İstanbul Havalimanı protestoları
| İstanbul Havalimanı protestoları | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||
| İstanbul Yeni Havalimanı'nın devam eden inşaatından bir görüntü, Ekim 2017. | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
İstanbul Havalimanı protestoları, İstanbul Havalimanı'nın yapımı aşamasında inşaat işçileri tarafından kötü çalışma koşulları sebebiyle 14 Eylül 2018 tarihinde başlatılan protesto eylemidir.[3] 29 Ekim'deki açılışa yetiştirilmeye çalışılan havalimanı inşaatının şantiyesinde başlayan eylemi İnşaat ve Yapı İşçileri Sendikası (İYİ-SEN), Twitter hesabından duyurdu. İşçiler sabah saatlerinde şantiye önünde toplanıp servislerin çıkışına engel olarak tepkilerini dile getirdi. Şantiyedeki yemek ve barınma olanaklarının kötü olduğu, çalışmalar sırasındaki iş kazalarında meydana gelen ölüm ve yaralanmaların kamuoyundan saklandığı dile getirildi. Eylem yapan işçiler, yönetime 15 maddelik bir talep hazırlayarak yönetime sundu.
Ulaştırma Bakanlığı olayları Gezi Parkı protestolarına benzetti ve 18 Eylül günü yayınladığı basın açıklamasında "Servis olayını gerekçe göstererek bazı marjinal grupların yer aldığı, HDP ve CHP'li bazı milletvekillerinin de destek verdiği bir provokasyona dönüştürülerek farklı bir noktaya çekilmek istenmiştir. 3. Havalimanı Türkiye'nin gurur projesidir, durdurmaya kimsenin gücü yetmeyecek ve 29 Ekim'de açılacaktır" denildi.[4]
Nedenler
Yaklaşık 40 bin işçinin çalıştığı[5] ve daha önce iş kazaları ile buna bağlı işçi ölümleriyle ve yemeklerdeki sorunlarla[6][7] adı sıkça gündeme gelen[8] İstanbul Yeni Havalimanı'nın inşaatında işçiler, çalışma koşullarını protesto ederek 14 Eylül 2018 sabahı iş bırakma eylemi yaptı. 29 Ekim'deki açılışa yetiştirilmeye çalışılan havalimanı inşaatının şantiyesinde başlayan eylemi İnşaat ve Yapı İşçileri Sendikası (İYİ-SEN), Twitter hesabından şu sözlerle duyurdu:[9]
"3. HAVALİMANINDA EYLEMDEYİZ
3. Havalimanında şantiye sahası içerisinde biz işçilerin kullandıkları servislerin yetersiz olması nedeniyle bu sabah eyleme başladık."
13 Eylül'de Facebook üzerinde yayımlanan basın açıklamasında "işçilerin kullandıkları servislerin yetersiz olması, yağmurun altında servis beklemeleri, barınma, beslenme ve ulaşım gibi en temel hakların ellerinden alınması" eylemin gerekçesi olarak gösterildi.[10]
Olaylar
14 Eylül sabahı saat 06.30'da yönetim binasının önünde toplanan işçiler çalışma koşullarının düzeltilmesini talep etti. Bunun üzerine inşaattan sorumlu firma sahipleri kolluk kuvvetlerine haber verdiler ve 11.30 civarı olay yerine gelen jandarma ekipleri ve TOMA'lar işçilere müdahalede bulundu. Şirket ve işçiler arasında yapılan ilk görüşmelerden uzlaşı çıkmayınca işçiler eyleme devam kararı aldılar ve 15 maddelik bir talep listesi sundular.[11]
İstanbul Valiliği tarafından alana girişler yasaklandı. DİSK yöneticilerinin girişini yasakladı.[12] Gazeteciler, avukatlar ve milletvekilleri eylem bölgesine ve gözaltındaki işçilerin bulunduğu alanlara alınmadı.[13][14][15] Bölgeyi ziyaret etmek isteyen Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerine izin verilmedi.[16] Girişi engellenen heyette bulunan Veli Ağbaba, havalimanında çok ciddi iddiaların olduğunu, bunların başında şantiyede hayatını kaybedenlerin çoğunda baret ve emniyet kemeri eksikliği olduğunu ifade etti.[17]
Ulaştırma Bakanlığı olayları Gezi Parkı protestolarına benzetti ve "3. Havalimanı Türkiye'nin gurur projesidir, durdurmaya kimsenin gücü yetmeyecek ve 29 Ekim'de açılacaktır" ifadelerini kullandı.[4]
İnşaat ve Yapı İşçileri Sendikası 22 Eylül günü Twitter hesabından yemek sıkıntılarının devam ettiğini duyurdu.[18][19]
Gözaltı ve tutuklamalar
15 Eylül 2018 günü saat 02.15 civarında jandarma birlikleri işçilerin kaldığı bölgeye baskın düzenledi ve 543 işçi ve sendika temsilcisi göz altına alındı.[13][20][21][22] 24 işçi jandarma baskını sırasında slogan atarak kolluk kuvvetinin müdahalesine engel olmaya çalıştıkları ve "Grup Direniş" isimli WhatsApp grubu oluşturmaları gerekçeleriyle tutuklandı.[2] 27 Eylül günü şiddetli yağmur ve rüzgara karşın servislerin gelmemesini protesto eden 3 işçi tutuklandı ve tutuklu havalimanı işçi sayısı 27'ye yükseldi.[23]
Eyleme destek vermek amacıyla Kadıköy'de gerçekleştirilmesi planlanan eyleme ve Ankara'daki basın açıklamasına polis müdahale etti ve aralarında İnşaat-İş sendika temsilcisi ve AFP muhabirinin de bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.[24]
Talepler
İşçilerin ilk açıkladığı talepler şu maddeleri içermekteydi;[11]
- Eyleme katılan arkadaşlar işten çıkarılmayacaktır.
- Habersiz işten atılanların işe iadesi sağlanacaktır.
- Servis sorunu çözülecektir.
- Yatakhaneler, lavabo ve banyo temizliklerinin düzenli yapılması, tahta kurusu sorunun çözülmesi sağlanacaktır.
- Revir personelinin işçilerle ilgilenmesi sağlanacaktır.
- Maaşların tamamının hesaba yatırılması ve elden maaş ödenmemesi sağlanacaktır.
- Geçmişe dönük ödenmeyen maaşların ödenmesi sağlanacaktır.
- İşçilerin ve formenlerin aynı yemekhanede yemek yemesi sağlanacaktır.
- Aynı mağduriyetlerin yaşanmaması için söz verilecektir.
- Basın huzurunda maddeler okunacaktır.
- İş cinayetlerinin çözülmesi sağlanacaktır.
- 6 aydır maaş alamayanlara maaşlarının ödenmesi sağlanacaktır.
- Yemek ve bayram ikramiyesi verilecektir.
- Mağduriyet yaratan bir şefin işten atılması sağlanacaktır.
- İşçi kıyafetlerinin verilmesi sağlanacaktır.
Destek açıklamaları ve eylemler
Protestoya ilişkin ortak açıklama yapan DİSK, KESK, TMMOB ve TTB “Gözaltına alınan işçiler derhal serbest bırakılmalı, işçilerin tüm talepleri karşılanmalıdır.” ifadelerini kullanarak işçilere destek verdi.[25] Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu "güvensiz ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto eden işçilerin gözaltına alınmasını kınıyoruz" açıklamasında bulundu ve hükûmete taleplerin bir an önce karşılanması çağrısında bulundu.[26] İnsan Hakları Derneği yayınladığı raporda; çalışma koşullarının kötülüğünün ve mevzuata aykırılığının yanında, iş cinayetleri ile gündemdeki yerini korumakta olduğunu, yetkililerin sorunları gidermeye dönük tedbirler almak yerine duruma itiraz eden ve koşulların iyileştirilmesini talep eden işçiler ve işçilere destek olmaya çalışan işverenleri devlet işbirliği ile gözaltına alınarak susturulmaya çalışıldığı ifade edildi.[27] Kocaeli'inde işçilere destek eylemi yapıldı.[28]
Cumhuriyet Halk Partisi, Emekçi Hareket Partisi, Emek Partisi, Halkların Demokratik Partisi ve Özgürlük ve Dayanışma Partisi işçilere destek vererek taleplerin karşılanması çağrısında bulundu.[29][30][31][32][33]
Haftalık mizah dergisi Uykusuz, 577. sayısının kapağında eylem düzenleyen havalimanı işçilerini ve işçileri hedef alan yazarları konu aldı.[34]
Ayrıca bakınız
- Tariş Olayları
- Yeni Çeltek olayları
- Türkiye'deki sanayi ve inşaat kazaları
Kaynakça
- ^ "3. Havalimanı işçilerine polis baskını: 543 işçi gözaltında". Evrensel. 15 Eylül 2018. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ a b "Kötü çalışma koşullarını gerekçe göstererek 3. havalimanı inşaatında yapılan eyleme katılan işçilerden 24'ü tutuklandı". Sputnik. 19 Eylül 2018. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
- ^ "Kötü çalışma koşullarını protesto eden 3. havalimanı işçileri eyleme devam ediyor". Sputnik. 14 Eylül 2018. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ a b "Ulaştırma Bakanlığı: 3. havalimanı 29 Ekim'de açılacak, durdurmaya kimsenin gücü yetmeyecek". Sputnik. 18 Eylül 2018. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2018.
- ^ Ergündoğan, Yalçın (17 Eylül 2018). "Havaalanının adı Abdülhamit mi, Atatürk mü olsun derken…". Artı gerçek. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "3. havalimanı işçilerinin koşulları: Yemek yetmiyor, aç çalışıyoruz". Evrensel. 15 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018.
- ^ "3. Havalimanı'nda işçilere küflü yemek yediriliyor!". Birgün. 4 Nisan 2016. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ Boyacıoğlu, Hacer (14 Şubat 2018). "Turkish government says 27 workers killed in Istanbul's third airport construction". Hürriyet (İngilizce). 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "İYİ-SEN on Twitter". Twitter. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2018.
- ^ "3.HAVALİMANINDA EYLEMDEYİZ". Facebook. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2018.
- ^ a b "3. Havalimanı'nda 'eyleme devam kararı' çıktı!". Sözcü. 14 Eylül 2018. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "DİSK yöneticilerinin 3. Havalimanı'na girişi valilik tarafından engellendi". ABC gazetesi. 14 Eylül 2018. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ a b "3. havalimanı inşaatında eylem! Sabaha karşı 600 gözaltı iddiası…". Sözcü. 15 Eylül 2018. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ Kızmaz, Mehmet (15 Eylül 2018). "3. Havalimanı inşaatında şirket otobüsü ile gözaltı". Cumhuriyet. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "Gözaltına alınan 3. havalimanı işçilerinden 160'ı serbest bırakıldı". Evrensel. 15 Eylül 2018. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "CHP'li vekiller 3. havalimanı inşaatına alınmadı". Sputnik. 17 Eylül 2018. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "CHP'liler 3. Havalimanı'na alınmadı". Gazete çizgi. 17 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ @insaatsendika (22 Eylül 2018). "Şantiyede şu an: Yemek kalmadığı için işçi arkadaşlarımıza yemek diye verilen şey bu, ekmek de yok. "Burada hiçbir düzelme yok hala tahtakuruları içinde yatıyoruz hala saatlerce servis bekliyoruz" diyorlar. #KöleDeğiliz" (X gönderisi). Erişim tarihi: 22 Eylül 2018 – X vasıtasıyla.
- ^ "Havalimanı işçisinin öğle yemeği: Çorba ve yoğurt". Demokrathaber. 22 Eylül 2018. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ "Gözaltındaki işçi sayısı 543". soL. 16 Eylül 2018. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "The West Hoped for Democracy in Turkey. Erdogan Had Other Ideas" (15 Eylül 2018). BBC. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ İrem Koca; Yeşim Dikmen (15 Eylül 2018). "Turkish police detain hundreds of protesting airport workers" (İngilizce). Reuters. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "3. Havalimanı'nda 3 işçi daha tutuklandı: Gerekçe, fırtınada servis gelmemesini ıslıkla protesto etmek!". Sendika.org. 27 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018.
- ^ "İstanbul ve Ankara'da 3. havalimanı işçilerine destek eylemleri: Çok sayıda gözaltı". Sputnik. 16 Eylül 2018. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "DİSK, KESK, TMMOB ve TTB'den ortak açıklama: "3. Havalimanı işçilerinin tüm talepleri karşılanmalıdır"". Sendika.org. 16 Eylül 2018. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2018.
- ^ "Turkey: ITUC condemns mass arrest of workers on strike" (İngilizce). Uluslararası Sendikalar Konfederasyon. 15 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "İstanbul 3. Havaalanı İşçilerinin Durumuna İlişkin Gözlem Raporu". İnsan Hakları Derneği. 18 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018.
- ^ "Kocaeli'de 3. Havalimanı işçileriyle dayanışma eylemi". Sendika.org. 20 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018.
- ^ "HDP'den 3. Havalimanı inşaatı işçileri ile ilgili açıklama: "Saldırı ve gözaltılar AKP gerçeğini ortaya çıkardı"". Haberdar. 15 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "CHP, 3. havalimanında yaşananlar için araştırma komisyonu önerdi". Sputnik. 16 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018.
- ^ "EHP'den üçüncü havalimanı işçilerine destek eylemi: Koğuşlarda arama işçi sınıfı her yerde". T24. 17 Eylül 2018. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
- ^ "3. Havalimanı işçileri kötü çalışma koşullarına isyan etti". Evrensel. 14 Eylül 2018. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
- ^ "ÖDP: 3. Havalimanı işçilerinin başlattığı direniş işçi sınıfına yol gösterecektir". Birgün. 14 Eylül 2018. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
- ^ "Uykusuz'dan yandaş yazarlara ilişkin kapak". Birgün. 20 Eylül 2018. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2018.
