İçeriğe atla

İsviçre Alpleri

İsviçre'nin uydu görüntüsü

Geleneksel olarak İsviçre Alpleri olarak anılan İsviçre Alp bölgesi, ülkenin önemli doğal bir özelliğini temsil etmektedir ve İsviçre Platosu ve İsviçre'nin üç ana fizyografik bölgesinden biri olan Jura Dağları'nın İsviçre kısmından oluşmaktadır. İsviçre Alpleri bazen Merkez Alpler olarak adlandırılan bir alanı kaplayarak hem Batı Alpleri'ne hem de Doğu Alpleri'ne kadar uzanır.[1] Bern Alpleri'nden Appenzell Alpleri'ne kadar olan kuzey siradağları tamamen İsviçre'de bulunurken, Mont Blanc sıradağlarından Bernina sıradağlarına kadar uzanan güney menzilleri Fransa, İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn gibi diğer ülkelerle paylaşılmaktadır.

İsviçre Alpleri, Dufourspitze (4,634 m), Dom (4,545 m), Liskamm (4,527 m), Weisshorn (4,506 m) ve Matterhorn (4,478 m) gibi Alplerin en yüksek dağlarını oluşturur.

Coğrafya

Alpler, İsviçre'nin toplam 41.285 kilometrekarelik yüzölçümünün % 65'ini kaplar ve ülkeyi en yüksek dağ ülkelerinden biri haline getirir.

İsviçre Alpleri'nin buzulları, Alplerin toplam yağış alanının %44'ünü, yani 2.800 kilometrekareyi temsil ederek İsviçre topraklarının % 3'ü olan 1,220 kilometre karelik bir alanı kaplar.

İsviçre Alpleri, İsviçre Platosu'nun güneyinde ve ulusal sınırın kuzeyinde bulunmaktadır. İsviçre'de, Alplerin sınırında, özellikle de kuzey tarafında yer alan iyi belirlenmemiş bölgelere, İsviçre Prealpi denir. İsviçre Prealpleri ağırlıklı olarak kireç taşından oluşmaktadır vegenellikle 2.500 metreyi geçmezler.[2]

Alp kantonları (en yüksekten en düşüğe) Valais, Bern, Graubünden, Uri, Glarus, Ticino, St. Gallen, Vaud, Obwalden, Nidwalden, Schwyz, Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden, Fribourg, Luzern ve Zug'dur. İsviçre ile Alp dağlarının dağılımını paylaşan ülkeler (batıdan doğuya doğru): Fransa, İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn.

Sıradağlar

Alpler genellikle iki ana kısma ayrılır; Batı Alpleri ve Doğu Alpleri. Batı sıradağları İsviçre'nin en büyük bölümünü oluştururken, çok daha fazla sayıda doğu sıradağları çok daha küçüktür ve hepsi Graubünden kantonunda bulunmaktadır. İkincisi Güney Limestone Alpleri'ne ait Ortler Alpleri hariç Merkez Doğu Alpleri'nin bir parçasıdır. Pennine, Bern ve Bernina Sıradağları, ülkenin en yüksek sıradağları olup 4000 metre üzerinden sırasıyla 38, 9 ve 1 doruk noktasına sahiptir. En küçük sıradağlar, Appenzell Alpleri 2,500 metredir.

Su bilimi

Nehirler

Ayrıca bakınız: İsviçre'deki nehirler listesi

İsviçre Alpleri'nin kuzey tarafı Rhône, Ren ve Han (Tuna havzasının bir parçasıdır) tarafından boşaltılırken, güney tarafı Ticino (Po havzası) tarafından boşaltılır. Kuzeydeki nehirler, Akdeniz, Kuzey Denizi ve Karadeniz'e, güneydekiler Adriyatik Denizi'ndeki Po nehrine dökülür. Alplerdeki ülkenin içinde bulunan önemli üçlü havza; Piz Lunghin, Witenwasserenstock ve Monte Forcola'dır. Witenwasserenstock ile Piz Lunghin arasında, Atlantik havzasını (Kuzey Denizi) ve Akdeniz'i (Adriyatik ve Karadeniz) birbirinden ayıran Avrupa Havzası işletilmektedir. Avrupa havzası aslında sadece kısmen ana zincirde yatıyor. İsviçre, Avrupa'nın temiz suyunun% 6'sına sahiptir ve bazen "Avrupa'nın su kulesi" olarak geçmektedir.

Göller

Ayrıca bakınız: İsviçre'deki göller listesi

En yüksek barajlar Alp bölgelerinde bulunduğundan, birçok büyük dağ gölü yapaydır ve hidroelektrik rezervuar olarak kullanılır.[3] 2.300 m'nin üzerinde büyük yapay göller bulunabilir, ancak 1 km²'den daha büyük doğal göller genelde 1000 m'nin altındadır (Engadin'deki göller ve Bern Oberland'daki Oeschinen istisnalarıyla). Düşük irtifa buzullarının eritilmesi, 2002-2003 yılları arasında oluşan 0.25 km² büyüklüğündeki Triftsee gibi yeni göller oluşturabilir.

Kaynakça

  1. ^ Ball, John (1873). The Central Alps. Longmans, Green & Co.
  2. ^ Çevrimiçi İsviçre Tarihsel Sözlüğü'nde Almanca, Fransızca ve İtalyanca İsviçre Alpleri.
  3. ^  "Dam Begun in Swiss Alps to be Europe's Highest." 27 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Popular Science, November 1929, s. 61

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsviçre</span> Batı Avrupa ve kısmen Orta Avrupada bir federe ülke

İsviçre, Batı, Orta ve Güney Avrupa'nın kesişme noktasında bulunan bir ülkedir. Federal otoritelerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan oluşan bir federal cumhuriyettir. Kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya, doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa coğrafyası</span> Avrupanın fiziksel kara kütlesinin tanımı

Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazen Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Moritz</span> İsviçrede şehir ve belediye

Saint-Moritz, İsviçre'de Engadine vadisinde yer alan bir tatil kasabasıdır. Graubünden kantonunda Maloja bölgesine bağlı bir belediyedir. Doğu Alplerin en yüksek noktası olan Piz Bernina bu kasabanın birkaç kilometre güneyinde yer alır. Saint Moritz dünyanın en eski kış sporları merkezlerinden birisidir ve senede 322 gün güneş alması ile ünlüdür. Termal kaplıcaları, sarayı, donmuş göl üzerinde oynanan polosu ve kumarhanesi ile 1864'ten beri dünyanın yüksek sosyetenin çekim merkezi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İnn Nehri</span>

İnn Nehri İsviçre, Avusturya ve Almanya'da bulunan bir ırmak'tir. Inn Nehri'nin kaynağı Engadine, İsviçre Alpleri'nde 2.484 m. zirveli "La Maloja Beli" ve St Moritz yakınlarında olup hemen "Lunghin" Gölüne katılmaktadır. İnn Nehri Tuna Nehri'ne Passau'da sağdan katılan bir kol olarak son bulur. Uzunluğu 517 km. ve havza alanı 25.700 km²'dir. Kaynakta irtifa 2.484m iken Passau'da ağzında irtifa 291 m olur ve ortalama irtifa 2.484 m dir. Havzasında bulunan en yüksek nokta 4049 m irtifada olan Piz Bernina zirvesidir.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre coğrafyası</span>

İsviçre coğrafyası Batı ve Orta Avrupa'da bulunan, dağlık ve Denize kıyısı olmayan ülke İsviçre'nin coğrafi özelliklerini kapsar. 5 ülke ile sınır komşusudur: doğusunda Avusturya ve Lihtenştayn, batısında Fransa, güneyinde İtalya ve kuzeyinde Almanya. İsviçre kuzey-güney doğrultusunda 220 km, doğu-batı doğrultusunda 350 km uzunluğa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bernina Sıradağları</span>

Bernina Sıradağları İsviçre'nin doğusu ile İtalya'nın kuzeyi boyunca uzanan Alp kıvrımlarıdır. Birçok buzul gölüne ev sahipliği yapan sıradağların doruğu 4049 m yüksekliğindeki Piz Bernina'dır. Piz Palü ise sıradağların en çok tırmanılan doruğudur.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'nin İBBS'si</span>

İsviçre İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi olan İsviçre için kullanılan sınıflandırmadır:

Bu liste İsviçre'deki başlıca buzulları içermektedir. Liste buzulun kapladığı yüzey alanını, 1850 ve 2002'deki uzunluğunu, yüksekliğini ve akış yerini gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Bern Alpleri</span>

Bern Alpleri İsviçre'nin Bern ve Valais kantonlarında bulunan sıra dağlardır. Sıradağların bulunduğu bölgenin adı Bern Oberland'ı olmasına rağmen, sıradağların bir kısmı Valais, Fribourg ve Vaud gibi komşu kantonlara sarkar. Sıradağların en yüksek dağı 4273 metrelik Finsteraarhorn'dur.

<span class="mw-page-title-main">Jungfrau-Aletsch Koruma Alanı</span>

Jungfrau-Aletsch Koruma Alanı, İsviçre'nin güneybatısında, Bern ve Valais kantonları arasında bulunur. Bern Alpleri'nin doğu yakasında, Jungfrau ve Eiger'in kuzey duvarını ve batı Avrasya'daki en büyük buzul alanı olan ve Aletsch Buzulu'nu içeren dağlık bir bölgedir. Jungfrau-Aletsch Koruma Alanı, Alpler'deki ilk Doğal Dünya Mirası alanıdır ve 2001'de ilan edilmiştir.

Graubünden Kantonu İsviçre'nin en büyük ve en doğudaki kantonudur. Fransızca ismi Grisons, İtalyanca ismi Grigioni, Romanşça ismi ise Grischun'dur. İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn ile uluslararası sınırları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Piz Corvatsch</span>

Piz Corvatsch, İsviçre'nin Graubünden kantonunda bulunan bir dağdır. Dağ, Engadin vadisinde yer almakta olup Bernina Sıradağları'nın bir parçasıdır ve Sils ve Silvapana göllerine bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Piz Roseg</span>

Piz Roseg, İsviçre'nin Graubünden kantonunda bulunan bir dağdır. Dağ, Engadin vadisinde yer almakta olup Bernina Sıradağları'nın bir parçasıdır ve Roseg Vadisi'ne bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Piz Bernina</span>

Piz Bernina, İsviçre'nin Graubünden kantonunda bulunan bir dağdır. Dağ, Engadin vadisinde yer almakta olup Bernina Sıradağları'nın bir parçasıdır. 4,048.6 metre yüksekliği ile Bernina Dağları'nın zirvesidir ve aynı zamanda Doğu Alpler ile Retik Alpleri'nin en yüksek noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uri Alpleri</span>

Uri Alpleri, Orta İsviçre'de bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Bern, Nidwalden, Obwalden ve Uri kantoları sınırları içerisinde yer almakta olup Batı Alpler'in bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Glarus Alpleri</span>

Glarus Alpleri, İsviçre'nin doğusunda bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Glarus, Graubünden, Sankt Gallen ve Uri kantonları arasında yer almakta olup Batı Alpler'in bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Appenzell Alpleri</span>

Appenzell Alpleri, İsviçre'nin kuzeydoğusunda bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden, Sankt Gallen ve Zürih kantonları arasında yer almakta olup Batı Alpler'in bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Albula Alpleri</span>

Albula Alpleri, İsviçre'nin doğusunda bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Graubünden kantonunda yer almakta olup Ortadoğu Alpler'in ve Batı Retik Alpleri'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bern Oberlandı</span>

Bern Oberlandı, İsviçre'nin Bern kantonunda bulunan bir bölgedir. Bölge, kantonun Alp bölgesini ve Bern Alpleri'nin kuzey tarafını oluşturur ve aralarında hem dağ hem de kantonun en yükseği olan Finsteraarhorn'un da bulunduğu en yüksek zirvelerinin çoğu bölgeye dahildir. Bern Oberlandı, kantonun en yüksek ve en güney kısmıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.