasa yoktu, birliğin temeli yapılan karşılıklı anlaşmalardı. Fransız Devrimi'nden sonra İsviçre'de de anayasal merkezi bir cumhuriyet eğilimi arttı ve Fransız Devrim Ordusu'nun da işgaliyle 1798'de merkezi Helvetia Cumhuriyeti kuruldu. 1815'e kadar yaşayan cumhuriyetin anayasasını büyük ölçüde Peter Ochs hazırlamıştı. Eski kantonal özgürlüklerini isteyen kantonlar ile yeni merkezi yapı arasında bir uzlaşma formülü olan Aracılık Yasası 1803'te kabul edildi ve kantonal özerklikler büyük ölçüde geri verildi. Altıncı Koalisyon Savaşı'nda Napolyon yenilince yapılan Federal Antlaşma (Bundesvertrag) ile konfederasyon yeniden yapılandırıldı. Yeniden yapılandırma 18. yüzyıldaki eski rejimin kantonal anayasalarını koruma altına alıyor, yeni oluşan kantonlarda (St. Gallen, Aargau, Thurgau, Ticino, Vaud, Cenevre) liberal yeniliklerde bulunuyordu. Yeni kanton anayasaları çoğunlukla sonraki federal anayasaya örnek oluşturdular.[1]

1830'da Fransa'da gerçekleşen Temmuz Devrimi tüm Avrupa'da monarşiye karşı liberallerin güçlenmesine yol açtı ve İspanya'da ve Portekiz'de liberal anayasalar yürürlüğe kondu. İsviçre'de de oluşturulan yeni kanton anayasaları önemli liberal değişiklikler içeriyordu.[2] Bu yenilenme sürecinde yapılan düzenlemeler günümüzdeki kantonal anayasaların temelini oluşturdu. Vaud 1846'da bir halk inisiyafi ile, Cenevre aynı yıl bir referandum ile yeni anayasalarını oluşturdu.[1]

Yeniden yapılanma sürecinde radikal-liberaller ile Katolik gelenekçiler arasındaki çatışma kantonlar arası bir iç savaşa dönüştü ve Sonderbund Savaşı ile sonuçlandı. Reformcu kantonlar savaşı kazandılar. Savaş sonrasında İsviçre bir federal devlete dönüştü ve 12 Eylül 1848'de kabul edilen anayasa ile bu belgelendi. Yeni anayasa federal anayasayı bozmadığı sürece kantonların egemenliğini destekliyordu. Parlamento sistemi olarak çift meclisliliğin kabul edilmesi şse ABD anayasasındaki Temsilciler Meclisi ve Senato ayrımından esinlenmişti.[3]

1848 anayasası 1866'da kısmen değiştirildi, 1874'te ise kapsamlı bir değişiklik yaşadı. Bu son değişiklik ile anayasaya federal düzeyde referandum hakkı eklendi.[4]

1891'de yapılan kısmi değişiklik ile halk inisiyatifi hakkı tanındı. Buna göre belli sayıda seçmen başvurarak anayasanın bir maddesini değiştirmeyi ya da yeni maddeler eklemeyi talep edebiliyor ve halk oylamasına gidilmesini sağlayabiliyordu. Bu mekanizmaya federal halk inisiyatifi denildi. Böylece anayasada kısmi değişiklikler yapmak daimi şekilde mümkün hale geldi.

1893 ile 1994 arasında bu şekilde on iki anayasa değişikliği gerçekleşti. 1950 ile 1980 arasındaki otuz yıllık dönemde anayasa değişikliği olmadı. Bu değişiklikler ve tarihleri şöyledir:

  • 20 Ağustos 1893: uyuşturmaksızın hayvan kesiminin (şehita) yasaklanması
  • 5 Temmuz 1908: Absentin yasaklanması
  • 13 Ekim 1918: İsviçre Ulusal Konseyi'nde nispi temsil sistemi
  • 21 Mart 1920: Gazinolarda kumar oynatmanın yasaklanması
  • 20 Ocak 1921: İsviçre'nin imzaladığı uluslararası anlaşmaların referanduma sunulması zorunluluğu
  • 2 Aralık 1928: Kumarhane yasağına muhafiyetler konulması
  • 11 Eylül 1949: Zorunlu olmayan (fakultativ) referandumun yasalaştırılması
  • 28 Kasım 1982: Aşırı karı engellemenin yasalaştırılması
  • 6 Aralık 1987: Sulak alanların korunması
  • 23 Eylül 1990: Nükleer enerji santrallerinin yapımının yasaklanmasıyla ilgili moratoryum
  • 26 Eylül 1993: 1 Ağustos'un İsviçre Ulusal Günü olarak kabul edilmesi
  • 10 Şubat 1994: Alplerin doğasını korumak için ulaşımı sınırlandırma

İsviçre Anayasası 1990'larda ikinci defa kapsamlı bir değişiklikten geçirildi, yeni hali 18 Nisan 1999'da hem halk çoğunluğunu hem kanton çoğunluğunu kazandı ve 1 Ocak 2000'den itibaren yürürlüğe girdi. 1999 Anayasası toplam 196 madde içerir ve giriş bölümü ve 6 ana bölümden oluşur.[5]

Anayasa o zamana kadar federal mahkemede tartışılmış olan temel hakları sıralar. Ayrıca vergi konularını içeren detaylı bölümlere sahiptir. 1999 Anayasası 2002 ile 2014 arasında on defa halk inisiyatifi ile değiştirilmiştir. Bu değişiklikler ve tarihleri şöyledir:

  • 3 Mart 2002: Birleşmiş Milletlere katılma
  • 8 Şubat 2004: Aşırı tehlikeli ve iyileştirilemez olan cinsel ve saldırganlık suçlularının ömür boyu gözetim altına alınması
  • 27 Kasım 2005: Tarımda genetik uygulamaların sınırlandırılması
  • 30 Kasım 2008: Çocuklara cinsel taciz ve çocuk pornosu ile ilgili suçlarda zaman aşımının kaldırılması
  • 29 Kasım 2009: Yeni minarelerin yapılmasının yasaklanması
  • 28 Kasım 2010: Suçlu yabancıların ülkelerine iade edilmesi
  • 11 Mart 2012: Tatil evlerinin yapımını sınırlandırma
  • 3 Mart 2013: İsviçre'deki kamu şirketlerinin yöneticilerine verilen yüksek primlerin sınırlandırılması
  • 9 Şubat 2014: Toplu göçün (iltica hakkının) sınırlandırılması
  • 8 Mayıs 2014: Pedofili hastalarının çocuklarla ilgili işlerde çalışmasının yasaklanması

Kaynakça

  1. ^ a b Alfred Kölz: Kantonsverfassungen 4 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Historical Dictionary of Switzerland, 2014.
  2. ^ Bruno Schmid, Volkstage 2 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., online Historical Dictionary of Switzerland.
  3. ^ Kley (2011): "Das Parlament wurde als Folge eines Kompromisses zwischen Zentralisten und Föderalisten nach amerikan. Vorbild als Zweikammersystem ausgestaltet"
  4. ^ Andreas Kley, Bundesverfassung (BV) 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Historisches Lexikon der Schweiz
  5. ^ "Bundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsviçre</span> Batı Avrupa ve kısmen Orta Avrupada bir federe ülke

İsviçre, Batı, Orta ve Güney Avrupa'nın kesişme noktasında bulunan bir ülkedir. Federal otoritelerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan oluşan bir federal cumhuriyettir. Kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya, doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alır.

Referandum, plebisit veya halkoylaması; anayasa değişikliği, yasaların kabulü gibi bazı önemli meselelerde halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylamadır. Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasinin güzel bir örneğidir. Temsili demokraside ise, halkın seçtiği insanlar, halkın iradesini yansıtmaya çalışmaktadır. Ancak bu tür oylamalar, muhalefetin onayını almadan, popüler uygulamaları hayata geçirmekte kullanılabildiğinden, totaliter rejimlerde yönetimin isteklerini hukuka uydurmaya alet edilebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

İsviçre'nin kantonları, İsviçre'nin en üst düzey idari bölümleridir. Kantonlar, İsviçre Konfederasyonu'nun üye devletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu'nun kantonları</span>

Bosna-Hersek Federasyonu'nun kantonları, Bosna-Hersek Federasyonu'nu oluşturan ikinci düzey idari birimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)</span> Türkiye Cumhuriyetinin anayasası (1961–1982)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1961 Anayasası, 9 Temmuz 1961 tarihli referandum ile kabul edilen ve 12 Eylül Darbesi'ne kadar yürürlükte olan anayasadır.

İsviçre tarihi bugünkü İsviçre Konfederasyonu topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çin Anayasası</span>

Çin Anayasası resmi adıyla Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası Çin'deki en üst kanundur. Yürürlükte olan anayasa, 1988, 1993, 1999 ve 2004'teki değişikliklerle beraber 5. Ulusal Halk Kongresi'nde değiştirilmiş olandır. Daha önceki anayasalar -1954 Anayasası, 1975 Anayasası ve 1978 Anayasası-birbirinin yerine geçmiştir. Anayasa; giriş, genel ilkeler, temel haklar ve yurttaşların görevleri, (Ulusal Halk Kongresi, Devlet Konseyi, Yerel Halk Kongresi, Yerel Halk Hükümetleri, Halk Mahkemeleri ve Halk avukatları gibi devlet organlarının anlatıldığı) devletin yapısı, ulusal bayrak ve devlet armaları bölümlerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Japonya Anayasası</span>

Japonya Anayasası, Japonya’nın 1947 yılından itibaren temel kuruluş belgesidir. Anayasa, parlamenter yönetim biçimini kabul eder ve temel insan haklarını garanti altına alır. Buna göre Japon İmparatoru “devletin ve halkın birliğinin simgesidir” ve egemenlik hakkı olmaksızın sadece törensel bir rol oynar. Bu yüzden diğer kraliyet ailelerinde olduğu gibi devletin başı değildir. Anayasaya aynı zamanda “Barış Anayasası” denmesinin sebebi 9.maddesinde açıkça savaşın uluslararası sorunların bir çözüm yolu olarak reddedilmesidir. Anayasa II. Dünya Savaşı'nın ardından ülke ABD işgali altındayken yazılmış ve Japonya’nın önceki askeri monarşi olan yönetim sistemi liberal demokrasiyle değiştirilmiştir. Belge hâlen geçerliliğini korumaktadır ve kabul edilmesinden sonra önemli bir değişiklik yapılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası</span> Azerbaycanın en üstün hukuk kaynağı ve temel kuruluş belgesi

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, Azerbaycan'ın en üstün hukuk kaynağıdır ve temel kuruluş belgesidir. Yeni anayasa 12 Kasım 1995 yılında halk oylaması-referandum yoluyla kabul edilmiş ve 27 Kasımda yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Federalizm</span> Federal bir devleti savunan siyasi kavram

Federalizm, genel bir hükûmeti bölgesel hükûmetlerle tek bir siyasi sistemde birleştiren ve yetkileri merkezi ve yerel hükûmet arasında bölen bir yönetim biçimidir. Modern dönemde federalizm, ilk olarak Eski İsviçre Konfederasyonu sırasında devlet birliklerinde kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Morgarten Muharebesi</span>

Morgarten Muharebesi Eski İsviçre Konfederasyonu ile Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında 15 Kasım 1315 tarihinde Morgarten Pass'da gerçekleşen silahlı çatışma. Werner Stauffacher komutasındaki 1500 kişilik piyade ve okçuya sahip olan federasyon güçleri, Dük I. Leopold komutasındaki büyük bir ordu karşısında zafer elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Eski İsviçre Konfederasyonu</span> Kanton denen küçük bağımsız devletlerden oluşan en eski İsviçre Konfederasyonu

Eski İsviçre Konfederasyonu, kanton denilen küçük bağımsız devletlerin oluşturduğu en eski İsviçre konfederasyonudur.

Yeniden Yapılanma ve Yenilenme İsviçre tarihinde 1814 ile 1847 arasındaki dönemdir.

Federal bir devlet olarak İsviçrenin ortaya çıkışı 12 Eylül 1848'de İsviçre Federal Anayasasının kabul edilmesiyle gerçekleşti. İsviçre'de 1847'de çıkan ve 27 gün süren Sonderbund savaşına bir çözüm amacıyla gelişen yeni anayasa ABD Anayasası ve Fransız Devriminin getirdiği fikirlerin yoğun etkisi altında yapıldı. Sonraki onyıllar boyunca defalarca değişiklikler yapılan anayasa ancak 1999'da tümüyle yeni bir anayasa ile değiştirildi. İsviçre'nin kantonları bu anayasaya kadar çeşitli anlaşmalarla bir araya gelmiş olan bağımsız kantonların bir toplamı iken, yeni anayasa ile birlikte ilk kez güçlü bir hükûmet tarafından yönetilen federal bir yapı görünümü vermeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Aracılık Yasası</span>

Aracılık Yasası veya Arabuluculuk Yasası, İsviçre'nin özerkliğini büyük oranda geri veren ve 19 kantondan oluşan bir konfederasyonun kurulmasını öngören yasa. Arabuluculuk Yasası Ancien Rejimi ve Cumhuriyeti arasında Napolyon'un girişimi bir uzlaşma oldu. İsviçre tarihinin bu geçiş aşaması 1815 Restorasyonuna kadar sürdü.

Freiämtersturm, Aralık 1830 yılında İsviçre'nin Aargau kantonunda meydana gelen kansız devrimdir. Devrimi kırsal alanlarda sıkıntı içinde yaşayan insanların Freie Ämter liderliğinde Aargau kantonun başkentinin üzerine yürüdü. Eylemcilerin talepleri anayasa değişikliğiydi. Freiämtersturm ve ülkenin diğer bölgelerinde meydana gelen kansız devrimler ile birlikte ülkede Liberal politikalar uygulanmaya başladı.

İsviçre'de eğitim sistemi İsviçre Federal Anayasasına göre kantonlara devredilmiştir ve bu yüzden büyük bir çeşitlilik gösterir. Federal devlet (konfederasyon) sadece belli temel kuralları koyar ve ihtiyaçları karşılar. Örneğin ilkokul, ortaokul ve iki yıl anaokulu zorunludur ve ücretsizdir. Genel olarak üniversite ve yüksek meslek okullarına kadar olan eğitim zorunlu ve ücretsizdir. Ayrıca konfederasyon bazı üniversiteleri finanse eder. Toplam eğitim sisteminin yüzde 90'ı kantonlar ve belediyeler tarafından finansa edilir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Anayasası</span> Suriye Arap Cumhuriyetinin anayasası

Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası, 26 Şubat 2012'de kabul edildi ve 13 Mart 1973'te yürürlüğe girmiş olan anayasanın yerini aldı. Mevcut anayasa, Suriye Arap Cumhuriyeti devletinin temel işlevini özetlemektedir. Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak belirler. Ayrıca, Pan-Arabizm ideolojisine uygun olarak, ülkeyi Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'de siyaset</span>

İsviçre'de siyaset, çok partili doğrudan demokrasiye sahip bir federal direktörel cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.