İstanbul belediye başkanları listesi
| İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı | |
|---|---|
 | |
| Görev süresi | 5 yıl, aday olma sınırlaması yok |
| Oluşum | 13 Temmuz 1855 (Şehremini) 11 Temmuz 1958 26 Mart 1984 (Büyükşehir) |
| Açılışı yapan | Pepe Salih Paşa |
| Bağlılık | İçişleri Bakanlığı |
| Websitesi | www.ibb.istanbul |
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanları, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde, İstanbul şehrinin yönetiminden en üst düzeyde sorumlu görevde bulunmuşların listesi.
Osmanlı Dönemi
Osmanlı döneminde İstanbul'un yerel yönetimi İstanbul'un fethinden Tanzimat Fermanına kadar geçen zaman içinde kadıların sorumluluğundaydı. Hızırbey Çelebi'den[1] başlamak üzere kent yönetiminde 422 kadı görev aldı. Tanzimat döneminde yeni bir yapılandırma gündeme geldi. 1855'te şehremaneti kuruldu. İlk şehremini unvanını Pepe Salih Paşa aldı. 13 Temmuz 1855'ten 4 Kasım 1855'e kadar görev yaptı. I. Meşrutiyet'e kadar uzanan Tanzimat döneminde İstanbul yerel yönetimi 2'si ihtisap ağası, 18'i şehremini olmak üzere toplam 20 yönetici gördü.
I. Meşrutiyet'ten (1876) II. Meşrutiyet'e (1908) kadar bu makamda 10 şehremini bulundu. II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyetin ilanı'na kadar da 23 şehremini başa geçti.
Osmanlı Dönemi (Şehreminiler)
| № | Şehremini | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Pepe Salih Paşa | 13 Temmuz 1855 | 4 Kasım 1855 |
| 2 | Hacı Hüsam Efendi | 3 Kasım 1855 | 23 Şubat 1856 |
| 3 | Osman Raşid Paşa | 24 Şubat 1856 | 18 Haziran 1858 |
| 4 | Hüseyin Hasib Bey | 19 Haziran 1858 | 1 Mayıs 1860 |
| 5 | Ahmed Şükrü Bey | 12 Mayıs 1860 | 14 Nisan 1862 |
| 6 | Hacı Ahmed Efendi | 22 Nisan 1862 | 22 Haziran 1862 |
| 7 | Hüseyin Hasib Bey | 22 Haziran 1862 | 16 Mart 1868 |
| 8 | Server Paşa | 7 Mart 1868 | 6 Temmuz 1870 |
| 9 | İbrahim Haydar Efendi | 18 Temmuz 1870 | 30 Ağustos 1872 |
| 10 | Ali Rıza Bey | 21 Eylül 1872 | 10 Mayıs 1873 |
| 11 | Mehmed Besim Bey | 12 Mayıs 1873 | 23 Ağustos 1873 |
| 12 | Zülüflü Ali Paşa | 23 Ağustos 1873 | 12 Temmuz 1874 |
| 13 | Hekim İsmail Paşa | 15 Temmuz 1874 | 1 Ekim 1874 |
| 14 | Fevzi Bey | 2 Ekim 1874 | 30 Ekim 1874 |
| 15 | Hekim İsmail Paşa | 30 Ekim 1874 | 24 Mart 1875 |
| 16 | Şevket Bey | 25 Mart 1875 | 24 Mayıs 1875 |
| 17 | Ali Kabuli Paşa | 30 Mayıs 1875 | 19 Temmuz 1875 |
| 18 | Cenanizade Mehmed Kadri Paşa | 19 Temmuz 1875 | 10 Eylül 1875 |
| 19 | Mehmed Halet Paşa | 10 Eylül 1875 | 22 Aralık 1875 |
| 20 | Cenanizade Mehmed Kadri Paşa | 24 Aralık 1875 | 28 Kasım 1876 |
| 21 | Refik Ali Rıza Bey | 28 Kasım 1876 | 14 Kasım 1878 |
| 21 | Abdullah Galib Paşa | 20 Kasım 1878 | 28 Mart 1879 |
| 22 | Ahmed Rasim Paşa | 30 Mart 1879 | 20 Nisan 1879 |
| 23 | Reşid Paşa | 20 Nisan 1879 | 5 Ağustos 1879 |
| 24 | Yusuf Rıza Paşa | 6 Ağustos 1879 | 29 Kasım 1879 |
| 25 | Mehmed Arif Paşa | 30 Kasım 1879 | 2 Mart 1880 |
| 26 | Yusuf Rıza Paşa | 4 Mart 1880 | 30 Mart 1881 |
| 27 | Ahmed Mazhar Paşa | 2 Nisan 1881 | 21 Eylül 1890 |
| 28 | Rıdvan İsmail Paşa | 22 Eylül 1890 | 23 Mart 1906 |
| 29 | Reşid Mümtaz Paşa | 14 Haziran 1906 | 18 Temmuz 1908 |
| 30 | Şerif Mehmed Rauf Paşa | 19 Temmuz 1908 | 27 Temmuz 1908 |
| 31 | Mustafa Ziver Bey | 28 Temmuz 1908 | 16 Mart 1909 |
| 32 | Hazım Bey | 17 Mart 1909 | 13 Temmuz 1909 |
| 33 | Halil Ethem Bey | 20 Temmuz 1909 | 6 Ocak 1910 |
| 34 | Mehmed Tevfik Bey | 8 Ocak 1910 | 19 Mayıs 1910 |
| 35 | Subhi Bey | 25 Mayıs 1910 | 26 Temmuz 1911 |
| 36 | Hüseyin Kazım Bey | 21 Temmuz 1911 | 27 Ağustos 1911 |
| 37 | Tevfik Bey | 28 Ağustos 1911 | 18 Ağustos 1912 |
| 38 | Cemil Bey | 18 Ağustos 1912 | 7 Kasım 1914 |
| 39 | İsmet Bey | 8 Kasım 1914 | 3 Şubat 1915 |
| 40 | İsmail Bey | 4 Şubat 1915 | 29 Nisan 1915 |
| 41 | Bedri Bey | 30 Nisan 1915 | 7 Temmuz 1917 |
| 42 | Sezai Bey | 8 Temmuz 1917 | 17 Ağustos 1918 |
| 43 | Cemil Bey | 28 Ağustos 1918 | 15 Aralık 1918 |
| 44 | Yusuf Ziya Bey | 18 Aralık 1918 | 4 Mayıs 1919 |
| 45 | Cemil Bey | 5 Mayıs 1919 | 28 Şubat 1920 |
| 46 | Hayreddin Nedim Bey | 2 Mart 1920 | 17 Nisan 1920 |
| 47 | Salim Paşa | 18 Nisan 1920 | 2 Aralık 1920 |
| 48 | Yusuf Razi Bey | 5 Aralık 1920 | 23 Şubat 1921 |
| 49 | Mehmed Ali Bey | 24 Şubat 1921 | 5 Temmuz 1921 |
| 50 | Celal Bey | 7 Temmuz 1921 | 4 Mart 1922 |
| 51 | Mehmed Ziyaeddin Bey | 5 Mart 1922 | 13 Nisan 1923 |
Cumhuriyet Dönemi
Cumhuriyet ilan edildiğinde İstanbul’da yerel yönetici olarak Haydar Bey (Yuluğ) görev yapıyordu. Valilikle İstanbul kent hizmetlerini birleştiren 1930 tarihli Belediye Kanunu ile şehremaneti son buldu ve şehremini tabiri de tarihe karıştı. 14 Ekim 1930’da yerel seçimler yapıldı. İstanbul Umumi Meclisi, Vali ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ tarafından 6 Kasım 1930’da açıldı. 1 Mart 1956’da valilik ile belediye ayrıldı. Bu arada imar çalışmaları nedeniyle Belediye Meclisi tarafından 1 Haziran 1957 tarihinde Adnan Menderes’e ‘’İstanbul Fahri Belediye Reisi’’ unvanı verildi. 11 Temmuz 1958 tarihinde İstanbul Belediye Meclisi'nde yapılan oylamada Kemal Aygün İstanbul belediye başkanlığına seçildi.
27 Mayıs 1960 sonrası şehrin yönetiminde bir süre istikrar sağlanamadı. 10 Haziran 1960 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile yeni seçimlere kadar belediye başkanlarının görevlerine son verilerek Belediye Kanununun 94. maddesi gereğince atama yoluyla başkanlar getirilmesi kararlaştırıldı. İstanbul’da üç yılda 7 kez belediye başkanı değişti. 1961 Anayasasına göre 27 Temmuz 1963 tarihinde çıkartılan yasa ile belediye başkanlarının seçiminde tek dereceli çoğunluk usulü getirildi. 17 Kasım 1963’te yerel seçimler yapıldı ve İstanbul’un seçimle belirlenen ilk belediye başkanı Haşim İşcan oldu.
3030 Sayılı Yasa ile başlayan Büyükşehir Belediyesi döneminin 26 Mart 1984 tarihinde yapılan ilk seçiminde Bedrettin Dalan Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçildi.
| Valiler (1923-1958) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| № | Fotoğraf | Vali | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
| 1 |  | Ali Haydar Yuluğ (1878-1937) | 15 Nisan 1923 | 8 Haziran 1924 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 2 |  | Emin Erkul (1881-1964) | 8 Haziran 1924 | 12 Ekim 1928 | ||
| 3 |  | Muhittin Üstündağ (1884-1953) | 14 Ekim 1928 | 4 Aralık 1938 | ||
| 4 |  | Lütfi Kırdar (1889-1961) | 8 Aralık 1938 | 16 Ekim 1949 | ||
| 5 | Fahrettin Kerim Gökay (1900-1987) | 24 Ekim 1949 | 26 Ekim 1957 | Bağımsız | ||
| 6 | Kemal Hadımlı (vekil) (1908-?) | 12 Temmuz 1957 | 5 Ekim 1957 | Demokrat Parti | ||
| 7 |  | Mümtaz Tarhan (1908-1970) | 29 Kasım 1957 | 11 Mayıs 1958 | ||
| 8 | Ethem Yetkiner (1912-1973) | 14 Mayıs 1958 | 11 Temmuz 1958 | |||
| Belediye Başkanları (1958-1984) | ||||||
| № | Fotoğraf | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
| 1 | Kemal Aygün (1914-1979) | 11 Temmuz 1958 | 27 Mayıs 1960 | Demokrat Parti | ||
| 2 | Refik Tulga (1907-1981) | 27 Mayıs 1960 | 14 Haziran 1960 | Askerî | ||
| 3 | Şefik Erensü (1912-1989) | 14 Haziran 1960 | 24 Eylül 1960 | |||
| 4 | Refik Tulga (1907-1981) | 24 Eylül 1960 | 26 Şubat 1962 | |||
| – | Turan Ertuğ (vekil) | 27 Şubat 1962 | 16 Mart 1962 | |||
| 5 | Kamuran Görgün | 18 Mart 1962 | 30 Ocak 1963 | |||
| – | Kadri İlkay (vekil) | 30 Ocak 1963 | 31 Ocak 1963 | |||
| – | Niyazi Akı (vekil) (1913-1992) | 31 Ocak 1963 | 28 Şubat 1963 | |||
| 6 | Necdet Uğur (1923-2004) | 28 Şubat 1963 | 9 Aralık 1963 | |||
| 7 | Haşim İşcan (1889-1968) | 10 Aralık 1963 | 11 Mart 1968 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| – | Faruk Ilgaz (vekil) (1922-2014) | 12 Mart 1968 | 6 Haziran 1968 | Adalet Partisi | ||
| 8 | Fahri Atabey (1913-1994) | 8 Haziran 1968 | 9 Aralık 1973 | |||
| 9 | Ahmet İsvan (1923-2017) | 14 Aralık 1973 | 11 Aralık 1977 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| 10 | Aytekin Kotil (1934-1992) | 14 Aralık 1977 | 12 Eylül 1980 | |||
| 11 | Hakkı Akansel (1924-2016) | 12 Eylül 1980 | 30 Ağustos 1981 | Askerî | ||
| 12 | Ecmel Kutay (1927-1998) | 30 Ağustos 1981 | 24 Eylül 1982 | |||
| 13 | Abdullah Tırtıl (1923-1996) | 24 Eylül 1982 | 26 Mart 1984 | |||
| Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz) | ||||||
| № | Fotoğraf | Büyükşehir Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
| 1 | Bedrettin Dalan (1941-) | 26 Mart 1984 | 28 Mart 1989 | Anavatan Partisi | ||
| 2 |  | Nurettin Sözen (1937-) | 28 Mart 1989 | 27 Mart 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 3 |  | Recep Tayyip Erdoğan (1954-) | 27 Mart 1994 | 6 Kasım 1998 | Refah Partisi | |
| 4 |  | Ali Müfit Gürtuna (1952-) | 12 Kasım 1998 | 1 Nisan 2004 | Fazilet Partisi | |
| Bağımsız | ||||||
| 5 |  | Kadir Topbaş (1945-2021) | 1 Nisan 2004 | 22 Eylül 2017 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| – | Ahmet Selamet (vekil) | 22 Eylül 2017 | 28 Eylül 2017 | Bağımsız | ||
| 6 |  | Mevlüt Uysal (1966-) | 28 Eylül 2017 | 17 Nisan 2019 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 7 |  | Ekrem İmamoğlu (1971-) | 17 Nisan 2019 | 6 Mayıs 2019 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| – |  | Ali Yerlikaya (vekil) (1968-) | 7 Mayıs 2019 | 27 Haziran 2019 | Bağımsız | |
| (7) | | Ekrem İmamoğlu (1971-) | 27 Haziran 2019 | Görevde | Cumhuriyet Halk Partisi | |
Ayrıca bakınız
- ^ Rakım Ziyaoğlu (1976). İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey Çelebi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
