İstanbul Tahkim Merkezi

İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC), gerek Türkiye’deki gerekse yurtdışındaki ticari aktörler arasındaki uyuşmazlıkların çözümlenmesi için tahkim ve arabuluculuk hizmeti sunan, bağımsız, tarafsız ve özerk bir kurumdur. İstanbul Tahkim Merkezi, herhangi bir üyelik şartı aramaksızın uyuşmazlık çözümü konusunda tüm taraflara hizmet vermektedir.^[1][2]

İstanbul Tahkim Merkezi, Milli ve Milletlerarası Tahkim Divanları ile Sekretarya’dan oluşmaktadır. Tahkim Divanları, tahkim yargılamasının en etkin şekilde sürdürülebilmesini temin etmektedir. Milletlerarası Tahkim Divanı, çoğunluğu yabancı, dünya çapında üne sahip prestijli hukukçulardan oluşmaktadır. İstanbul Tahkim Merkezi Sekretaryası ise Kurallar’da belirtilen görevleri yerine getirmenin yanı sıra, taraflar, taraf vekilleri, hakemler ve yargılamaya katılan diğer kişilerin yargılama ile ilgili her türlü sorusuna cevap vermeye hazırdır.

Uyuşmazlıkların uzman kişilerce en etkin şekilde, tarafsız, esnek ve gizlilik içerisinde çözümlenmesi amacıyla milletlerarası standartlarda hizmet sunan İstanbul Tahkim Merkezi Kuralları uyarınca davaların, devlet mahkemelerine kıyasla çok daha kısa sürede ve çok daha az masrafla sonuçlandırılması mümkündür.

İstanbul Tahkim Merkezi, Türkiye’nin köprü konumunda olduğu Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Afrika arasındaki büyüyen ticaret açısından milletlerarası standartlarda alternatifi olmayan bir yargılama hizmeti sunmaktadır.

2010 başından itibaren geçen süre zarfında, 2011 yılında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun tahkim dostu bir tarzda yasalaşması, 2014 yılında ISTAC’ın kurulmasına ilişkin kanunun yayınlanması ve İTOTAM’ın yeniden yapılanması gibi gelişmeler, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tahkimin ön plana çıkmasına yol açmıştır.^[3]

ISTAC; İstanbul Finans Merkezi projesi kapsamında T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından, 2014 yılında, İstanbul'da kurulmuştur.^[2][4]

Modern tahkim ve arabuculuk kuralları gözetilerek hazırlanan İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim ve Arabuluculuk Kuralları, 26 Ekim 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.^[5] Çağdaş ve yenilikçi düzenlemeler barındıran Kurallar, tahkim ve arabuluculuk süreçlerinin güncel ihtiyaçlarına cevap verecek niteliktedir. Tahkim Kuralları, Seri Tahkim, Acil Durum Hakemi ve ad hoc tahkimlerde hakem atanmasına ilişkin modern düzenlemeler barındırmaktadır. İstanbul Tahkim Merkezi hakem kararları nihai ve bağlayıcı olup, dünyanın her yerinde icra edilme gücüne sahiptir.

2020 yılında ISTAC "Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları"'nı yayınlayarak dünyada bir ilki başarmış ve online duruşmayı başlatmıştır.^[6]

4 Ocak 2020 tarihinde İstanbul’da arabulucularla geniş kapsamlı istişare toplantısı gerçekleştiren ISTAC, Türkiye’nin her köşesinden 250’yi aşkın arabulucu avukatın katıldığı toplantıda, “Med-Arb Projesi” için iş birliği çağrısı yapmıştır. Peşinden gerçekleştirilen imza töreninde ise, ilk aşamada bu çağrıya olumlu yanıt veren 130 arabulucu ile protokol imzalanarak, Med-Arb projesine ivme kazandıracak iş birliğinin yolu açılmıştır.^[7]

2021 yılında Hong Kong Uluslararası Tahkim Merkezi (HKIAC) ile protokol imzalanmış olup, ISTAC’ın etkinlik alanının Asya bölgesine genişlemesinin önü açılmıştır.^[8]

Günümüzde ISTAC, uluslararası tahkim liginin iddialı merkezlerinden biri haline gelmiş ve birçok Avrupa tahkim merkezinin önüne geçmiştir.^[9]

Kısaca “Med-Arb” (Mediation-Arbitration) olarak tanımlanan arabuluculuk-tahkim uygulaması, taraflar arasındaki uyuşmazlığın öncelikle arabuluculuk yöntemiyle, tarafların anlaşamaması halinde ise tahkim yoluyla nihaî olarak çözümlenmesini öngören alternatif bir uyuşmazlık yöntemidir.^[5]

Sözleşmeye dayalı ticari ilişkilerden doğan uyuşmazlıkları çözmenin en hızlı ve ekonomik yolu tahkimdir. Tahkimde uyuşmazlıklar uzman hakemler tarafından önceden belirlenmiş bir takvim içinde, genellikle 3 ay ila 1 yıl arasında çözülür. Tahkim arabuluculuktan farklı olarak bir yargılama yöntemidir. Tahkim yargılamasının sonucunda verilen hakem kararları nihai ve bağlayıcıdır.^[4]

Uygulamada tahkim; kurumsal tahkim ve ad-hoc tahkim olmak üzere iki farklı kategoriye ayrılmaktadır. Ad-hoc tahkimde sadece belirli bir uyuşmazlık için taraflar tarafından yetkilendirilen hakemler uyuşmazlığı sonuçlandırmaktayken, kurumsal tahkimde ise tahkim prosedürünün tüm yönlerini detaylı biçimde düzenleyen ve yargılamayı yürütecek organizasyona sahip tahkim mahkemeleri uyuşmazlığı çözmektedir.^[10]

Genel kurul aşağıdaki kurumlardan oluşur:^[11]

• Adalet Bakanlığı
• BDDK
• Borsa İstanbul
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
• TİSK
• TKBB
• Türkiye Bankalar Birliği
• Türkiye Barolar Birliği
• Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu
• Türkiye Ihracatçılar Meclisi
• Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
• Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK)

Mayı 2024 tarihi itibarıyla Yönetim kurulu üyeleri şunlardır:

• Prof. Dr. Ziya AKINCI (Başkan)
• Müjdat KEÇECİ (Başkan Vekili)
• Mustafa Şenocak (Başkan Yardımcısı)
• Hakan ÖZTATAR (Üye)
• Egemen Gürcün (Muhasip üye)

• Dijital Dönüşüm ve Hukuk - ISBN 9786254327773
• Tahkimde Hukuki Dinlenilme Hakkı - ISBN 9786254321689
• Tahkim ve Uygulanacak Hukuk - ISBN 9786257334198
• Tahkim Duruşmasının Psikolojisi / The Psychology Of The Arbitration Hearing - ISBN 9786254321054
• Tahkimde Davanın Açılması: İlk Dilekçeler ve Hakem Seçimi / Launching Your Arbitration: The First Submissions And Choosing Your Arbitrator - ISBN 9786257899574
• ŞİRKETLER HUKUKU UYUŞMAZLIKLARI VE TAHKİM - ISBN 978-605-7542-13-7
• ISTAC & BSEC URTA: Karayolu Taşımacılığı ve Tahkim (2018)^[12]
• ISTAC Kitabı (2017)^[13]
• ISTAC Tahkim Kuralları^[14]
• ISTAC İnşaat Kataloğu^[15]
• ISTAC Tanıtım Kitapçığı^[16]

• Tahkim
• UNIDROIT