İstanbul Kürt Enstitüsü

İstanbul Kürt Enstitüsü Enstîtuya Kurdî ya Stembol(Kürtçe)

Kuruluş	18 Nisan 1992 (32 yıl önce) (1992-04-18)
Kapanış	31 Aralık 2016 (7 yıl önce) (2016-12-31)
Tür	Enstitü
Yasal statü	Dernek^[1]
Amaç	Kürt dili, edebiyatı ve tarihi çalışmaları
Merkez	Unkapanı, Fatih, İstanbul
Hizmet bölgesi	İstanbul, Türkiye
Resmî diller	Kürtçe, Türkçe
Ana organ	Yönetim Kurulu
Resmî site	İstanbul Kürt Enstitüsü

İstanbul Kürt Enstitüsü (Kürtçe: Enstîtuya Kurdî ya Stembol), 18 Nisan 1992 tarihinde İstanbul'da kurulan,^[2] Kürt dilini,^[3] kültürünü ve edebiyatını merkeze alan araştırma kurumuydu.^[4]

İstanbul Kürt Enstitüsü'nün kurucu topluluğu şu kişilerden oluşturulmuştur:

Musa Anter,^[5] Yaşar Kaya,^[2] Feqî Huseyîn Sagniç,^[6] İsmail Beşikçi,^[2] Abdurrahman Dürre, İbrahim Gürbüz, Cemşîd Bender ve Süleyman İnanoğlu.

İstanbul Kürt Enstitü Yayınları, Zana Farqînî tarafından hazırlanan Büyük Türkçe-Kürtçe Sözlük (Ferhenga Mezin Tirkî Kurdî) ve Büyük Kürtçe-Türkçe Sözlük (Ferhenga Mezin Kurdî Turkî) çıkarmıştır.^[7]

31 Aralık 2016 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından Olağanüstü Hal'in (OHAL) 11. Maddesi kapsamında aralarında İstanbul Kürt Enstitüsü'nün de bulunduğu 94 derneğin kapatılmasına karar verildi.^[8]

Kaynakça

^ "İstanbul Kürt Enstitüsü dernekleşti". Sendika.org. sendika.org. 28 Kasım 2006. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ ^a ^b ^c "Dersimiz Kürtçe". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 11 Haziran 2013. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ Lokman I. Meho, The Kurdish question in U.S. foreign policy: A Documentary Soucebook, 2004, ISBN 978-0-313-31435-3, p. 406.
^ Hasan Cemal. Kürtler (2003 bas.). Doğan Kitap. s. 344. ISBN 978-975-991-515-5.
^ "Musa Anter 24 yıl önce katledildiği yerde anıldı". BirGün. birgun.net. 20 Eylül 2016. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ "Feqi Huseyn Sağnıç'ın Kalemi Yerde Kalmamalı". Radikal Gezetesi. radikal.com.tr. 12 Mart 2013. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ "'Kürtçe basit bir dildir' açıklamasına sert tepki". Radikal Gezetesi. radikal.com.tr. 7 Mart 2013. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ "İstanbul Kürt Enstitüsü kapatıldı". Evrensel Gazetesi. 31 Aralık 2016. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2017.

Ayrıca bakınız

Kürt Enstitüleri
İstanbul'daki Kürtler

Dış bağlantılar

Enstitünün kısa tarihinin derlendiği bir yazı. Yazı aynı zamanda kurumun Türkiye 'deki yargılanma ve aldığı tepkilerle iligli süreçleri de kapsamaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Celadet Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi dilbilimci, yazar, diplomat ve siyasetçi. Öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Kürt milliyetçi örgütü Hoybun'un ilk başkanıdır.

Musa Anter, Kürt asıllı Türk yazar, şair ve gazeteci.

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

Aynur Doğan, Kürt kökenli Türk şarkıcı ve söz yazarı. Halk müziği şarkıları seslendirir. 2004 ve 2005 yıllarında Kültür ve Turizm Bakanlığının Avrupa başkentlerinde gerçekleştirdiği kültür etkinliklerinde birçok şehirde sahneye çıktı.

Kürt enstitüleri, Kürt dili üzerine bilimsel araştırmalar yapmak ve yayınlar hazırlamak üzere değişik ülkelerde kurulmuş olan araştırma kurumlarıdır.

Paris Kürt Enstitüsü, Paris'te bulunan, Kürt dilini ve kültürünü araştırmayı amaçlayan enstitüdür. 24 Şubat 1983 tarihinde Kürt sinema sanatçısı Yılmaz Güney, şair Cigerxwîn ve dilbilimci Abdurrahman Şerefkendi tarafından kurulmuştur. 1993 yılında vakıf olmuştur.

Stockholm Kürt Enstitüsü, Stockholm'de bulunan Kürt dilini ve kültürünü araştıran toplumsal ve kültürel kuruluşudur. 1996 yılında kurulmuştur. Enstitü başkanı Huseyn Xeliqî'dir. Enstitünün derginin adı Avaşîn'dir. Ensittünün yayınevi Revşen Yayınlarıdır. Mehmed Uzun dahil olmak üzere birçok yazar, Stockholm Kürt Enstitüsü'nde yer aldı. 19 Aralık 2000'de İsveç'te ölen Kürt yazar Mahmut Baksi vasiyetinde bütün arşivleri Stockholm Kürt Enstitüsü'ne bağışladı. Stockholm Kürt Enstitüsü'nün Eğitim-Sen ile birlikte hazırladığı kitap Diyarbakır Sur Belediye Başkanı DTP'li Abdullah Demirbaş ile kitabın dağıtılmasına karşı çıkan Diyarbakır Milli Eğitim Müdürü Mustafa Tekdemir arasındaki tartışmaya neden oldu.

Orhan Miroğlu, Kürt asıllı Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar.

TRT Kurdî, 25 Aralık 2008'de test yayımına başlayan kamusal çok dilli televizyon kanalı. Kanal, 1 Ocak 2009'da Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna bağlı olarak normal yayınına başlamıştır. "Türkiye'nin zenginliğini ve renklerini ekrana taşıma" amacıyla kurulmuştur. 10 Ocak 2015 tarihinde ise kuruluş adı olan TRT 6, TRT Kurdî olarak değiştirilmiştir. Kanal, Türkiye'deki Kürt nüfusu tarafından -Hükûmetin propaganda aracı olma suçlamaları da dâhil olmak üzere- çeşitli gerekçelerle çoğunlukla eleştiriyle karşılandı. Kürtlerle 2018'de TRT Kurdî hakkında yapılan bir anket, çoğunluğun (%59) kanala güvenmediğini gösterdi. 1 Ocak 2009 tarihinde TSİ 19:00'da resmi açılışına İstiklâl Marşı başlayan kanalın ilk programında Nilüfer Akbal ve Rojin sunuculuğunu yapmıştır. İlk programda Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kanala ilişkin mesajları Kürtçe dublaj ve Türkçe alt yazıyla yer almıştır.

Ali Hariri Klasik Kürt edebiyatı şairi ve İslam bilgini. İlk Kürt şairi sayılmaktadır. Hakkâri doğumlu olan Hariri'den itibaren Kürt edebiyatında, divan edebiyatı dönemi başlar. Ali Hariri, küçük yaşta ilim öğrenmek için Şam'a gitti, ardından Bağdad ve Musul gibi yerlerde eğitimini devam etmiştir. Babası vefat edince amcasının himayesinde yetişti. Geçimini temin etmek için, amcasından meslek öğrendi.

Zana Farqînî (d.1967) Kürt yazar, çevirmen ve dilbilimci.

İbrahim Seydo Aydoğan, Kürt yazar, eleştirmen, çevirmen ve araştırmacı.

Nuh Köklü, Bianet'in eski editörlerinden Türk gazeteci yazar ve televizyoncu.

Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği veya kısaca Kurdi-Der, Türkiye'de Kürt dilinin akademik olarak araştırılıp geliştirilmesi amacıyla kurulan ve Kürtçe dilini öğretmeyi hedefleyen dernek.

Nûbihara Biçukan, 1683 yılında Ahmed-i Hani tarafından kaleme alınan Kürtçe manzum eser. Hani bu eseri Kürdistan medreselerinde Kürtçe eğitim vermek için yazmıştır. Kitap Kürtçe-Arapça manzum bir sözlük olup, Kürt tarihindeki ilk Kürtçe sözlük sayılmaktadır.

Malmîsanij, Mehmet Tayfun veya Mehmet Malmisanlı, Zaza-Kürt yazar ve dilbilimci.

Musa Anter ve Özgür Basın Şehitleri Gazetecilik Ödülleri, 1993 yılından beri Musa Anter anısına Kürtçe ve Türkçe iki dilde verilen ödüller. Her yıl özgür basın geleneğinden gelen basın yayın organları tarafından, Türkçe haber, Kürtçe haber, fotoğraf ve karikatür olmak üzere dört dalda verilir.

Kadri Yıldırım Kürt akademisyen ve siyasetçidir.

Hejarê Şamil, Kürt yazar.

Hüseyin Sağnıç Kürt yazar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.