İçeriğe atla

İstisu tatil köyü

İstisu tatil köyü
İstisu tatil köyünün harabeleri Ermeni işgali sırasında
Coğrafya
Konumİstisu, Kelbecer, Azerbaycan
Koordinatlar39°56′53″K 45°57′42″D / 39.94806°K 45.96167°D / 39.94806; 45.96167
Genel Bilgiler
DurumKullanımda
Açılış1927 (97 yıl önce) (1927)
Harita
Hastaneler - Şehir hastaneleri

İstisu tatil köyü (Azerice: İstisu kurortu) veya İstisu sanatoryumu (Azerice: İstisu sanatoryası), 1927'de Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonundaki İstisu (anlamı: Sıcak su) kasabasında kurulan bir tedavi ve dinlenme merkezidir.[1][2]

Tarihi

İstisu tatil köyü, Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonunda ve 2.225 metre yükseklikte aynı isimdeki kasabada yer almaktadır. Buradaki baharlar, 30 Eylül 1139'da Gence'de büyük bir sismik olaydan sonra, dünya kabuğunun şişmesi ve çatlamasının bir sonucu olarak oluşmuştur.[1][3] Baharların iyileştirici özellikleri, 12. yüzyıldan beri yerel nüfus tarafından bilinmektedir.[1] İstisu, Azericede kelimenin tam anlamıyla sıcak su anlamına gelir.[4] Elde edilen suyun içinde hipertermik, karbondioksit, hidro-karbonat-klorür-sülfat-sodyum vardır. Tesiste 12 aktif mineral bahar bulunmaktadır. Maden suyunun sıcaklığı 58.8 santigrattır. Bu bahar suları lityum, brom, iyot, arsenik, fosfor, çinko, bakır, nikel, magnezyum, demir ve diğer kimyasallar bakımından zengindir. Bu baharlardan biri 8 metre yüksekliğe uzanan bir çeşmeştir. Sıcak kaynaklardan yıllık olarak 4 milyon litre su alınıyor. Bu suyun çoğu nehirlere akar.[5]

Aşağı İstisu Ermeni işgalindan sonra.

Mirali Kaşkaya göre, İstisu, Çekya'daki Karlovy Vary'a kimyasal bileşim ve fiziksel özellikler açılarından benzerdir.[6]

Sovyet dönemi

Tesis, Azerbaycan'ın Kırmızı Ordu tarafından işgalinden ve ülkenin müteakip sovyetleşmesinden sonra, 1925'te Azerbaycan SSC'nin Sağlık Komiseryası uyarınca kurulmuştur. 1927'de faaliyet göstermeye başlamıştır.[7] 1951'de Yukarı İstisu'da banyolar, bir hastane ve bir otel inşa edilmiştir.[8] 1970'te Sovyet hükûmeti, İstisu tatil köyünü, tüm sendika önemi olan tatil yerleri listesine ilave etmiştir.[9] Sovyetler döneminde, her yıl 50 bin kişi burada tedavi edilmiştir. 1980'lerde, sanatoryumun bir parçası olarak bir su dolum tesisi inşa edilmiştir. Burada bulunan maden suyu alanlarından günde 800 binden fazla litre maden suyu üretiliyordu.[10]

İşgal ve dönüş

Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonu, Ermeni kuvvetleri tarafından 27 Mart 1993'te başlatılan büyük ölçekli bir saldırıdan sonra işgal edilmiştir. Saldırı sonucunda, yaklaşık 60 bin Kürt ve Azeri sivil yerinden edilmiş,[11] 150'den fazla kişi rehin alınmıştır.[12] Siviller, Kelbecer'i Nisan ayında hâla karla kaplı dağlarıgeçerek terk etmiştir. Mülteciler yüzlerce insanın kaçmaya çalıştığı sırada soğuktan öldüğünü bildirmiştir.[13] Azerbaycan kaynakları, bölgenin 761 milyon dolar zarar gördüğü, tatil köyünün i yüksek hasar aldığını bildirmiştir.[14] Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, 1993'te Ermeni kuvvetleri tarafından Kelbecer'ın işgalinden sonra tesis tamamen tahrip edilmiştir. Kasaba daha sonra, tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin bir parçası olmuş ve Cermacur (Ermenice: ջերմաջուր) olarak adlandırılmıştır. 2018'de, maden suyu üretmek için özel olarak finanse edilen bir fabrikada işin başladığı bildirilmiştir. Kelbecer rayonun batı kesimi ve İstisu tatil köyü, İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'ndan sonra, Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan tarafından imzalanan üçlü ateşkes anlaşmasının neticesinde, 25 Kasım 2020'de Azerbaycan'a geri verilmiştir.[15]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b c "Истису / İstisu" (Rusça). Great Russian Encyclopedia. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  2. ^ Budagov, T. Y.; Yusifov, Y. K.; Mammadalizadeh, V. H.; Salamzadeh, L. H.; Gojayev, F. E. (2020). İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2019 (PDF) (Azerice). State Statistics Committee of Azerbaijan. s. 63. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  3. ^ Ambraseys, N. (2004), "The 12th century seismic paroxysm in the Middle East: a historical perspective" (PDF), Annals of Geophysics, Istituto Nazionale Geofisica e Vulcanologia, 47 (2–3), s. 743, 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 27 Nisan 2021 
  4. ^ Imanov, Vugar (24 Kasım 2020). "Азербайджанцы возвращают "живую воду" Кельбаджарского района". Trend (Rusça). 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  5. ^ "Kəlbəcərin "İstisuyu"- Ermənilərin özününküləşdirdiyi möcüzə". dalidag.az (Azerice). 12 Mart 2020. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  6. ^ "İstisu haqqında". kalbajar.com (Azerice). 30 Mayıs 2017. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  7. ^ Piriyev, Gudrat (25 Ekim 2020). "Təbiətin sərvəti, təbabətin qüdrəti". Khalg gazeti (Azerice). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  8. ^ "Kəlbəcərin "İstisuyu"- Ermənilərin özününküləşdirdiyi möcüzə". dalidag.az (Azerice). 12 Mart 2020. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  9. ^ "Azərbaycan kurortları". Azerbaijans.com (Azerice). 5 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  10. ^ "Kəlbəcər zəngin təbii resurslara və turizm potensialına malikdir". iqtisadiislahat.org (Azerice). 25 Kasım 2020. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  11. ^ Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. New York: Human Right Watch. 1994. ss. 14. ISBN 1-56432-142-8. An estimated 60,000 individuals — equally divided among Kurds and Azeris — lived in Kelbajar province before the offensive." In the space of a week, 60,000 people were forced to flee their homes. Today all are displaced, and Kelbajar stands empty and looted. 
  12. ^ "ARMENIANS CAPTURE KEY AZERBAIJANI TOWN". washingtonpost.com. Washingtonpost. 23 Nisan 1993. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. 
  13. ^ "Nagorno Karabakh". Human Rights Watch. 1994. 22 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021. The towns' capture came at staggering human costs, creating 250,000 new Azerbaijani refugees. Civilians fled Kelbajar in April through high mountains still covered with snow. Refugees claimed that hundreds of people froze to death attempting to flee. 
  14. ^ Tahirov, K.M.; Alishova, N.; Abdullayeva, A.; Guliyeva, S.; Gocayeva, A.; Jafarova, M. (2014). Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi (PDF) (Azerice). Bakü: Azerbaycan Millî Kütüphanesi. s. 115. ISBN 978-9952-460-48-3. 2 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  15. ^ Kucera, Joshua (5 Ağustos 2018). "For Armenians, they're not occupied territories – they're the homeland". eurasianet.org. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan manatı</span> Azerbaycanda kullanılan para birimi

Manat, Azerbaycan'da kullanılan para birimidir. Azerbaycan'ın millî parası olarak 15 Ağustos 1992'te Ruble ile beraber kullanılmaya başlanmıştır. 1 Ocak 1994'ten beri ülkede geçerli olan tek para birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Kelbecer (rayon)</span> Azerbaycanda rayon

Kelbecer Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölümlerden birisidir. 8 Ağustos 1930 tarihinde rayon statüsü almıştır. 1992 yılında Azerbaycan parlamentosunun kararıyla eski Ağdere (Mardakert) rayonunun 20 köyü Kelbecer rayonuna katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mardakert Rayonu</span> Dağlık Karabağ Özerk Oblastına bağlı eski rayon

Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Şaumyan</span>

Şaumyan, Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin yarı de facto illerinden biridir. "Kafkasya'nın Lenini" lakabıyla hitap edilen Ermeni Bolşevik Stepan Şaumyan'ın ismi ile adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli</span> Azerbaycanda şehir

Füzuli, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde bir şehirdir. Füzuli Rayonu'nun idarî merkezidir. 1993'te Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmiş ve Varanda (Վարանդա) adı konulmuştur. Daha sonra 2020 yılında İkinci Karabağ Savaşı ile yine Azerbaycan kontrolüne geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kelbecer</span> Azerbaycanda şehir

Kelbecer Azerbaycan'da bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli Operasyonu</span>

Füzuli Operasyonu, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermeni Silahlı Kuvvetleri arasında Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Füzuli Rayonu ve Füzuli şehrinin kontrolü için 27 Eylül'de başlayan ve 17 Ekim 2020'ye kadar devam eden, İkinci Karabağ Savaşı'nın bir parçası olan operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Şurnuh</span> Ermenistanda belediye

Şurnuh Ermenistan'ın Sünik bölgesindeki Goris Belediyesi'nde yer alan bir köy. Köy, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'ndan önce ağırlıklı olarak Azeri nüfusa sahip olsa da 1989'dan beri nüfusun çoğunluğu Ermenilerden oluşuyor. 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması'nın bir parçası olarak Kubadlı Azerbaycan'a iade edildiğinde, daha önce belirsiz olan Ermenistan-Azerbaycan sınırının köyün içinden geçtiği tespit edildi. Sonuç olarak köyün 12 hanelik küçük bir kısmı Azerbaycan'ın kontrolüne girdi.

<span class="mw-page-title-main">Susuzluk Olayı</span>

Susuzluk Olayı, Susuzluk kazası veya Susuzluk köyü yakınlarında patlama, 4 Haziran 2021'de Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonu'na bağlı Susuzluk köyü yakınlarında gerçekleşen mayının patlaması. Patlama sonucu Azerbaycan Televizyonu operatörü Sirac Abışov, Azerbaycan Devlet Haber Ajansı muhabiri Muharram İbrahimov ve Kelbecer Rayonu Yürütme Gücü Başkanı Susuzluk Köyü İdari Bölgesi Temsilci Yardımcısı Arif Aliyev hayatını kaybetmiştir. Ayrıca 4 kişi çeşitli derecelerde yaralanmıştır. Bu, İkinci Karabağ Savaşı zamanı gazeteci ölümü ile sonuçlanan ilk olaydı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Dönüş</span>

Büyük Dönüş, Azerbaycan hükûmeti tarafından 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın ardından ve 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması uyarınca daha önce ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından fiilen kontrol edilen ve Azerbaycan'ın kontrolüne geçen Karabağ bölgelerinde yeniden inşa programıdır.

Fariz Bedelov ve Aygün Şahmalıyeva'nın ölümü — Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından 2011 yılında dört ay içinde öldürülen Azerbaycanlı çocuklar. İlk olarak 8 Mart'ta 8 yaşındaki Fariz Bedelov, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında bulunan Ermeni silahlı kuvvetlerine bağlı birliklerin keskin nişancı ateşi sonucu Ağdam ilçesinin Orta Gervend yerleşimindeki evinin bahçesinde öldürüldü. Dört ay sonra, 14 Temmuz'da Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Alibeyli yerleşim bölgesinde içinde patlayıcı düzenek bulunan bir oyuncağı Tovuz Nehri'ne bırakması sonucunda, oyuncağı bulup evine getiren ve onunla oynarken meydana gelen patlama sonucunda 12 yaşındaki Aygün Şahmalıyeva ölmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.