İçeriğe atla

İstanbul belediye başkanları listesi

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Görevdeki
Ekrem İmamoğlu

27 Haziran 2019 tarihinden beri
Görev süresi5 yıl, aday olma
sınırlaması yok
Oluşum13 Temmuz 1855 (Şehremini)
11 Temmuz 1958
26 Mart 1984 (Büyükşehir)
Açılışı yapanPepe Salih Paşa
Bağlılıkİçişleri Bakanlığı
Websitesiwww.ibb.istanbul

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanları, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde, İstanbul şehrinin yönetiminden en üst düzeyde sorumlu görevde bulunmuşların listesi.

Osmanlı Dönemi

Osmanlı döneminde İstanbul'un yerel yönetimi İstanbul'un fethinden Tanzimat Fermanına kadar geçen zaman içinde kadıların sorumluluğundaydı. Hızırbey Çelebi'den[1] başlamak üzere kent yönetiminde 422 kadı görev aldı. Tanzimat döneminde yeni bir yapılandırma gündeme geldi. 1855'te şehremaneti kuruldu. İlk şehremini unvanını Pepe Salih Paşa aldı. 13 Temmuz 1855'ten 4 Kasım 1855'e kadar görev yaptı. I. Meşrutiyet'e kadar uzanan Tanzimat döneminde İstanbul yerel yönetimi 2'si ihtisap ağası, 18'i şehremini olmak üzere toplam 20 yönetici gördü.

I. Meşrutiyet'ten (1876) II. Meşrutiyet'e (1908) kadar bu makamda 10 şehremini bulundu. II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyetin ilanı'na kadar da 23 şehremini başa geçti.

Osmanlı Dönemi (Şehreminiler)

ŞehreminiGörev BaşlangıcıGörev Bitişi
1Pepe Salih Paşa13 Temmuz 18554 Kasım 1855
2Hacı Hüsam Efendi3 Kasım 185523 Şubat 1856
3Osman Raşid Paşa24 Şubat 185618 Haziran 1858
4Hüseyin Hasib Bey19 Haziran 18581 Mayıs 1860
5Ahmed Şükrü Bey12 Mayıs 186014 Nisan 1862
6Hacı Ahmed Efendi22 Nisan 186222 Haziran 1862
7Hüseyin Hasib Bey22 Haziran 186216 Mart 1868
8Server Paşa7 Mart 18686 Temmuz 1870
9İbrahim Haydar Efendi18 Temmuz 187030 Ağustos 1872
10Ali Rıza Bey21 Eylül 187210 Mayıs 1873
11Mehmed Besim Bey12 Mayıs 187323 Ağustos 1873
12Zülüflü Ali Paşa23 Ağustos 187312 Temmuz 1874
13Hekim İsmail Paşa15 Temmuz 18741 Ekim 1874
14Fevzi Bey2 Ekim 187430 Ekim 1874
15Hekim İsmail Paşa30 Ekim 187424 Mart 1875
16Şevket Bey25 Mart 187524 Mayıs 1875
17Ali Kabuli Paşa30 Mayıs 187519 Temmuz 1875
18Cenanizade Mehmed Kadri Paşa19 Temmuz 187510 Eylül 1875
19Mehmed Halet Paşa10 Eylül 187522 Aralık 1875
20Cenanizade Mehmed Kadri Paşa24 Aralık 187528 Kasım 1876
21Refik Ali Rıza Bey28 Kasım 187614 Kasım 1878
21Abdullah Galib Paşa20 Kasım 187828 Mart 1879
22Ahmed Rasim Paşa30 Mart 187920 Nisan 1879
23Reşid Paşa20 Nisan 18795 Ağustos 1879
24Yusuf Rıza Paşa6 Ağustos 187929 Kasım 1879
25Mehmed Arif Paşa30 Kasım 18792 Mart 1880
26Yusuf Rıza Paşa4 Mart 188030 Mart 1881
27Ahmed Mazhar Paşa2 Nisan 188121 Eylül 1890
28Rıdvan İsmail Paşa22 Eylül 189023 Mart 1906
29Reşid Mümtaz Paşa14 Haziran 190618 Temmuz 1908
30Şerif Mehmed Rauf Paşa19 Temmuz 190827 Temmuz 1908
31Mustafa Ziver Bey28 Temmuz 190816 Mart 1909
32Hazım Bey17 Mart 190913 Temmuz 1909
33Halil Ethem Bey20 Temmuz 19096 Ocak 1910
34Mehmed Tevfik Bey8 Ocak 191019 Mayıs 1910
35Subhi Bey25 Mayıs 191026 Temmuz 1911
36Hüseyin Kazım Bey21 Temmuz 191127 Ağustos 1911
37Tevfik Bey28 Ağustos 191118 Ağustos 1912
38Cemil Bey18 Ağustos 19127 Kasım 1914
39İsmet Bey8 Kasım 19143 Şubat 1915
40İsmail Bey4 Şubat 191529 Nisan 1915
41Bedri Bey30 Nisan 19157 Temmuz 1917
42Sezai Bey8 Temmuz 191717 Ağustos 1918
43Cemil Bey28 Ağustos 191815 Aralık 1918
44Yusuf Ziya Bey18 Aralık 19184 Mayıs 1919
45Cemil Bey5 Mayıs 191928 Şubat 1920
46Hayreddin Nedim Bey2 Mart 192017 Nisan 1920
47Salim Paşa18 Nisan 19202 Aralık 1920
48Yusuf Razi Bey5 Aralık 192023 Şubat 1921
49Mehmed Ali Bey24 Şubat 19215 Temmuz 1921
50Celal Bey7 Temmuz 19214 Mart 1922
51Mehmed Ziyaeddin Bey5 Mart 192213 Nisan 1923

Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyet ilan edildiğinde İstanbul’da yerel yönetici olarak Haydar Bey (Yuluğ) görev yapıyordu. Valilikle İstanbul kent hizmetlerini birleştiren 1930 tarihli Belediye Kanunu ile şehremaneti son buldu ve şehremini tabiri de tarihe karıştı. 14 Ekim 1930’da yerel seçimler yapıldı. İstanbul Umumi Meclisi, Vali ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ tarafından 6 Kasım 1930’da açıldı. 1 Mart 1956’da valilik ile belediye ayrıldı. Bu arada imar çalışmaları nedeniyle Belediye Meclisi tarafından 1 Haziran 1957 tarihinde Adnan Menderes’e ‘’İstanbul Fahri Belediye Reisi’’ unvanı verildi. 11 Temmuz 1958 tarihinde İstanbul Belediye Meclisi'nde yapılan oylamada Kemal Aygün İstanbul belediye başkanlığına seçildi.

27 Mayıs 1960 sonrası şehrin yönetiminde bir süre istikrar sağlanamadı. 10 Haziran 1960 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile yeni seçimlere kadar belediye başkanlarının görevlerine son verilerek Belediye Kanununun 94. maddesi gereğince atama yoluyla başkanlar getirilmesi kararlaştırıldı. İstanbul’da üç yılda 7 kez belediye başkanı değişti. 1961 Anayasasına göre 27 Temmuz 1963 tarihinde çıkartılan yasa ile belediye başkanlarının seçiminde tek dereceli çoğunluk usulü getirildi. 17 Kasım 1963’te yerel seçimler yapıldı ve İstanbul’un seçimle belirlenen ilk belediye başkanı Haşim İşcan oldu.

3030 Sayılı Yasa ile başlayan Büyükşehir Belediyesi döneminin 26 Mart 1984 tarihinde yapılan ilk seçiminde Bedrettin Dalan Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçildi.

Valiler (1923-1958)
FotoğrafValiGörev BaşlangıcıGörev BitişiParti
1 Ali Haydar Yuluğ
(1878-1937)
15 Nisan 19238 Haziran 1924Cumhuriyet Halk Partisi
2 Emin Erkul
(1881-1964)
8 Haziran 192412 Ekim 1928
3 Muhittin Üstündağ
(1884-1953)
14 Ekim 19284 Aralık 1938
4 Lütfi Kırdar
(1889-1961)
8 Aralık 193816 Ekim 1949
5 Fahrettin Kerim Gökay
(1900-1987)
24 Ekim 194926 Ekim 1957Bağımsız
6 Kemal Hadımlı (vekil)
(1908-?)
12 Temmuz 19575 Ekim 1957Demokrat Parti
7 Mümtaz Tarhan
(1908-1970)
29 Kasım 195711 Mayıs 1958
8 Ethem Yetkiner
(1912-1973)
14 Mayıs 195811 Temmuz 1958
Belediye Başkanları (1958-1984)
FotoğrafBelediye BaşkanıGörev BaşlangıcıGörev BitişiParti
1 Kemal Aygün
(1914-1979)
11 Temmuz 195827 Mayıs 1960Demokrat Parti
2 Refik Tulga
(1907-1981)
27 Mayıs 196014 Haziran 1960Askerî
3 Şefik Erensü
(1912-1989)
14 Haziran 196024 Eylül 1960
4 Refik Tulga
(1907-1981)
24 Eylül 196026 Şubat 1962
Turan Ertuğ (vekil)27 Şubat 196216 Mart 1962
5 Kamuran Görgün18 Mart 196230 Ocak 1963
Kadri İlkay (vekil)30 Ocak 196331 Ocak 1963
Niyazi Akı (vekil)
(1913-1992)
31 Ocak 196328 Şubat 1963
6 Necdet Uğur
(1923-2004)
28 Şubat 19639 Aralık 1963
7 Haşim İşcan
(1889-1968)
10 Aralık 196311 Mart 1968Cumhuriyet Halk Partisi
Faruk Ilgaz (vekil)
(1922-2014)
12 Mart 19686 Haziran 1968Adalet Partisi
8 Fahri Atabey
(1913-1994)
8 Haziran 19689 Aralık 1973
9 Ahmet İsvan
(1923-2017)
14 Aralık 197311 Aralık 1977Cumhuriyet Halk Partisi
10 Aytekin Kotil
(1934-1992)
14 Aralık 197712 Eylül 1980
11 Hakkı Akansel
(1924-2016)
12 Eylül 198030 Ağustos 1981Askerî
12 Ecmel Kutay
(1927-1998)
30 Ağustos 198124 Eylül 1982
13 Abdullah Tırtıl
(1923-1996)
24 Eylül 198226 Mart 1984
Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz)
FotoğrafBüyükşehir Belediye BaşkanıGörev BaşlangıcıGörev BitişiParti
1 Bedrettin Dalan
(1941-)
26 Mart 198428 Mart 1989Anavatan Partisi
2 Nurettin Sözen
(1937-)
28 Mart 198927 Mart 1994Sosyaldemokrat Halkçı Parti
3 Recep Tayyip Erdoğan
(1954-)
27 Mart 19946 Kasım 1998Refah Partisi
4 Ali Müfit Gürtuna
(1952-)
12 Kasım 19981 Nisan 2004Fazilet Partisi
Bağımsız
5 Kadir Topbaş
(1945-2021)
1 Nisan 200422 Eylül 2017Adalet ve Kalkınma Partisi
Ahmet Selamet (vekil)22 Eylül 2017 28 Eylül 2017 Bağımsız
6 Mevlüt Uysal
(1966-)
28 Eylül 201717 Nisan 2019Adalet ve Kalkınma Partisi
7 Ekrem İmamoğlu
(1971-)
17 Nisan 20196 Mayıs 2019Cumhuriyet Halk Partisi
Ali Yerlikaya (vekil)
(1968-)
7 Mayıs 201927 Haziran 2019Bağımsız
(7) Ekrem İmamoğlu
(1971-)
27 Haziran 2019GörevdeCumhuriyet Halk Partisi

Ayrıca bakınız

  1. ^ Rakım Ziyaoğlu (1976). İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey Çelebi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu. 

İlgili Araştırma Makaleleri

İstanbul ilinin, Türkiye Büyük Millet Meclisinde, 6 Mart 2008 tarihinde kabul edilen ve 22 Mart 2008 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan 5747 sayılı yasa uyarınca 39 ilçesi vardır. Bunlardan 25'i Avrupa Yakası'nda; 14'ü ise Anadolu Yakası'nda bulunur. Avrupa Yakası'nda yer alan ilçeler için telefon alan kodu 212, Anadolu Yakası'nda yer alan ilçeler içinse 216'dır.

Şehremini, Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet öncesi Türkiyesinde belediyelerin işlevlerini gören şehremaneti idaresinin başı. Şehremanetleri 16 Ağustos 1854 tarihli bir fermanla, Fransız komün idareleri örnek alınarak kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde ise uzun bir süre vali aynı zamanda belediye başkanlığı görevini de üstlenmiştir.

Aytaç Durak Türk siyasetçi. Eski Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Cenanizade Mehmed Kadri Paşa</span> 202. Osmanlı sadrazamı

Cenanizade Mehmed Kadri Paşa, II. Abdülhamid saltanatında 9 Haziran 1880 - 12 Eylül 1880 tarihleri arasında üç ay üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Ayrıca 6 Ağustos 1874 - 7 Eylül 1874 ve 11 Şubat 1876 - 4 Şubat 1877 tarihleri arasında İstanbul Şehremini olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hekim İsmail Paşa</span>

Hekim İsmail Paşa ya da Sakızlı Sotori,, Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gülhane Parkı</span> Fatihin Eminönü semtinde tarihî park

Gülhane Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Eminönü semtinde yer alan tarihî bir parktır. Alay Köşkü, Topkapı Sarayı ve Sarayburnu arasında yer alır.

Şehremaneti, Osmanlı İmparatorluğu'nda, bugünkü belediye zabıtası görevini yapan, şehrin temizlik ve güzelliğiyle ilgilenen yerel yönetim. Bugünkü belediyenin Türkiye'de kurulan ilk biçimidir. Kuruluşu kesin olmamakla birlikte 1855 olarak kayıtlara geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Büyükşehir Belediyesi</span> İstanbuldaki belediye işlerinden sorumlu kamu kurumu

İstanbul Büyükşehir Belediyesi veya kısaca İBB, İstanbul ilinin belediye işlerinden sorumlu devlet kurumudur. Kırım Savaşı sonrasında Avrupa ülkeleri ile ilişkilerin artması ve devlet kurumlarının batı ülkelerine benzetilmeye çalışması sonrasında, 1855 tarihli Bâb-ı Âli kararıyla İhtisap Nezareti'nin kaldırılması sonucunda kurulmuştur. Şu anki Büyükşehir belediye başkanı, Cumhuriyet Halk Partisi üyesi Ekrem İmamoğlu'dur.

Ali Kabuli Paşa, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ali Rıza Bey</span>

Ali Rıza Bey, Osmanlı siyasetçi.

Osman Raşid Paşa,, Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1963 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1963 Türkiye yerel seçimleri, 17 Kasım 1963 tarihinde yapılmıştır. 1961 Anayasası'nın kabulünden sonra yapılan ilk yerel seçimdir.

<span class="mw-page-title-main">Emin Erkul</span>

Emin Erkul, tıp doktoru, Kuvâ-yi Milliyeci ve siyaset adamı. "Kalpaklı Emin Bey" ve "Şehremini Emin Bey" olarak da tanınır. İstanbul'un, Cumhuriyet döneminde atanan ilk şehreminidir.

<span class="mw-page-title-main">Rıdvan İsmail Paşa</span>

Rıdvan İsmail Paşa, Osmanlı devlet adamı. 1890 ve 1906 yılları arasında İstanbul şehremini olarak görev yapmıştır. İstanbul'un en uzun süre görev yapan belediye başkanlarından biri olan Rıdvan İsmail, 1906'da kendisine yapılan bir suikast sonucunda öldü.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Şahin</span> Türk siyasetçi ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı

Fatma Şahin, Türk siyasetçi ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı. Eski Aile ve Sosyal Politikalar bakanı ve Gaziantep'in ilk kadın milletvekilidir. Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) eski başkanıdır.

Belediye başkanı, bir şehir veya kasabanın belediye hükûmetindeki en üst düzey yetkili olarak görev yapar. Dünya genelinde, bir belediye başkanının yetkileri ve sorumlulukları ile bir belediye başkanının seçimi veya diğer şekillerde görevlendirilmesi konusunda yerel yasalar ve adetler arasında geniş bir farklılık bulunmaktadır. Seçilen sistemlere bağlı olarak, bir belediye başkanı belediye hükûmetinin baş yürütme görevlisi olabilir, sadece bağımsız gücü olmayan çok üyeli bir yönetim kurulunu yönetebilir veya sadece sembolik bir rol oynayabilir. Bir belediye başkanının görev ve sorumlulukları, belediye yöneticilerini ve çalışanlarını atamak ve denetlemek, seçmenlere temel hükûmet hizmetleri sağlamak ve bir belediye yönetim organı tarafından kabul edilen yasaları ve yönetmelikleri uygulamaktır. Bir belediye başkanının seçilme seçenekleri, halk tarafından doğrudan seçilme veya seçilmiş bir yönetim kurulu veya kurul tarafından seçilme gibi seçenekleri içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Samsun belediye başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Samsun Büyükşehir Belediyesi başkanları listesi, 1869'da Samsun Şehremaneti adıyla kurulan, cumhuriyetin ilanından sonra adı Samsun Belediyesi olan ve 1993'te büyükşehir statüsü kazanan Samsun Büyükşehir Belediyesinde görev yapan belediye başkanlarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Antalya Büyükşehir Belediyesi</span>

Antalya Büyükşehir Belediyesi, Antalya ili sınırlarının belediye işlerini yürüten kamu kuruluşu. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Muratpaşa'daki Mevlana kavşağında bulunan ve 2017 yılında açılan hizmet binasındadır. Mevcut belediye başkanı Muhittin Böcek'tir.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, beş yılda bir Mart aynın son pazar günü yapılan yerel seçimlerle belirlenir.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı, beş yılda bir Mart ayının son pazar günü yapılan yerel seçimlerle belirlenir.