İçeriğe atla

İstanbul iline bağlı adalar listesi

Burgaz Adası (arkada) ve Kaşık Adası'nın (önde) Heybeliada'dan görünümü.

İstanbul, kuzeyde Karadeniz, güneyde Marmara Denizi ile sınırlandırılmış; iki farklı denize kıyısı olan bir ildir. İstanbul Boğazı da, ili kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda kabaca ikiye bölmektedir. Coğrafyasını büyük ölçüde suyun biçimlendirdiği şehir, irili ufaklı pek çok adaya sahiptir. Bu adaların pek çoğu, yerleşime olanak vermeyecek derece küçük, çorak ve kayalıktır.

İstanbul adalarının çoğu, Marmara Denizi'nde bulunmaktadır. Marmara Denizi içindeki adaların büyük bölümü Prens Adaları olarak anılan takımadaların birer üyesidir. 9 ada ve 2 kayalıktan olan takımada, Adalar ilçesini oluşturmaktadır. 9 asıl adanın beşi yerleşime açıkken, 2 kayalık ise Bizans döneminde bir deprem sonucunda batan Vordonos Adaları'nın kalıntılarıdır.[1] Marmara Denizi'nin diğer adaları, Tuzla ve Pendik açıklarında bulunmaktadır. Bir bölümü karaya bağlanan bu adalarda yüzölçümlerinin elverişsizliği nedeniyle yerleşim yoktur.

İstanbul Boğazı'nda aslen kayalık olup, düzenlemeler sonucu üstlerine yapı inşa edilen iki adacık vardır. İstanbul'un Avrupa Yakası'nda İstanbul Boğazı'na açılan Haliç'te de iki küçük adacık vardır.[2] Bu adacıklar çıplak ve boştur. İstanbul'un Karadeniz'deki adalarının ise tümü kayalık yapıdadır. Kimileri doğal yollarla ya da insan eliyle karaya bağlanmış durumdadır.

Tam adalar

Harita Adı Bulunduğu yer Bağlı olduğu ilçe Koordinatlar Yüzölçümü (km2) En yüksek nokta (m) Nüfus
Bahariye AdalarıHaliçEyüpsultan41°03′15″K 28°56′25″D / 41.05417°K 28.94028°D / 41.05417; 28.94028
41°03′08″K 28°56′13″D / 41.05222°K 28.93694°D / 41.05222; 28.93694		N/A Önemsiz Meskûn değil
Burgaz AdasıMarmara DeniziAdalar40°52′48″K 29°03′44″D / 40.88000°K 29.06222°D / 40.88000; 29.062221,5[3]Bayraktepe (170)[4]1.578
BüyükadaMarmara DeniziAdalar40°51′21″K 29°07′25″D / 40.85583°K 29.12361°D / 40.85583; 29.123615,4[1]Yücetepe (203)[4]7.320
Fener AdasıMarmara DeniziTuzla40°47′26″K 29°15′46″D / 40.79056°K 29.26278°D / 40.79056; 29.26278N/A N/A Meskûn değil
HeybeliadaMarmara DeniziAdalar40°52′35″K 29°05′22″D / 40.87639°K 29.08944°D / 40.87639; 29.089442,3[3]Değirmentepe (136)[4]5.529
İncir AdasıMarmara DeniziTuzla40°47′29″K 29°16′26″D / 40.79139°K 29.27389°D / 40.79139; 29.27389N/A N/A Sürekli yerleşim yokNot 1 [›]
Kaşık AdasıMarmara DeniziAdalar40°53′00″K 29°04′38″D / 40.88333°K 29.07722°D / 40.88333; 29.077220,008[3]Adlandırılmamış (13) Meskûn değil
KınalıadaMarmara DeniziAdalar40°54′30″K 29°02′52″D / 40.90833°K 29.04778°D / 40.90833; 29.047781,3[3]Çınartepe (115)[4]3.318
Kız Kulesiİstanbul BoğazıÜsküdar41°01′15″K 29°00′14″D / 41.02083°K 29.00389°D / 41.02083; 29.003890,0016 Önemsiz Sürekli yerleşim yok
Kuruçeşme Adasıİstanbul BoğazıBeşiktaş41°03′35″K 29°02′22″D / 41.05972°K 29.03944°D / 41.05972; 29.039440,006 Önemsiz Sürekli yerleşim yokNot 2 [›]
Riva AdasıKaradenizŞile41°14′03″K 29°13′37″D / 41.23417°K 29.22694°D / 41.23417; 29.22694N/A N/A Meskûn değil
Sedef AdasıMarmara DeniziAdalar40°51′04″K 29°08′40″D / 40.85111°K 29.14444°D / 40.85111; 29.144440,15[3]Adlandırılmamış (55) ? Not 3 [›]
SivriadaMarmara DeniziAdalar40°52′31″K 28°58′18″D / 40.87528°K 28.97167°D / 40.87528; 28.971670,04[3]Adlandırılmamış (90)[4]Meskûn değil
Şemsiye AdasıMarmara DeniziTuzla40°48′00″K 29°15′25″D / 40.80000°K 29.25694°D / 40.80000; 29.25694N/A Adlandırılmamış Meskûn değil
Şile AdalarıKaradenizŞile41°10′55″K 29°36′31″D / 41.18194°K 29.60861°D / 41.18194; 29.60861N/A Adlandırılmamış Meskûn değilNot 4 [›]
Tavşan AdasıMarmara DeniziAdalar40°49′09″K 29°06′44″D / 40.81917°K 29.11222°D / 40.81917; 29.112220,01[3]Adlandırılmamış (40)[4]Meskûn değil
YassıadaMarmara DeniziAdalar40°51′53″K 28°59′35″D / 40.86472°K 28.99306°D / 40.86472; 28.993060,05[1]Adlandırılmamış (45)[4]Meskûn değil

Karaya bağlanan adalar

Harita Adı Bulunduğu yer Bağlı olduğu ilçe Koordinatlar
Ekrembey AdasıMarmara DeniziTuzla40°50′20″K 29°16′07″D / 40.83889°K 29.26861°D / 40.83889; 29.26861
Fenerbahçe AdasıMarmara DeniziKadıköy40°58′03″K 29°02′05″D / 40.96750°K 29.03472°D / 40.96750; 29.03472
Pavli AdasıMarmara DeniziPendik40°51′40″K 29°15′20″D / 40.86111°K 29.25556°D / 40.86111; 29.25556
Soğan AdasıMarmara DeniziŞile41°13′23″K 29°12′03″D / 41.22306°K 29.20083°D / 41.22306; 29.20083

Batık adalar

Harita Adı Bulunduğu yer Koordinatlar
Büyük VordonosMarmara Denizi40°55′01″N 29°05′34″E / 40.916835°K 29.092682°D / 40.916835; 29.092682
Küçük VordonosMarmara Denizi40°54′53″N 29°05′20″E / 40.914781°K 29.088933°D / 40.914781; 29.088933

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Adalar". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. I. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. 1993. ss. sf. 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74. 
  2. ^ "Haliç'teki Bahariye Adaları". 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2010.  (WebCite® 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  3. ^ a b c d e f g "Adalar hakkında genel bilgi". 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2010.  (WebCite® 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  4. ^ a b c d e f g "İlçemizin coğrafi yapısı". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2010.  (WebCite® 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Açıklamalar

^  Not 1 :  Koç Adası olarak da bilinir. Türk iş adamı Rahmi Koç'a ait, özel mülk durumundadır. Ada üzerinde bir yazlık konut bulunmaktadır. Yerleşim sürekli değil, mevsimliktir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ege Adaları</span> Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan 3000e yakın ada ve kayacık

Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan ve toplam alanı 23.000 kilometrekare kadar olan 3000'e yakın ada ve adacığa Ege Adaları adı verilir. Ege denizindeki adalar, yüz ölçümleri çok farklı ve sayıları çok fazla olmasına rağmen yine de gruplara ayrılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz</span> Avrupa, Asya ve Afrika arasında yer alan iç deniz

Akdeniz, Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan, Çanakkale Boğazı ile Marmara Denizi'nden ve Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz'in tuzluluk oranı ‰ 38 olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul</span> Türkiyenin ve Avrupanın en kalabalık şehri

İstanbul, Türkiye'de Marmara Bölgesi'nde yer alan ve İstanbul ilinin merkezi olan şehirdir. Ekonomik, tarihî ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehirlerden biridir. Şehir, iktisadi büyüklük açısından dünyada 34. sırada yer alır. Nüfuslarına göre şehirler listesinde belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre Türkiye ve Avrupa'da birinci, dünyada ise altıncı sırada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ege Denizi</span> Akdenizin parçası olan deniz

Ege Denizi veya Türkçe diğer adı ile Adalar Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz'e bağlı bir denizdir. Marmara Denizi ve Karadeniz'den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan bu denizin kuzey sınırları karalarla çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan'a bağlı adalar olan Rodos ve Girit çizer. Ege Denizi'nin tüm kıyıları Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir. Karadeniz üzerinden taşınan petrol ürünlerinin dünya pazarına ulaşmasında başlıca yoldur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Boğazı</span> Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki boğaz

İstanbul Boğazı ya da tarihî ismiyle Bosporus (Yunanca: Βόσπορος, romanize: Bosporos ), Asya ile Avrupa kıtalarını birbirinden ayıran ve Marmara Denizi ile Karadeniz'i birbirine bağlayan bir boğaz ve uluslararası su yoludur. Boğaz, genel olarak kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanır ve İstanbul şehrini Avrupa Yakası ve Anadolu (Asya) Yakası olarak ikiye böler. Boğazın her iki yakasına yayılan yerleşim bölgesine Boğaziçi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Kardak</span> Ege Denizinde yerleşim olmayan bir ada

Kardak, Ege Denizi'nde Kalolimni Kayalığı'nın 5 km doğusunda, Muğla ilinin 7 km batısında bulunur. Kayalıkların toplam alanı 40 dönüm kadardır. Halk dilinde İkizce veya Limnia (Yunanca) diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Ahırkapı Feneri</span> Fatihda bir fener

Ahırkapı Feneri, İstanbul Ahırkapı semtinde Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı'na hizmet veren fenerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Boğazı</span> Ege Denizi ile Marmara Denizi arasındaki boğaz

Çanakkale Boğazı ya da tarihî adıyla Dardanelya, Asya ile Avrupa kıtalarını birbirinden ayıran ve Ege Denizi ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan bir boğaz ve uluslararası su yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Bölgesi</span> Türkiyenin Marmara Denizi çevresindeki coğrafi bölgesi

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'daki sinagoglar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İstanbul'daki sinagoglar, ilk olarak Bizans döneminde şehre gelen Musevilerin dinî gereksinimleri için kurdukları ibadethanelerdir. Kayıtlarda, İstanbul'da ilk sinagoğun MS 318 yılında, bakırcılıkla uğraşan Musevilerin yoğun olarak yaşadığı Halkopratia semtinde inşa edildiği geçmektedir. Bu sinagog, II. Theodosius döneminde kiliseye çevrilse de, şehrin çeşitli noktalarında sinagoglar her dönemde varlığını sürdürmüştür. İstanbul'un 1453 yılında Türkler tarafından ele geçirilmesinin ardından da, Museviler İstanbul'daki varlıklarını sürdürmüşlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 1492 yılında İspanya'dan sürgün edilen Musevilere sığınma hakkı vermesiyle, Osmanlı topraklarındaki Musevi nüfusu büyük oranda artmıştır. Türkiye'de cumhuriyet ilan edildikten sonra, ülkenin dört bir yanındaki pek çok Musevi, İstanbul'a yerleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adalar</span> İstanbulun ilçesi ve Marmara Denizinde takımada

Adalar, Prens Adaları, İstanbul Adaları ya da Kızıl Adalar, İstanbul'un Anadolu Yakası'nın güney kıyılarının açıklarında, Marmara Denizi'nin kuzeydoğu kesiminde yer alan, ilin en az nüfuslu ilçesi ve takımadadır.

<span class="mw-page-title-main">Öreke Kayalıkları</span>

Öreke Kayalıkları ya da Öreke Adaları, İstanbul'da Sarıyer ilçesine bağlı Rumelifeneri köyünde yer alan 5 adet büyük boyutlu yekpare kayadır. Günümüzde kayalıklarla asıl kara arası liman yapımı için doldurulmuş ve en büyük kaya ile kara arasında tam bağlantı sağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orkoz</span>

Orkoz ya da orkos, İstanbul Boğazı'nda görülen, güçlü bir ters akıntı türüdür. Orkozlar, başta lodos olmak üzere güneyden kuvvetli rüzgârların Marmara Denizi'nin sularını kuzeye yığmasından ötürü oluşur. Bu zamanlarda Boğaz'ın Marmara girişinde sular yarım metreye kadar yükselir. Bu olağandışı yükselme Boğaz'ın akıntı rejimini de değiştirir ve yüzeyde orkoz adı verilen ters akıntılar oluşur. Bu akıntının hızı zaman zaman 6-7 knota kadar çıkar ve Karadeniz'den Marmara'ya olan yüzey akıntısının hızına erişir. Orkozlar, yıl içinde birkaç kez görülür ve şehir hatları vapurlarının seferlerini iptal ettirecek kadar kuvvetli olabilirler.

Rumeli Burnu, Karadeniz ile İstanbul Boğazı'nın birleştiği noktada karanın denize yaptığı çıkıntıdır. Burnun uç kesimlerinde Rumelifeneri köyü yer alır. Burnun özellikle kuzey kıyıları yalçın kayalıklarla kaplıdır. Öreke Kayalıkları adıyla anılan kaya adacıkları ile burun arasında deniz doldurularak köye küçük bir liman oluşturulmuştur. Burnun bir ucunda İstanbul Boğazı'nın kuzeydeki ilk denizfeneri olan Rumeli Feneri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bahariye Adaları</span>

Bahariye Adaları ya da Haliç Adaları, İstanbul'da, Haliç'in batı uçlarında, Eyüpsultan ve Silahtarağa semtleri arasında yer alan iki küçük adacıktır. Denizle hemen hemen aynı düzeyde olmalarına karşın, dönemsel olarak kaybolmayıp; sürekli adacıklardır.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıthane Deresi</span>

Kâğıthane Deresi, İstanbul'da yer alan küçük bir akarsudur. Terkos Gölü'nün doğusunda bir kaynaktan doğar. Eyüpsultan, Sarıyer ilçelerinden geçerek Kâğıthane'de Haliç'e dökülür. Bizans döneminde Barbisos adıyla bilinen derenin, Osmanlı döneminde çevresinde bulunan kâğıt fabrikası nedeniye Kâğıthane Deresi olarak anılmaya başlandığı rivayet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe Adası</span> Marmara Denizi’nde bulunan ada

Fenerbahçe Adası ya da Fenerbahçe Burnu, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda Kadıköy ilçesi sınırları içinde kalan bir adadır. Önceleri Kadıköy ilçesinin güneybatısında Marmara Denizi'ne uzanan bir burun iken, Fenerbahçe Yat Limanı'nın inşa edilmesiyle birlikte karayla bağlantısı kesilerek bir ada hâline getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Haliç-Karadeniz sahra hattı</span>

Haliç-Karadeniz sahra hattı, 1914 yılında İstanbul'da faaliyet gösteren Silahtarağa Elektrik Santrali'yle, şehrin kuzeyindeki linyit ocakları arasında kurulan demiryolu hattıdır. Faaliyete geçtiği ilk dönemlerde Zonguldak'tan çıkartılarak denizyoluyla İstanbul'a getirilen kömürü kullanan Silahtarağa Santrali, I. Dünya Savaşı yıllarında kömür temininde sıkıntı yaşamaya başladı. Zonguldak'tan kalkan Şirket-i Hayriye gemileri Karadeniz'de Rus donanması tarafından batırılıyordu. Şehirde elektrik üretilen tek tesisin kömür sıkıntısı yaşaması nedeniyle tüm şehrin elektriksiz kalması söz konusuydu. Bu yüzden işletmeci kuruluş olan Osmanlı Anonim Elektrik Şirketi en ucuz ve kısa yoldan kömür bulmak için birtakım çareler aramaya başladı. Sonuç olarak günümüzde Eyüpsultan ilçesi sınırları içinde kalan Ağaçlı köyündeki linyit ocaklarından çıkartılan kömürün yeni ihdas edilecek bir dekovil hattıyla santrale getirilmesi yönünde karar alındı. Dönemin etkili isimlerinden Enver Paşa bu işle bizzat ilgilendi. 1 Şubat 1915 tarihinde hattın ilk ayağı olan Silahtarağa-Ağaçlı arası dekovil hattının inşasına başlandı. Hattın yapımını Ayastefanos Şimendifer Alayı ve Çorlu Amele Taburu üstlendi. Hattın ilk ayağı kısa bir sürede bitirilip temmuz ayı içinde hizmete alındı. Ağaçlı kömürleri giderek katlanan elektrik gereksinimine yanıt veremez hâle gelince Çiftalan köyündeki ocaklarla da demiryolu bağlantısı kurulması kararlaştırıldı. Hattın ikinci ayağı için 30 Haziran 1916 tarihinde çalışmalara başlandı. Burası da 20 Aralık 1916 günü hizmete girdi. Hattın günlük kapasitesi sekizer vagonlu yirmidört çift katardı. Hat üzerinde günde ortalama 960 ton kömür taşınıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri</span>

Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri, I. Dünya Savaşı'nın bir parçası olan Çanakkale Savaşı çerçevesinde, çeşitli devletlerin denizaltıları tarafından Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi'nde sürdürülen faaliyetlerdir. Esas savaştan önce, Aralık 1914'te başlamış ve Aralık 1915'te sonlanmıştı. İtilaf Devletleri'ne bağlı denizaltıların Çanakkale Boğazı'nı geçerek Marmara Denizi'nde denizaltı operasyonları yapmalarının amacı, Gelibolu'yu savunan Osmanlı kuvvetlerinin lojistik durumunu sarsmak olarak görülür. Bununla birlikte İttifak Devletleri'nin bir üyesi olan Alman İmparatorluğu da Osmanlı'yı desteklemek amacıyla savaş sırasında birtakım denizaltı faaliyetleri yürütmüştü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.